Bu da 'rica korumalı döviz kuru': Merkez Bankası'ndan firmalara telefon
Döviz arayışındaki Merkez Bankası firmaları arayıp döviz satmasını rica ediyor. Döviz satışı ‘ricası’ için aranan bir firma TCMB’den gelen telefonun ardından 100 bin dolarlık satış gerçekleştirildiğini bildirdi.
Havva GÜMÜŞKAYA
Dolar/ TL, 20 Aralık’ta Kur Korumalı Mevduat hesabı açıklamasından sonra ilk kez 16 liranın üzerine çıktı. Döviz arayışındaki Merkez Bankası firmaları arayıp döviz satmasını rica ediyor.
Dün enflasyona endeksli tahvil beklentileriyle gerileyen döviz kurları, bugün kritik eşik olarak görülen 16 liranın üzerine çıktı. Son üç haftadır söz konusu tahvilin açıklanması bekleniyor. TL, dolar karşısında aybaşından bu yana yaklaşık yüzde 9,35’i buldu.
Merkez Bankası’nın (TCMB), doların 16 lirayı aşmaması için kamu bankaları aracılığıyla rezervlerinden döviz satarak örtülü müdahalede bulunduğu tahmin ediliyor.
TCMB’nin toplam rezervi 13 Mayıs itibarıyla 102 milyar doların altına, uluslararası net rezervler ise 11,5 milyar dolara geriledi. Swap hariç rezervler ise aynı dönemde eksi 52 milyar dolara kadar geriledi.
TCMB ihracatçı döviz gelirlerinin yüzde 40’ını, hizmet ihracatı döviz gelirlerinin bir kısmını ve kur korumalı mevduat (KKM) uygulamasının döviz kısmını rezervlerine katsa da bankanın rezervleri aynı oranda artmıyor.
Reuters’ın hesaplamalarına başvurduğu üç işlemci de TCMB’nin günlük rezerv kaybının son 1 ayda günde 0,5 milyar doların üzerine çıkarak belirgin hızlandığını belirtti. Bu kapsamda bu hafta açıklanacak net rezervin yaklaşık 10 milyar dolara gerilemesi bekleniyor.
FİRMALARDAN GELECEK 100 BİN DOLARA ÖZEL TALEP
Rezervlerdeki düşüş ve hükümetin döviz arayışı ise takip ediliyor.
Dolar/TL'de yükseliş devam ederken Merkez Bankası’nın firmalardan döviz satmasını talep ettiği öğrenildi. Hafta başında Merkez Bankası Başkanı Kavcıoğlu adına başkan yardımcıları tarafından büyük firmalarla yapılan telefon görüşmesinde döviz satışlarının yapılması rica ediliyor.
TCMB yetkilileri tarafından aranılan firmaya bir iletişim numarası bırakılarak gerçekleştirilen döviz satışı miktarının firma adı ile birlikte bildirilmesi talep ediliyor.
Döviz satışı ‘ricası’ için aranan bir firma TCMB’den gelen telefonun ardından 100 bin dolarlık satış gerçekleştirdiğini açıkladı. Firma yetkilisi TCMB yetkilileri tarafından “Bilgi verirseniz memnun oluruz” denildiğini ifade etti.
EKONOMİ POLİTİKASI DRAMI
Ekonomi Yazarı Uğur Gürses, firmalardan döviz satış ricasının Merkez Bankası’nın ne kadar çaresiz olduğunun bir göstergesi olduğunu vurguluyor. Gürses, “Faizleri düşürerek enflasyonu düşüreceğini düşünen bir siyasi otorite ve Merkez Bankası var. Çaresiz bir tablo bu... Merkez Bankası’nın kimden döviz satmasını rica ettiği gibi bilgiler duyuluyor. Duyulduğu zaman da döviz üzerindeki baskı da artıyor. TCMB eğer ‘Döviz satın’ diye ricacı oluyorsa herkes bunlar dövizi tutamıyor diye düşünüyor. Daha fazla döviz talebi geliyor” değerlendirmesinde bulundu.
Ekonomi yazarı Uğur Gürses
Enflasyona endeksli tahvil konusunda döviz bozdurana enflasyon endeksli tahvil planı olduğunu ifade eden Gürses, “Dövizi olana, parası olana kamusal bir teşvik. Gelir eşitsizliğini, gelir adaletsizliğini daha da yoksullar aleyhine bozan bir tablo. Dolayısıyla çok büyük bir ekonomi politikası dramı var” dedi.
Son üç haftadır enflasyon endeksi tahvil konusunda bir açıklama beklenmesine rağmen henüz bir adım atılmamasına ilişkin konuşan Gürses, şu ifadeleri kullandı: “Politik olarak bu enstrümanın getireceği eleştirilerden korkuluyor olabilir. Çünkü, enflasyon endeksli dediğiniz zaman yüzde 19’luk faizi vermeyip yüzde 14’e düşürüyorsunuz ama sonra gidip yüzde 70’lik enflasyon endeksli tahvil faizi ödüyorsun. Politik irade için büyük bir mağlubiyet. Bütçeye yükü çok fazla olur. Tabii ki bu tahvili alan olacaktır ama yanlış bir politika. Yanlış ile yanlış ile düzeltilemez. Ancak 2023 Haziran’ına kadar yeni enstrümanlarla, yeni icatlarla götürmeye çalışacaklar o belli. Fakat bu şekilde götüremezler.”
2008’DEN BETER DURUM
Türkiye’nin kredi iflas riskini gösteren beş yıllık CDS’leri, 2008 finansal krizinden bu yana en yüksek seviyeye çıktı. IHS Markit’in verilerine göre, Türkiye’nin 5 yıllık CDS’leri dolar/TL’nin 16,15 seviyesine kadar yükselmesiyle önceki günkü 704 puandan 730 puana yükseldi. CDS primi yüksek olan ülkelerin kredi maliyeti yükseliyor. Ülkeler arasında yapılacak olan ticari anlaşmalarda borcun ödenmeme riskine karşı alacaklı tarafın sigortalama bedeli olarak borca yansıyor.