Fırat’ın doğusundaki denklem
Fırat’ın doğusuna yönelik olası operasyon bölgedeki her ülke için çok bilinmeyenli bir denkleme işaret ediyor. İktidar bu süreçte hem iç politikayı konsolide etmek istiyor hem de kısmi bir operasyonla sınır güvenliğini sağlamak
CAN UĞUR canugur@birgun.net
Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yönelik operasyon gerçekleştireceği başta AKP’li Cumhurbaşkanı olmak üzere hükümet yetkilileri tarafından günlerdir dile getiriliyor. ABD destekli SDG güçlerinin kontrolündeki bölge dikkate alındığında operasyon birçok soru işaretini barındırıyor. Rusya olası operasyona göz kırparken, ABD’li yetkililer söz konusu müdahalenin karşısında yer aldıklarını çeşitli kereler dile getirdi. Avrupa Birliği (AB) de söz konusu müdahalenin sağlıklı sonuçlar doğurmayacağının altını çiziyor. Türkiye tüm bu karşı çıkışlara rağmen operasyonda ısrarcı olduğunu belirtiyor.
Sınırındaki güvenliği ve PYD-PKK ilişkisini tez olarak sunan Türkiye, söz konusu adımları atarken Rusya’yı da dikkate alıyor. Özellikle Türkiye’nin ABD ile ilişkilerinin giderek gerginleştiği bir süreçte Rusya ile sıcak diplomatik temaslar sağlayan Türkiye bu durumla beraber düşünüldüğünde Rusya’nın ciddi bir tepkisiyle karşılaşmıyor. PYD-ABD ilişkileriyle birlikte düşünüldüğünde bu durum Rusya açısından ‘Türkiye’yi yanına çekmek için bir fırsat’ anlamına geliyor. Hafta sonu Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’la ilgili “Demokratik bir seçimi kazanırsa görüşebiliriz” sözleri (her ne kadar Bakan ben öyle demedim dese de) söz konusu yakınlaşma açısından PYD’ye karşı bir hamlenin ilk adımı olabilir.
ABD de bu tablonun farkında olduğu için söz konusu operasyona karşı çıkmakla birlikte Türkiye’nin tamamen Rusya cephesine doğru kaymasını istemiyor. Bölgesel ittifaklar ve Türkiye’nin durumu ABD açısından kritik bir yerde duruyor. Yine ABD bölgede kalıcı olmanın yolunu PYD ile kuracağı sağlam ittifaklarda görüyor.
Peki ne olacak?
Birçok senaryo masada duruyor. En olası senaryo ise Türkiye’nin kısmi bir operasyon yaparak sınır güvenliğini sağlaması. Seçimlere kısa bir süre kalması nedeniyle iç politikayı da konsolide etmek adına kullanışlı bir yöntem olan bu adım, aynı zamanda ABD’nin de kısmen ses çıkarmayacağı bir hamle.
Sınıra peşmerge
Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yapacağı operasyonu engellemek isteyen ABD, KDP destekli ENKS’ye bağlı Roj Peşmergelerini Kobane ve Tel Abyad sınırında konuşlandırıyor. ENKS kaynaklarından edinilen bilgilere göre 2012’de Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin desteğiyle kurulan Suriye Kürt Ulusal Konseyi’ne (ENKS) bağlı Suriyelilerden oluşan Roj Peşmergeleri, Tel Abyad ve Kobani gibi bölgelere yerleştirilecek. Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yapacağı müdahaleyi engellemek amacıyla Roj Peşmergelerini Tel Abyad ve Kobani ile sınırdaki diğer bölgelere yerleştirmek isteyen ABD, 100 Peşmergeyi Suriye’nin Rimelan kentine götürerek YPG’nin üst düzey yetkilileriyle görüştürdü.
Jeffrey doğruladı
ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Suriyeli Peşmergelerin Fırat’ın doğusunda sınır hattında konuşlandığını açıkladı. Jeffrey, “Rojava Peşmergeleri, bizim ve Demokratik Suriye Güçleri (DSG) bilgisi dahilinde sınırda durumun normalleşmesi için Suriye’ye gitti” dedi.
Yanıltıcı beyan
Olası operasyona dair Ankara ve Washington’dan farklı açıklamalar gelirken, Erdoğan’ın, Trump’ın kendisine olumlu karşılık verdiğine yönelik açıklamalarını değerlendiren ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Robert Palladino, bu açıklamaları ‘yanıltıcı beyan’ olarak tanımladı. Palladino, ABD’nin ‘Suriye hükümetinde reform yapılmasına ve Suriye’de herkesin yaşamasına olanak sağlayacak uluslararası sürece’ oldaklandığını kaydetti. Fırat’ın doğusuna yönelik operasyonla ilgili ABD Başkanı Donald Trump’la görüştüğünü söyleyen Erdoğan, “Fırat’ın doğusuna askeri operasyona başlayacağımızı resmen ilan ettik. Sayın Trump ile bunları görüştük, olumlu cevap verdiler” demişti. Erdoğan, Suriye topraklarında operasyona her an başlayabileceklerini duyurmuştu.
***
Bakacağız açıklaması
Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders tarafından yapılan açıklamada, FETÖ lideri Fetullah Gülen'in Türkiye'ye iadesi iddiaları hakkında "ABD Başkanı Trump, Türk lidere (Cumhurbaşkanı Erdoğan) sadece ‘Bir bakacağız' dedi" ifadesi kullanıldı. Sanders, "İade ihtimallerine bir bakacağız denildi ancak her hangi bir taahhütte bulunulmadı" dedi.