Fazla mesailerim ödenmiyor
Soru: Bir belediyenin iştirak şirketinde çalışıyorum. Sendika ile işveren arasındaki sözleşmeye göre en fazla 22.5 saat mesai ödeniyor. Ancak ben günde 8 saat + 1 saat öğlen paydosu yapmam gerekirken günde 14-15 saat çalışıyorum. Haftanın 7 günü ve ayda yaklaşık 28-29 gün çalışıyorum. 22.5 saatten fazla mesailerime karşılık izin kullanacağım söyleniyor. Ancak hem bordroya yansımayacak hem de el altından izin kullandırılacak (o da kullandırılırsa). Mesaide yevmiyem daha fazla olacakken çalıştığım saat üzerinden hesaplanarak bana günlük izin verilecek. Yani 9 saat fazla mesaiye 1 gün izin verilecek. Günlük brüt yevmiyem 168.51 lira. Ağustos ayının bordrosunu size yolluyorum. Ay içinde 28 gün ve 360 saatlik bir mesai saatim olmuş. Halbuki 8 gün haftalık iznim ve 30 Ağustos resmi tatilim vardı. Haklarımı ne şekilde arayabilirim? Herhangi bir şekilde işverenden talep etsem belediye iştiraki olmasına rağmen çok kolay şekilde işten çıkartacaklar.
Cevap: İş kanunumuza göre iş süresi haftalık olarak düzenlenmiştir. Buna göre haftada 45 saati aşan süreler fazla mesai olarak değerlendirilir. İfadelerinizden anlaşılan size denkleştirme esası uygulandığıdır. Denkleştirme esasının anlamı yapılan fazla mesainin karşılığının ücret değil serbest zaman (dinlenme) olarak kullanılmasıdır. İşçi bunu kabul etmek zorunda değildir. Ancak siz bu tür bir sözleşmeye imzalamışsınız ya da toplu sözleşme ile kabul edilmiş. Bunun dışında (serbest zamanı da aşan) karşılığı ödenmeyen fazla mesaileriniz için elbette ki her zaman hak arayabilirsiniz. Son cümlenize çok anlam veremedim. Fazla mesailerinizi talep ettiğiniz için sizi işten mi çıkarırlar diyorsunuz? Bu durumda siz de hem ödenmeyen fazla mesaileriniz için, hem de haksız olarak işten çıkarıldığınız için dava yoluna gidebilirsiniz. Ancak dava öncesi arabulucu süreci başlatmanız gerekir. Bunun için de bir hukukçu ile görüşmelisiniz.
Kıdem hakkımın dolmasına 2 gün kala işten çıkarıldım
Soru: 05.10.2020 tarihinde başladığım işimden 03.10.2021 tarihinde çıkışımı veriyorlar. Buna göre yıllık izin ve kıdem alamıyorum. dava yoluna gitsem kötü niyet tazminatı alabilir miyim?
Cevap: İşverenin bu davranışı yani kıdem ve izin haklarınızı elde etmeye çok kısa bir süre kala sizi işten çıkarması kötü niyetli bir fesihtir. Şayet işyerinizin çalışan mevcudu 30 ve daha fazla kişi ise işe iade davası değilse bu nedenle işten çıkarıldığınız için kötü niyet tazminatı davası açabilirsiniz. Ancak dava öncesi arabulucuya gidilmesi gerekiyor. Burada bir uzlaşma olmadığı takdirde dava yoluna gidiliyor. Bunun içinde bir avukatla görüşmelisiniz.
İşveren emekliyim diye sigortamı yapmadı
Soru: 2017 yılında bir inşaatta tesisat yaptım. İnşaat sahibi emekliyim diye sigorta yapmadı şimdi ise çeşme damlatıyor diye beni dava etmiş. Kaldı ki çeşmeyi alan kendisi. Şimdi ben bu şahsı sigortamı yatırmadı diye şikayet edebilir miyim? Ne kadar ceza alır?
Cevap: Emeklilerin sigortasız çalıştırılmaları yasal değildir. İşverenler emekliler için Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirimde bulunup Sosyal Güvenlik Destekleme Primi (SGDP) ödemelidir. Bu konuda işyerinin bağlı bulunduğu SGK Müdürlüğüne şikayet dilekçesi verilebilir. Bu tür durumlarda kayıt dışı işçi çalıştıran işverenlere idari para cezası uygulanır ve ödenmeyen primlerin yasal faizi ile tahsili yoluna gidilir.