Felç olan mücadele

DIŞ HABERLER SERVİSİ

İklim krizine karşı ortaya konulan planların güçlendirilmesi ve bu planların somut adımlar atılarak hayata geçirilmesine ilişkin müzakerelerin yapılacağı Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 27'nci Taraflar Konferansı (COP27) dün Mısır’da başladı. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla başlayan savaşın ardından ABD ve İngiltere ikilisinin peşine takılan Avrupa Birliği (AB), bunun bedelini en ağır şekilde hissediyor. Savaşın tarafları Rusya ve Ukrayna’ya komşu olan Birlik ülkeleri, ABD ile birlikte askeri, siyasi ve ekonomik yaptırımları peşe peşe hayata geçirirken, bu kararlar kendilerini de vurdu. İklim kriziyle mücadele etmek için kömür santrallarından kurtulmayı hedefleyen Avrupa, şimdi kapadığı santralları dahi geri açıyor.

Bu nedenle bu yıl gerçekleştirilen zirve büyük önem taşıyor. Geçen yıl İskoçya'nın Glasgow kentinde düzenlenen COP26 toplantısında verilen ulusal taahhütler kapsamında katılımcı ülkeler petrol, doğal gaz ve kömür kullanımını azaltmak için çabalarını ikiye katlama sözü vermişti. Ülkeler ayrıca gelişen ekonomilerin fosil yakıtlardan rüzgâr, güneş ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişine yardımcı olmak için teknolojilere mali katkı verilmesi üzerinde de anlaşmıştı.

Ancak rapora göre geçen yıl iklim değişikliğiyle ilgili eylemleri arttırmayı kabul eden 193 ülkeden yalnızca 26'sı daha iddialı planlarlar uygulamayı sürdürdü. Dünyanın en büyük iki kirleticisi Çin ve ABD'nin attığı bazı adımlara rağmen bu yıl için daha fazla taahhütte bulunmamıştı. Aralarındaki iklim müzakereleri de aylardır donmuş durumda.

UYGULAMA ÇAĞINA GEÇİŞ

Zirvenin açılış oturumunda, COP26 Başkanı Alok Sharma, dönem başkanlığını Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri'ye devretti. Burada yaptığı konuşmada, çevre konusunda "hiçbir şey yapmamanın" durumu felç ettiğini ifade eden Sharma, zirvede iklim değişikliği konusunda somut adımlar atılması gerektiğini kaydetti. "Uygulama Zirvesi" olarak tanımlanan COP27'nin açılışında BM, "iklim kaosu kronolojisi" olarak tanımladığı yeni bir rapor yayımladı. 2022 Küresel İklimin Durumu araştırmasında küresel iklim krizine ilişkin dramatik değişiklikler özetlendi. Dünya Meteoroloji Örgütü'nün (WMO) raporuna göre, küresel sıcaklığın bu yıl 1850-1900 yılları arasındaki "sanayi öncesi döneme" kıyasla yaklaşık 1,15 derece artması bekleniyor ve son 8 yıl dünyadaki en sıcak yıllar olarak kayıtlara geçebilir.

TAAHHÜTLER UNUTULDU

COP27’de raporu sunan WMO Başkanı Petter Taalas, "Atmosferde o kadar yüksek karbondioksit seviyesi var ki, Paris Anlaşması'nın (küresel sıcaklık artışını) 1,5 derece ile sınırlama hedefine zar zor erişilebiliyor. Birçok buzul için artık çok geç ve erime binlerce olmasa da yüzlerce yıl devam edecek. Bunun da su güvenliğine önemli etkileri olacak” dedi. Raporun tamamı 2023’ün bahar aylarında yayımlanacak.

HEDEFLER AÇIKLANACAK

Zirvenin açılışında COP27 Başkanı Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri ülkelere taahhütlerini uygulamaya koyma çağrısı yaptı. Şükri, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası ortaya çıkan gıda ve enerji krizinin ülkeleri taahhütlerini yerine getirmekten alıkoymaması gerektiğini de söyledi.

COP27'de Türkiye'nin de aralarında bulunduğu birçok ülkenin güncel NDC'lerini ve emisyon azaltım hedeflerini açıklaması bekleniyor.

Birçok ülkenin 2050'li yıllar olarak açıkladığı net sıfır emisyon hedefine ulaşmak 2030'a kadar emisyon azaltımında önemli aşama kaydedilmesine ihtiyaç duyuluyor. Emisyonların gereken seviyede azaltılması için ise fosil yakıt kullanımının 2030'a kadar büyük ölçüde azaltılması ve yeni fosil yakıt yatırımı yapılmaması gerekiyor. 120'den fazla dünya lideri Şarm El-Şeyh'te COP27 olarak bilinen konferansta konuşma yapacak. Konferansa yaklaşık 40.000 kişi katılıyor. İklim değişikliğiyle mücadele alanında dünyadaki en kapsamlı zirve olan İklim Değişikliği Konferansı, 18 Kasım tarihine kadar devam edecek.

***

Türkiye sınıfta kaldı

Yapılan açıklamaya göre, Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon hedefine ulaşabilmesi için 2030’da (2020’ye oranla) en az yüzde 35 mutlak emisyon azaltımı hedeflemesi gerekiyor. Bu, Türkiye’nin emisyonlarını 2020 yılındaki 523,9 MtCO2e (milyon ton karbondioksit eşdeğeri) seviyesinden 340 MtCO2e’ye indirmesi anlamına geliyor.

WWF Türkiye İklim ve Enerji Koordinatörü Tanyeli Sabuncu “Birleşmiş Milletler tarafından yayımlanan raporlar mevcut ülke hedeflerinin Paris Anlaşması’nda hedeflenen 1,5 derece eşiğiyle uyumlu olmadığını gösteriyor. Halbuki 1,5 derece eşiğini geçmemek için küresel ölçekte emisyonların 2050 yılında net sıfıra ulaşması, 2030 yılında ise (2019’a oranla) yüzde 43 oranında azaltılması gerekiyor. Türkiye dahil çok sayıda ülkenin net sıfır emisyon hedefi bulunuyor. Ancak bu hedefe ulaşmak için izlenecek patikalar hedefle tutarlı değil” dedi.

***

COP27’de neler gündemde?

COP27 üç farklı konuya odaklanacak:

• Emisyonları azaltmak
• Ülkelerin iklim değişikliğine hazırlanmasına ve mücadele etmesine destek olmak
• Bu faaliyetler için gelişmekte olan ülkelere teknik destek ve finansman sağlamak
• COP26’da sonuca ulaşamayan bazı konular ise yeniden gündeme getirilecek:
• Kayıp ve hasar finansmanı
• Küresel bir karbon piyasasının kurulması - emisyonların ürün ve hizmetlere olan etkilerini küresel olarak fiyatlandırmak
• Kömür kullanımını azaltmaya yönelik taahhütleri güçlendirmek