Beyrut’ta 214 kişinin hayatını kaybettiği liman patlamasının sorumluları halen ceza almadı. Siyasi yetkililer yargı mensupları üzerinde baskı kurarken Cumhurbaşkanı Avn ise yargıya “Sonuna kadar gidin” çağrısı yaptı.

Failleri koruyan hukuksuz sistem

DIŞ HABERLER SERVİSİ

Lübnan’ın Beyrut Limanı’nda altı yıldır tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitratın infilak etmesiyle meydana gelen ve ekonomik krizlerle boğuşan ülkeyi derinden etkileyen dev patlamanın üzerinden bir yıl geçti. 4 Ağustos 2020’nin “kara gün” olarak tarihe geçtiği Beyrut’ta patlamadan etkilenen birçok semtte hasar halen giderilmezken hayatını kaybedenlerin yakınları ise adaletten kaçan sorumluların cezalandırılması için mücadele ediyor. Patlamanın yaşandığı limanın yakınlarında düzenlenen anma törenine katılan aileler, yaklaşık bir yıldır hükümeti kuramayan ve ülkeyi her geçen gün ekonomik felakete sürükleyen Lübnanlı siyasilere tepkilerini dile getirdi. Aileler, milletvekillerinin dokunulmazlığının kaldırılması ve diğer güvenlik yetkililerinin ifadelerinin alınması için gerekli adımların atılmasıyla ilgili makamlara 30 saatlik bir süre verdiğini açıkladı.

DOKUNULMAZLIK KRİZİ

200’ü aşkın kişinin hayatını kaybettiği, 6 binden fazla kişinin yaralandığı ve yaklaşık 300 bin kişinin göç etmek zorunda kaldığı patlamanın sorumluları neredeyse bir yıldır korunuyor. Başbakan Hassan Diyab’ın yanı sıra eski Maliye Bakanı Ali Hasan Halil, eski Bayındırlık ve Ulaştırma bakanları Gazi Zuaytir ile Yusuf Finyanus’un patlamadaki birincil sorumlular olduğunu tespit eden yargıçlar görevden alınırken milletvekillerinin dokunulmazlıkların kaldırılması talepleri ise halen bertaraf ediliyor. İnsan Hakları İzleme Örgütü, Beyrut Limanı patlamasının birinci yıldönümüne ilişkin hazırladığı 710 sayfalık raporda, “ülkede yargı bağımsızlığının olmadığını, üst düzey siyasi yetkililer için dokunulmazlıkların devam ettiğini ve adil yargılanma standartlarının uygulandığını” vurguladı. Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) de Lübnan makamlarını, soruşturmanın seyrine engel olmakla suçladı. Önceki gün açıklama yapan örgüt, “Lübnan makamlarının, yetkililerin sorgulanmaması için bir yıl boyunca yılmadan gösterdikleri çaba, soruşturmada ilerleme kaydedilmesini engelledi” ifadelerine yer verdi. Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn ise patlamanın birinci yıldönümü nedeniyle televizyondan halka seslendi. Yargı mensuplarına çağrı yapan Avn, “Yargı soruşturmada sonuna kadar gitsin ben de yanında olacağım. Gerçekler ortaya çıkacak ve bu felaketten sorumlu herkes adil şekilde cezalandırılacak” dedi. Dokunulmazlıkların kaldırılması çağrılarını desteklediğini de ifade eden Avn, “Üst düzey makamlara karşı geri adım atmayan güçlü yargıya evet diyorum. Bu patlamaya neden olanlardan hesap sormak üzere adil soruşturma için dokunulmazlıklardan korkmayan yargıya evet diyorum” açıklaması yaptı.

HÜKÜMETSİZ ÜLKE

Patlamanın üzerinden bir yıl geçmesine rağmen ülkede hükümet halen kurulamadı. Patlama sonrası geçici başbakan Diyab’ın istifa etmesinin ardından hükümet kurma görevi 31 Ağustos’ta Büyükelçi Mustafa Edib’e verilmişti. Edib’in 26 Eylül’de görevi iade etmesi sonucu eski başbakan Saad Hariri bu görevi üstlenmiş ancak Cumhurbaşkanı Mişel Avn’la yaşadığı anlaşmazlık sonucu 15 Temmuz’da görevi iade etmişti. Hükümeti kurması için atanan son isim eski başbakan Necip Mikati olmuştu.

***

İtfaiye çalışanları, ölen meslektaşlarını andı

Patlamada hayatını kaybeden itfaiye çalışanları için meslektaşları adalet arayışında. Beyrut İtfaiye Teşkilatı halkla ilişkiler şefi Üsteğmen Ali Najem, France 24 kanalına verdiği demeçte “O gün eğer içeride ne olduğunu bize söyleselerdi, bölgeyi tahliye ederdik. Her yangın farklıdır ve onunla başa çıkmanın farklı yolları vardır. Dünyamızda daha fazla yangın olacak ancak itfaiyecileri ve halkı güvende tutmak için önce neyle uğraştığımızı bilmeliyiz” diyerek hükümet yetkililerine tepki gösterdi. Yakınlarını patlamada yitiren ailelerin itfaiye merkezinin önünde eylemler yaptığını dile getiren Najem, “Her gün buraya geliyorlar, her gün burada ağlıyorlar, her gün buradan bağırarak soruşturma talep ediyorlar. ‘Çocuğum, babam, kardeşim neden öldürüldü’ diye soruyorlar” diyerek ailelerin mücadelesine destek verdiklerini açıkladı. Limanda amonyum nitratın neden olduğu patlamadan önce depoda çıkan yangını söndürmek için görev yerine giden ilk itfaiyeci grubundan 10 kişi hayatını kaybetmişti.

***

Sorumluların yargılanması bir yıl boyunca engellendi

4 Ağustos 2020

Beyrut Limanı’nda meydana gelen patlamada 214 kişi hayatını kaybetti.

5 Ağustos 2020

Hükümet beş günlük idari soruşturma başlattı.

10 Ağustos 2020

Hükümet soruşturmayı görevde olan yetkilileri kovuşturmak için açık yetkisi olmayan yargı kuruluna devretti.

13 Ağustos 2020

Yargıç Fadi Savvan soruşturmanın başına getirildi.

10 Aralık 2020

Yargıç Savvan, geçici Başbakan Hassan Diyab’ı ve üç eski bakanı ihmalle suçladı. Hakimi anayasaya aykırı davranmakla suçlayan bu isimler ifade vermeyi reddetti.

18 Şubat 2021

Temyiz Mahkemesi, Savvan’ı görevden aldı. Savvan’ın yerine bir gün sonra yargıç Tarık Bitar atandı.

2 Temmuz 2021

Yargıç Bitar parlamentodan üç milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılmasını istedi, beş üst düzey siyasi ve güvenlik yetkilisini de ifadeye çağırdı.

7 Temmuz 2021

Bakanlık yargıç Bitar’ın taleplerini reddetti.

9 Temmuz 2021

Parlamento, Bitar’dan elindeki tüm delilleri sunmasını istedi.

21 Temmuz 2021

Şüpheli sıfatıyla ifadeye çağrılan isimlerin de aralarında olduğu 26 milletvekili paralel bir soruşturma yürütülmesini talep etti.