Fabrika, tarım topraklarını kirletiyor: 11 iptal kararı var, bakanlık ise suskun

HABER MERKEZİ

CHP Bursa Milletvekili Prof. Dr. Kayıhan Pala, Bursa’nın Orhangazi ilçesinde faaliyet gösteren Cargill Tarım ve Gıda Sanayi A.Ş. hakkında uzun yıllardır devam eden hukuksuzluk iddialarını Meclis gündemine taşıdı.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle verdiği 10 maddelik yazılı soru önergesi, yalnızca bölgedeki çevre katliamına değil, aynı zamanda Türkiye’de “yargı kararlarının fiilen boşa düşürülmesi” sorununa da dikkat çeken Pala, önergenin TBMM başkanlığına sunulmasının üzerinden 2 ay geçmesine karşın, Bakanlık tarafından herhangi bir yanıt verilmemesine tepki gösterdi.

EKOLOJİK FELAKET KAPIDA

Pala’nın paylaştığı bilgilere göre, 1998’den bu yana Bursa İdare Mahkemeleri, Danıştay 6. ve 10. Daireleri ile AİHM tarafından verilen toplam 11 iptal kararı bulunuyor. Bu kararlar, “Tarım Arazilerinin Korunması” ilkesini ihlal eden imar planlarını, yapı ruhsatlarını ve tarım dışı kullanım izinlerini açıkça hükümsüz kılıyor. Ancak iptal edilen her işlemden sonra, ilgili kurumlar yeni bir “mevzi imar planı” veya “yönetmelik değişikliği” ile fabrika faaliyetlerini sürdürebilmek için zemin hazırlıyor.

“Türkiye’de hukuk devleti varsa, Danıştay kararıyla kesinleşmiş hükümler 27 yıldır neden uygulanmıyor? Tarım toprağı ve İznik Gölü hangi gerekçeyle küresel bir şirkete armağan ediliyor?” diyen Pala, hukuka aykırı kazanılmış imtiyaz döngüsünün artık son bulması gerektiğini vurguladı. Söz konusu tesisin I. sınıf mutlak tarım arazisi sınırları içerisinde yer aldığını söyleyen Pala "İznik Gölü’ne yalnızca birkaç kilometre mesafede bulunuyor. Bölgedeki çiftçiler ve çevre örgütleri, mısır nişastası üretiminden kaynaklanan atıkların yer altı sularına karıştığını, toprağın organik yapısının bozulduğunu, gölde de alg artışı riskini büyütüyor" dedi. Önergesinde, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün beş yıl içinde kaç kez denetim yaptığı, hangi numuneleri aldığı ve sonuçların ne olduğu yönünde ayrıntılı veriler talep edildi. Pala, “Tarımsal niteliği korunacak alan” statüsünün altını çizerek “Bursa ovasında, mahkeme kararlarını atlatmak için ‘plan yap‑iptal et‑yeniden yap’ sarmalı ile verimli topraklar betonlaştırılıyor" diye konuştu.

AİHM KARARI UYGULANDI

Pala, 2018’de AİHM’in verdiği “hak ihlali” kararını hatırlatarak, “Uluslararası alanda da Türkiye mahkûm edildi; Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi hâlâ dosyayı izliyor. Buna rağmen bakanlıklar hiçbir adım atmıyor. Bu durum, hem ulusal hem uluslararası düzeyde ülkemizin saygınlığına gölge düşürüyor” dedi.

Önergede resmî denetim kayıtlarından çevre düzeni planlarına, iptal edilen ruhsatların hangi tarihte hangi gerekçeyle yeniden düzenlendiğinden mahkeme kararlarının uygulanmamasındaki idari sorumlulara kadar 10 ayrı başlıkta ayrıntılı açıklama istendi. Pala ayrıca Bakanlığın yeni İznik Gölü Çevre Düzeni Planı ile tarım arazisi statüsünün değiştirildiği iddialarını, saha köylülerinin hafriyat ve moloz dökümü şikâyetlerinin akıbetini, fabrikanın hâlen “yasal” görünüp görünmediğini, Mahkeme kararlarını uygulamayan kamu görevlilerine dönük disiplin ve ceza süreçlerinin başlatılıp başlatılmadığını sordu.