Fransa’da inziva koşulları

Okullar, kafeler, restoranlar, alışveriş merkezleri kapalı, şirketlerin bir kısmı evden çalışma koşullarına geçerken, özellikle özel sektörde birçok küçük ve orta ölçekli şirket çalışanı mecburi olarak ‘kısmi işsizlik’ (işyerinde aktivitelerin durulması veya tamamen askıya alınması sebebiyle asgari ücretten daha fazla kazanan çalışanların maaşlarının yalnızca yüzde 84’ünü, asgari ücret alanların maaşlarının tamamını alabildikleri statü) statüsüne geçti. Birçok şirket de çalışanlarına zorunlu izne çıkmayı önermek üzere hazırlanmakta. Toplamda 31 bin şirket ve 650 bin işçi kısmi üretim ve aktiviteye geçmiş durumda.

SAĞLIK EMEKÇİLERİ, EĞİTİM VE HİZMET SEKTÖRÜ

Sağlık sektörü sendikaları Jeunes Médecins ve l’ISNI (InterSyndicale Nationale des Internes) tamamen ve sıkılaştırılmış bir inzivanın şart olduğunu öne sürerek “Çin’deki gibi sıkı önlemler almaya ihtiyacımız var. Hayati olmayan bütün şirketlerin işlerini askıya alması, toplu taşımanın tamamen durması, zor durumdaki kişilerin koruma altına alınıp ailelerine gıda yardımı yapılmalı. Şu an öncelikli olarak sağlığımızı kurtarmalıyız. Ondan sonra GSMH’yi kurtarmakla ilgileniriz” açıklamasında bulundu.

Eğitim sektöründe de durum farklı değil. Milyonlarca eğitimci ve öğrenci altyapı yetersizliğine rağmen uzaktan eğitime adapte olmaya çalışmakta. Okullar yalnızca sağlık emekçilerinin çocuklarına ve onlarla ilgilenen eğitimcilere açık. Ancak interneti olmayan aileler okullara gelerek çocuklarının ders notlarını ve ödevlerini almayı talep etmekte, birçok okulda da hidroalkolik jel veya maske eksikliği çekilmekte. Bu sıkıntılara karşı eğitim işkolu sendikaları FSU ve Snalc tamamen ve sıkılaştırılmış bir inziva talep etmekte.

Hizmet sektöründe de sıkıntılar artmakta. 300 Amazon çalışanı Orléans şehrinin güneyindeki Saran bölgesinde 18 Mart’ta şirketlerinin kapanması talebiyle grev ilan etti. CGT’nin bölge temsilcisi “İşveren bize ne hidroalkolik jel ne maske veriyor, hiçbir koruyucu önlem almıyor. Hayatımızın tehlikede olduğunu ve ailelerimizin hayatını tehlikeye attığımızı hissediyoruz. Covid 19’un yayılmasına bu şekilde engel olamayız “ açıklamasını yaptı. Her gün onlarca süpermarkette de çalışanların maskesiz, hidroalkolik jelsiz ve koruyucu önlemsiz çalıştıkları tespit edilmektedir.

SENDİKALARIN TALEPLERİ

Savunma sanayiinde ise salgından korunma önlemleri sebebiyle bir süredir üretim faaliyetini durduran Airbus fabrikasının 23 Mart haftası yeniden üretime geçmesi sorunları birlikte getirdi. Üretimle direkt ilgili olmayan çalışanlar evden çalışırken üretimde çalışan işçiler işe gelmek zorunda. Bunun üzerine çalışanlarının çoğunluğunun üye olduğu Force Ouvrière ile CGT sıkılaştırılmış bir inziva ve üretimin devam etmemesi çağrısı yaparken, üretim devam edecekse de gerekli koruma önlemlerinin işyerinde sıkı bir şekilde uygulanmasının sağlanmasını talep etmekte.

Fransa’da inziva başladığından beri bu durumdan etkilenen bir başka çalışan grubu ise polis ve jandarma. Fransa’da halk birkaç haftadır sokağa yalnızca belirli sebeplerle dışarı çıkmaya izinli (evden çalışma mümkün değilse işe gitmek için, temel alışveriş ihtiyaçlarını karşılama, sağlık sebebiyle, yardıma ihtiyacı olan aile üyesini ziyaret, evinin yakınında tek başına fiziksel sportif aktivite yapmak). Dışarı çıkılan her seferde hükümetin resmi sitesinden indirilebilen bir belge doldurulup imzalanarak bu belge ile çıkmak dışarı çıkmak en önemli zorunluluk. Bu belgenin kontrolünü yapmak ve belgesi olmayanlara veya sebepsiz yere dışarı çıkanlara 135 Euro para cezası kesmek de polise düşüyor. Bu koşullarda 26 Mart günü polis sendikaları biraraya gelerek bir açıklama yayınladı. Sendikalar İçişleri Bakanına seslenerek polislere yeterli sayıda maske sağlanmaz ve koruyucu önlemler alınmazsa polislerin belge kontrolü yapmayı bırakacaklarını bildirdi.

İNŞAAT SEKTÖRÜ İSTİSNASI

Koronavirüs salgını karşısında alınan kararlar arasında en çok eleştirileni Çalışma Bakanının İnşaat ve Kamu İnşa Çalışmaları (Bâtiment et Travaux Publics) işkolunda alınan çalışmaya devam kararı. Bir hafta boyunca üretimin ve inşaatların durmasına rağmen alınan kararla inşaat sektörü çalışanlarının işe gidebileceği ve şantiyelerin yeniden açılabileceği açıklandı. Koruma önlemlerinin eksik olduğu, maske, eldiven, temizleyici jel, el yıkama için hijyen koşullarının yetersiz olduğu bu işkolunda çalışmaların devam edilmesine karar verilmesi Çalışma ve Ekonomi bakanlarının eleştirilmesine sebep oldu.

Hijyen koşullarının sağlanmadığı şantiyelerde işçilerin çalışmama haklarını kullanabileceklerini açıklayan Çalışma Bakanını eleştiren Fransa’nın en büyük konfederasyonlarından biri olan CGT’nin inşaat işkolu sendikası bakanı inşaat işkolu ve şantiyelerdeki çalışma koşullarından bihaber olmakla suçlamakta. Birçok şehirde sendikalar çalışanları evde kalmaya ve çalışmamaya çağırdı. Pek çok şantiye halen boş, işverenler de risk almak istemedikleri için hükümetten “kısmı işsizlik” için destek talep etmekte. İşkolunda yetkili olan FBTP et Capeb sendikaları “Şantiyelerde birbirinden uzak durmak veya sık sık el yıkamak gibi salgına engel olabilecek önlemleri tamamen sağlamak mümkün değil. İşçilere maske dağıtılması gerek ancak sağlık personeli şu an öncelikli olduğundan dolayı bizlere maskelerin sağlanması da mümkün değil. Bu koşullarda çalışmalar devam edemez” açıklaması yaparak işkolunda “kısmı işsizlik” statüsünün uygulanmasını talep etmekte.

KAZANIMLAR...

Sendikaların talepleri çeşitli işkollarında yükselirken çalışanların haklarıyla ilgili kazanımlar da mevcut. Çalışma Bakanı yakın zamanda işverenlere çalışanların izin günlerinin tarihlerini değiştirme ve çalışanları altı gün boyunca zorunlu izne çıkarmalarının önünü açan bir yasa tasarısı sundu. Ancak sendikaların itirazı üzerine geri çekilerek işverene verilen yetkiler hafifletildi.

Bu süreçte sendika konfederasyonları da hem muhtemel işten çıkarmalara engel olmak hem de kamu ve özel sektörde maaş kesilmelerinin yaşanmaması ve çalışma koşullarının kötüye gitmemesi için durumu yakından takip etmekte. İşçi ve işveren sendikaları konfederasyonları bir araya gelerek bu şartlar altında sağlık sigortası, sosyal haklar ve dayanışmanın önemine vurgu yaptı. Konfederasyonlar ayrıca hem işkolu ölçeğinde hem de genel çalışan hakları açısından bilgilendirme ağı geliştirmekte. CFDT ve SUD sendika konfederasyonlarının oluşturduğu internet üzerinden ve telefonla ulaşılabilen bilgilendirme sistemi üzerinden çalışanlar haklarını öğrenip, herhangi bir hak ihlali durumuna bildirim yapabilmekteler.

Salgın halen önemini ve yayılma hızını arttırırken ve en az altı haftalık bir inziva süresi öngörülürken Fransa’da çalışanların hakları daha uzun süre tartışılacak. Kendileri de evden çalışma koşullarına adapte olmaya çalışan sendikaların stratejileri ve yeni eylem biçimleri bu dönemde belirleyici olacak.