Fransa Cumhurbaşkanlığı seçimine gidiyor: Parçalı sol, sağa yaradı

Prof. Dr. Ali ARAYICI/Paris

Fransa’da salgınla birlikte büyük ekonomik kriz, sosyal ve toplumsal sorunlar yaşanıyor. Göçmen, yabancı düşmanlığı alabildiğine yükseliyor. İşte bu koşullarda 10-24 Nisan tarihlerinde Cumhurbaşkanlığı seçimine gidilecek. Ülkenin içinde bulunduğu bu olumsuz durumu fırsata çevirmesi gereken sol, tam bir çıkmazın içinde, parçalanmış durumda. Sağın sağla yarışacağı seçimde sol olabildiğince bölünmüş olarak, çok sayıda adayla seçime katılacak. Aralık ayında Sosyalist Parti’nin adayı Anne Hidalgo’nun sol ortak aday için ön seçim fikri başarılı olamadı. Eski Sosyalist Parti hükümeti döneminin bakanlarından Christiane Taubira’nın da ortaya çıkmasıyla görüldü ki sol, elindeki bütün fırsatları kaçırmış oldu. Bu demektir ki daha başlangıçta umudunu yitirmiş ve kazanma şansını kaybetmiş olarak seçime katılacak.

Yarışmak için pek çok kriterin yanında en az 30 farklı denizaşırı departman ya da topluluktan seçilen 500 yetkilinin desteğini almak gerekli. Bu yetkililer, milletvekilleri, belediye başkanı veya belediye meclisi üyeleridir. Sol adayların yanında sağdan da çok sayıda aday var. Mevcut Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, henüz adaylığını açıklamadı. CheckNews ajansına göre 32’si erkek,13’ü kadın toplam 45 aday var. Ancak bu sayıda artış ya da eksilme olabilir. Adaylık için son tarih ise 4 Mart Cuma.

SOSYAL DEMOKRATLAR

Anne Hidalgo: İlk tur öncesinde, Sosyalist Parti (SP) içinde “bir başka dünya mümkündür” hareketinin lideri Arnaud Montebourg adaylığını geri çekti. 2014’ten beri Paris Belediye Başkanı olan SP’li Hidalgo, 8 Ocak’ta birçok sol adayın herhangi bir ön seçime katılma fikrini reddetmeleri karşısında başının çaresine bakmak zorunda kaldı.

Christiane Taubira: Eski Cumhurbaşkanı François Hollande’ın Adalet Bakanı olan Christiane Taubira solu birleştirmek için aday olduğunu söyledi. Taubira’nın anketlerde ikinci tura kalma şansı yok gibi. Adaylığının soldaki diğer adaylar tarafından da pek iyi karşılandığı söylenemez. İlk turda yüzde 4-5 civarında oy alabilir.

SOL-SOSYALİSTLER

Jean-Luc Mélenchon: Sol adaylar arasında ilk turda en fazla oy alması beklenen isim Boyun Eğmeyenler’in lideri Mélenchon üçüncü kez yarışıyor. 2012’de Komünist Partisi’nin desteklediği Sol Cephe adayı olarak, ilk turda yüzde 11,1 oy aldı. Boyun Eğmeyenler hareketini kurduktan sonra 2017’de ilk turda oyların yüzde 19,58’ni aldı. Ancak ikinci tura kalamadı.

Georges Kuzmanovic: Mélenchon’un 2017’deki adaylığı döneminde danışmanı olan Kuzmanovic, bir yıl sonra farklılıkları öne sürerek Mélenchon ile yollarını ayırdı. Daha sonra temel sloganı olan "De Gaulle ve Jaurès ile" kendi partisi Egemen Cumhuriyet’i kurdu.

Pierre Larrouturou: Avrupa Parlamentosu (AP) üyesi Pierre Larrouturou, 2013’te Yeni Anlaşma hareketini kurdu. Ocak başında ilk turda, solda birleşme ve seçime tek bir adayla katılmayı talep etmek için 7 günlük açlık grevine başladı. Ancak, başarılı olamadı.

KOMÜNİSTLER

Komünist Partisi’ne yakın dört aday seçiminin ilk turuna katılıyor.

Fabien Roussel: Komünist adaylar arasında en favorisi Komünist Partisi Genel Sekreteri Fabien Roussel. Bu, onun ilk adaylık girişimi. Partinin Kuzey Milletvekili de olan Roussel, “ezilenden ve emekten” yana bir programla halkın karşısına çıkmak istiyor.

Fadi Kassem: Komünist Rönesans Kutbu’nun Genel Sekreteri Kassem de “kırmızı ve üç renkli bir alternatif” başlığıyla kampanya yürütüyor. “Tam ulusal egemenliği yeniden gerçekleştirmek” istiyor.

Serge Tinland: Etkisiz isimlerden Tinland, “İktidarın halka geri dönmesini” ve “toplumsal ve dayanışma ekonomisine dayalı katılımcı bir demokrasi” istiyor.

Luc Laforets: Bilgisayar mühendisi Laforets, Cumhurbaşkanı seçilmesi halinde "barbarlıktan kaçmak ve daha iyi bir gelecek açmak için demokrasiyi yeniden yönlendirmeyi" mümkün kılacak olan "Bir Perspektif - Altıncı Cumhuriyet" girişiminin kurucusu olmak istiyor.

TROÇKİSTLER

Troçkist hareketin güçlü olduğu Fransa’da üç aday ilk tura katılıyor.

Nathalie Arthaud: Üç Troçkist isim arasındaki aday arasında en göze batanı, “emekten yana olduğunu ve işçi sınıfını temsil ettiğini” söyleyen Arthaud’dur. İşçi Gücü Partisi’nin Yönetim Kurulu’nda ve de partinin sözcüsü. 2012 ve 2017’deki seçimlerde de aday oldu. Yüzde 1-2 oranında oy bekliyor.

Philippe Poutou: Ford fabrikasının eski işçisi, Genel İşçi Sendikaları Konfederasyonu ve Belediye Meclisi Üyesi Poutou Yeni Anti-Kapitalist Parti’nin Cumhurbaşkanı adayı. Seçime üçüncü katılışı. 2012’de yüzde 1.15, 2017’de yüzde 1.09 oy aldı.

Anasse Kazib: Paris’te demiryolu işçisi, SUD-Rail sendikacısı. Kalıcı Devrim Hareketi tarafından destekleniyor. Şu anda, ciddiye alınması gereken küçük adaylardan biri. “İşçiler, gençler ve halk için devrimci bir program” öneriyor.

YEŞİLLER

Yannick Jadot: Yeşiller Partisi’nin en favori adayı olarak ön plana çıkıyor. 1999’dan beri Europe-Ecologie üyesi. Jean-Marc Governatori karşısında ön seçimi kazandı. Son seçimde Sosyalist Parti’nin adayı Benoît Hamon lehine çekilmişti. Bu seçimde sonuna kadar gitmeyi planlıyor.

Jean-Marc Governatori: Nice kentinde belediye meclis üyesi, Bağımsız Ekolojist Birliği’nin ulusal sekreteri, Cap-Ecologie’nin başkanı olan Governatori kısa süre önce yapılan Yeşiller ön seçiminde Jadot’a karşı yenilmesine rağmen aday olmayı sürdürüyor.

Antoine Waechter: Yeşiller Partisi’nin eski lideri ve 1988’deki Cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olan Waechter da adaylığını açıklayanlar arasında. Bağımsız Ekolojik Hareket’ini yönetiyor.

Anna Agueb-Porterie: Kamuoyunda az bilinen Vatandaşlar Birliği Derneği’nden çevre aktivisti 24 yaşındaki Anna Agueb-Porterie ve 1980’den beri aktivist olan Clément Wittmann, "bu vahşi dünyayı terk etmek için birkaç önlemle" ikinci kez aday oluyor. Gilles Lazzarini, bir çevre aktivisti. “Yeni Fransa’yı kurmak”, Barış ve Gezegenin Korunması için Siyasi Parti’yi kurmaya karar verdi.

Kamuoyu anketlerine göre Mélenchon (%9), Jadot (%6), Taubira (%5) ve Hidalgo (%2) gibi oy oranlarına sahip.

MERKEZ SAĞ VE FAŞİST ADAYLAR

Resmi olarak adaylığını hâlâ açıklamayan Cumhuriyet Yürüyüşü lideri mevcut Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron anketlerde yüzde 24 ile önde görünüyor. Arkasında Cumhuriyetçiler Partisi adayı Valérie Pécresse yüzde 18 ile ikinci sırada yer alıyor. Ulusal Birleşme Cephesi lideri Marine Le Pen yüzde 17’lik bir orana sahip. Yeniden Fetih’in lideri Éric Zemmour’un oy oranı yüzde 13’lerde. Hristiyan demokrat kimliğiyle öne çıkan, 2012 ve 2017’de de aday olan Fransa Ayağa Kalk Partisi’nin lideri Nicolas Dupont-Aignan’ın şansı bulunmuyor. Fabrice Grimal kendisini son birkaç yıldır kamuoyuna damgasını vuran Sarı Yelekliler’in adayı olarak tanıtıyor. Florian Philippot, 2017’de Vatanseverler Partisi’ni kurmadan önce Ulusal Birleşme Cephesi’nin başkan yardımcısıydı. Partisiz Antoine Martinez, eski bir Hava Kuvvetleri Generali. Aşırı milliyetçi ve ırkçı. Marine Le Pen tarafından partiden ihraç edilen Yvan Benedetti de bu cepheden aday olanlardan.