EYT’li Albaylar
Erkan Yılmaz Büyükköprü | Emekli Albay, Kozmik Albay kitabının yazarı
Evet, başlıktan anlaşılacağı üzere bugün EYT(Emeklilikte Yaşa Takılan) Albayların yaşadığı mağduriyetten bahsedeceğim. EYT’li albay ne demek hiç duymayanlar için açıklayalım. Devlet tarafından isteği dışında Yüksek Askeri Şura(YAŞ) kararı ile emekli edilen, ancak emekli maaşı alabilmek için yeterli prim gün sayısını doldurduğu halde yaşını doldurmadığı için emekli maaşını alamayan albaylardan bahsediyoruz. Öyle şey olur mu dediğinizi duyar gibiyim. Maalesef oluyor. Nasıl olduğunu izah edelim. 15 Temmuz hain darbe girişiminden önce 926 sayılı TSK Personel Kanununa göre albaylıktan generalliğe terfi edebilmek için albay rütbesinde 5 yıl görev yapma zorunluluğu vardı. Yani bir albay mesleğinin 28. Yılında ancak şuraya girebiliyor, terfi edebilirse ediyor, edemezse ya görev süresi uzatılıyor ya da kadrosuzluktan YAŞ kararı ile emekli edilebiliyordu. Yaş kararı ile emekli edilen albaylar istisnalar hariç 49-50 yaşında oluyorlardı. Bu durumda tabi oldukları 5434 sayılı Emekli Sandığı kanununa göre herhangi bir mağduriyet yaşamadan yaş kriteri dahil bütün kriterleri doldurdukları için emekli maaşlarını alabiliyorlardı.
Ancak 15 Ağustos 2017 tarihinde çıkarılan 694 sayılı KHK’nin 32. Maddesine göre ‘’Albaylar rütbe bekleme süresine bakılmaksızın ve sicil şartı aranmaksızın YAŞ başkanının(Cumhurbaşkanı) kararıyla YAŞ değerlendirmesine alınabilirler’’ hükmü getirildi. Yani bu ne anlama geliyor. Eskiden 5 yıllık albay istisnalar hariç 49-50 yaşında YAŞ’a giriyordu. Artık 1 yıllık albay istisnalar hariç 45-46 yaşında YAŞ’a giriyorlar ve terfi edemeyenler kadrosuzluktan emekli ediliyorlar. Bu durumda emekli edilen albayların yazımıza konu olan mağduriyetleri başlıyor. Peki, bu mağduriyet nedir? Hemen açıklayalım. 5534 Sayılı Emekli Sandığı Kanunun yerine çıkartılan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda eski Emekli Sandığı Kanunundan farklı olarak emekli olabilmek için prim gün sayısı dışında yaş şartı da getirildi. Bu nedenle kendi istekleri dışında YAŞ kararı ile 45-46 yaşında emekli edilen albaylar yaşlarına göre 1-2 yıl emekli maaşı alamıyorlar. Bir de bu albaylardan içlerinde gösterdikleri üstün başarı ya da yaptıkları akademik eğitim nedeniyle 5 yıla kadar erken terfi alanlar var. Yani bu da bu durumda olan albayların 40-41 yaşında terfi edememeleri durumunda emekli edilmelerine sebep oluyor ve bu durumda da yaklaşık 6-7 yıl emekli maaşı alamıyorlar. Düşünebiliyor musunuz ülkesine 20-24 yıl hizmet etmiş subaylarını istekleri dışında emekli eden ancak maaş ödemeyen bir emeklilik sisteminden bahsediyoruz. Mağduriyet sadece alınmayan maaşla kalsa iyi. Bu durumda olan albayların sağlıkla ilgili sosyal güvenceleri emekli edildikleri tarihten sonra 100 gün devam ediyor. 100 gün sonra kendileri, çalışmayan eşleri ve 18 yaşından büyük çocuklarının sağlık güvenceleri de sona eriyor. 18 yaşından küçük çocuklarına ise yeşil kart veriliyor. Yani Suriyelilere verilen haklarla aynı. Evet maaş ve sağlık güvencesi dışında başka mağduriyetler var mı? Elbette var. Daha sonra başka bir yazıda dile getirmek üzere kısaca bahsedelim. Bu insanlar acaba general olabilir miyim diye girdikleri bir şuradan emekli olarak çıkıyorlar. Yaşları çok genç. Mesleklerinin en verimli çağındalar. Tecrübelerini en iyi aktaracakları dönemdeler. Dolayısıyla aslında TSK’de bu durumdan zarar görüyor. 14-15 yaşından beri askerlik mesleğini icra eden ve başka bir yeteneği olmayan bu insanlar genç yaşta ve en verimli çağlarında bir kenara atılıyorlar. Ayrıca yeni albay oldukları halde emekli edildikleri için aslında en yakın çevrelerinde bile şaibeli bir hale geliyorlar ve itibarsızlaştırılmış oluyorlar.
Sonuç olarak 40-45 yaş aralığında kendi istekleri dışında emekli edilen ve TSK’ne ve devletine en az 20 yıl hizmet etmiş olan bu albaylar manevi kayıpları dışında maaş ve sağlık güvencesinden yoksun bırakılarak geçim derdine düşürülüyorlar. 2018 yılından itibaren emekli edilen albaylar içinde ağırlıklı olarak 1996, 1997, 1998,1999 ve 2000 mezunu albaylar bulunmaktadır. Eğer mevcut bu adaletsizlik düzeltilmez ise bundan sonraki YAŞ kararları ile emekli edilecek olan albaylar ile her yıl mağdur edilen albay sayısı hızla artacaktır. 2021 yılı YAŞ kararları açıklanmadan yapılacak yasal düzenleme ile mağduriyetin giderilmesi gerekmektedir. Başta Milli Savunma Bakanlığı olmak üzere ilgili tüm bakanlıkları acilen mağduriyetlerin giderilmesi için göreve davet ediyoruz. Son cümle YAŞ kararları yargıya kapalı olduğu için mağdur olan bu albaylar haklı davalarını yargıya da taşıyamıyorlar.