Fin aşırı sağcılara kütüphanede yer yok
Irkçı Mavi-Siyah Hareket’in Finlerin 100. yıl armağanı olan ünlü Oodi kütüphanesindeki etkinliği ülkeyi karıştırdı. Irkçılar yuhalanarak kütüphaneden kovuldu.
Çağrı YALGIN-Helsinki
Finlandiya''da kütüphane kültürü çok yaygın. Çocuklar daha ilkokuldan itibaren kütüphanelerden, gezici kütüphanelerden ve sesli kitap ödünç veren dijital kütüphanelerden kitap ödünç almaya, ödünç kitapları da aldıkları durumda iade etmeye alıştırılıyor.
Çocuklarımız küçük yaştan itibaren, aradıkları kitapların hangi kütüphanede olduğunu bulma, onları en yakın kütüphaneye getirtme, ödünç alma ve iade işlemlerini kendi başlarına yapmayı öğrendiler. Böyle böyle onlarca roman okudular. Kaba hesabıma göre, sadece bir defa okuyacakları bu romanları satın almamız gerekseydi, 1500 Avrodan fazla para harcayacaktık. Bu parayı kütüphane verince kitaplar bir değil, onlarca, belki yüzlerce kişi tarafından okunuyor. Ne kadar verimli bir yatırım!
KÜTÜPHANELERİN ÇOK YÖNLÜ İŞLEVİ
Kütüphaneler sadece kitap ödünç vermiyor. Birçoğundan bilgisayar oyunları, masa oyunları, filmler, çalgılar da ödünç alınabiliyor. Bahçe aletleri veren bile var. Yazıcı çıktılarından, özellikle iş başvuruları için gerekenlerden en fazla sembolik ücretler alınıyor. Bir insanın işsizlik maaşı almaktan çıkıp maaş almasını ve vergi ödemeye başlamasını sağlamak, tüm sistemin işine geliyor.
Birçok ülkeden farklı olarak Finlandiya'da kütüphane, sessiz bir çalışma ortamı olarak görülmüyor. Kütüphaneye çocuğuyla gelen, orada bilgisayar oyunu oynayan, sohbet eden insanları görmek mümkün. Özel sessiz odalar sadece bazı kütüphanelerde var. Bu bence bir eksiklik.
Bu kültür bütün ülkeye yayılmış olmakla birlikte “Helsinki Merkez Kütüphanesi Oodi”nin yeri özel. Oodi, Finlandiya'nın bağımsızlığının 100. yılı şerefine parlamento binasının hemen karşısına inşa edildi. Kısa zamanda kütüphane denince akla Senato Meydanı'ndaki Milli Kütüphane yerine Oodi gelir oldu.
FİNLER KÜTÜPHANELERİNE SAHİP ÇIKIYOR
Kütüphane olarak bilinse de Oodi'yi bir kültür merkezi olarak görmek daha doğru olur. Zemin katında bir sinema salonu ve bir toplantı salonu, en üst katında dev camlı, parlamento manzaralı bir kütüphane ve kafe var. Burası ferah mimarisiyle turistlerin de ilgisini çekiyor. Helsinkilileri, özellikle gençleri ise daha çok orta kattaki hizmetler ilgilendiriyor: Tasarım için kullanılabilecek bilgisayarlar, birkaç boy yazıcılar, 3B yazıcılar, dikiş makineleri, diğer el işi aletleri ile ödünç çalgılar bu katta düşük ücretlerle herkesin kullanımına sunuluyor. Müzik stüdyolarını ve toplantı odalarını herkes rezerve edebiliyor.
IRKÇI ÇIKARMA PÜSKÜRTÜLDÜ
Bu fırsatlardan, ülkedeki herkesin ırkının belirlenip 'Fin ırkından olmayanların' vatandaşlıktan çıkarılmasını alenen savunduğu için parti olma vasfını mahkeme kararıyla kaybeden Mavi-Siyah Hareket de yararlanmak istedi. Grup, Bağımsızlık Bayramı'nda Oodi'de "Milliyetçi Hareketin Stratejisi" kitapçığının okunacağı bir kitap kulübü düzenleyeceğini duyurdu. Kütüphanenin yönetmeliğinde buna bir engel yoktu.
Bu duyurunun üzerine Sol Birlik'in gençlik kanadı da aynı yerde, aynı zamanda "Finlandiya'da Aşırı Sağ"" kitabını okuma kararı aldı. Olay saatinde anti-faşist gruplar da protesto amacıyla kütüphanede toplandı. Olayı kayıt altına almak için Uluslararası Af Örgütü gönüllüleri, kavga çıkabileceği endişesiyle kolluk kuvvetleri de olay yerine gelmişti ancak korkulan olmadı. Kitap kulübü başladığında protestocular kitap kulübünü bağırarak ve alkışlayarak gürültüye boğdu. Etkinlik devam ettirilemeyip bitirilince de ırkçılar yuhalanarak kütüphaneden kovuldu.
Onikinci Gün Bayramı olan 6 Ocak günü aynı grup yeniden Oodi'de toplandı. Bu defa 'Kendi Ülkesinde Azınlık' adlı yayını okudular. Göstericiler dışarı çıkarıldı. Bu olaydan sonra Helsinki Belediyesi, Oodi'nin toplantı kurallarını değiştirdi. Kitap kulüpleri gibi herkese açık etkinlikler izne bağlandı. Mavi-Siyah'tan veya üyelerinden gelen izin taleplerine Oodi artık olumsuz yanıt veriyor. Şikâyet üzerine olayı değerlendiren Ayrımcılık Ombudsmanı, belediyenin Mavi-Siyah'a alan vermemek için haklı gerekçeleri olduğuna karar verdi.
Finlerin gözbebeği bir kurum en azından şimdilik ırkçılara kapatıldı. Stratejiyi, kütüphanedeki protestoculardan komedyen Toni Walamies şöyle özetliyor: "Nazi, Naziden korkulmamasından korkar."
