Felaketin nedeni alınmayan önlem

Yaren Çolak

İktidara geldiği günden beri ormanları, kıyıları sermayeye açan AKP, 19 yılda doğayı telafisi mümkün olmayacak şekilde tahrip etti. İktidarın başarısızlığı orman yangınlarında bir kez daha gözler önüne serilirken alınmayan dersler yaşanan her doğa olayının felakete dönüşmesine neden oldu. İktidarın hatalı ve bilime kulak tıkayan politikaları, alınmayan önlemler son olarak Doğu Karadeniz’de yaşanan sel felaketinde karşımıza çıktı. Ege ve Akdeniz yaklaşık 16 gündür orman yangınlarıyla kavrulurken ülkenin kuzeyi ve doğusu sel felaketleriyle sarsıldı. Önceki gün Sinop, Samsun Kastamonu ve Bartın’da yaşanan sel felaketinde yine benzer görüntüler vardı. Yapılaşmaya açılan dere yatakları, vadi yataklarının akışını ve doğal yapısını bozan hidroelektrik santrallar (HES) felaketi kaçınılmaz kıldı; 11 kişi öldü, onlarca bina çöktü.

SEL FELAKETİNDE 11 CAN KAYBI

Kastamonu’da 10, Sinop’ta bir kişi yaşamını yitirdi. Bartın’ın Akörensöküler köyünde sel nedeniyle evi yıkılan ve sulara kapılan 85 yaşındaki Arife Ünal’ı arama çalışmaları dün de devam etti. Ulus ilçesine bağlı 12 köye elektrik verilemedi. Selde araçlarıyla sürüklendikten sonra kurtarılan 13 yaralı hastaneye kaldırıldı.

Kastamonu’da benzer görüntüler yaşanırken şehrin 8 ilçesinde sel meydana geldi. Ezine Çayı’nın taşması ile çok büyük hasar alan binalar yıkılırken, sel sularına gömülen binalarda mahsur kalanlar yüksek kat ve çatılara sığınarak kurtarılmayı bekledi. Sinop Ayancık’ta metrekareye 240 kilogram yağış düştü, dereler taştı, yollar ulaşıma kapandı. 3 köprünün 2’si yıkılırken, diğeri ise büyük hasar gördü. İlçe halkı, bölgede 1963’te yaşanan afeti anımsatarak, son yaşanan selin, daha büyük olduğunu dile getirdi. İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Bartın’da 323, Kastamonu’da 285, Sinop’ta 302 kişi helikopterler ve araçlar ile tahliye edildi.

Kastamonu’da yıkılan binada süren arama çalışmalarında yurttaşların endişeli bekleyişi sürüyor.

GÜNAH KEÇİSİ İKLİM KRİZİ OLAMAZ

Felaketin sorumlusunun iklim krizi değil iktidar olduğunu vurgulayan Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Erdoğan Atmış, yaşananlara tepki gösterdi: “Yanlış planlar, imar affı, dere yatağına yapılaşmaya izin veren iktidar, sorumlusu sizsiniz. Sel de olur deprem de ama bunu felakete dönüştüren, iktidar. O HESler için yapılan kanallar, yollar, tüneller, döşenen borular oradaki doğal yaşamı suyun akışının yönünü bozdu. Yaban hayatın suyla ilişkisini kestiler. Irmağın yatağını daraltarak rant sağladılar. Müteahhitti zengin etmeye çalıştılar. Yaşanan sel, yangın ve depremin ardından yaşanan bu büyük yıkımın asıl sebebini sorgulamamız lazım. İkilim krizi diyerek bu konu geçiştirilemez. Dere yataklarına kurulan kentler, yanlış arazi kullanım politikaları, HESler, JESler felakete hizmet ediyor.”

Prof. Dr. Erdoğan Atmış - Ormancılık Politikası Uzmanı

Arazi kullanım politikasının önemine dikkat çeken Atmış sözlerini şöyle sürdürdü: “Ormanlardan aşırı odun üretimine orman kaybına son vermemiz gerekiyor. Arazi kullanım politikamızı belirlememiz ona göre yönetim anlayışına gitmemiz gerekiyor. Arazi kullanım politikası toplumcu olmalı. Toplumcu ve doğa yararına yönelik olmalı. Ranta dayalı olmamalı. Ranta değil halka hizmet edilmeli. Bilim ne diyorsa o yapılmalı. Doğayı sömürerek kalkınma olmaz.”

***

Felaketlere iktidarın gözü kapalı

Felaket “Geliyorum” diyor ancak önlem alınmıyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ‘2020 Meteorolojik Afetler’ raporuna göre 2020’de 297 sel olayı meydana geldi. Son 10 yılda her yıl yaklaşık olarak 100 ve daha fazla sayıda sel olayı gerçekleşti. 2020 yılı 1940 yılından bu zamana kadar sel afetinin en fazla görüldüğü üçüncü yıl oldu.

AFAD verilerine göre ise 2019 yılında 499 sel-su baskını meydana geldi. Samsun ilk sırada yer aldı. Samsun’u Trabzon, Afyonkarahisar, Zonguldak takip etti. Yine aynı yıl 245 heyelan meydana geldi. Trabzon 102 heyelanla ilk sırada yer aldı. Trabzon’u Zonguldak, Çorum, Mersin izledi.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü bünyesindeki bir araştırmada, son 20 yılda ölümcül heyelan ortalaması 12,2’ye, ölüm ortalaması ise 23,6’ya yükseldi. Son 20 yılda heyelanlar iki kat arttı.