Geleneksel Ege Tatlıları-1

Nurhayat TALAY

İzmir başta olmak üzere göç mutfağı ile renklenen Ege Bölgesi lezzetleri arasında tatlılarının yeri ayrıdır. Birçok tatlıya sahip olan Ege’nin antik çağdan başlayan tatlı kültürü Selçuklular döneminde İzmir, Aydın, Manisa ve Muğla’da hüküm süren Aydınoğulları beyliği ile şerbetler, hamurlu ve sütlü tatlılarla çeşitlenmiş, Osmanlı döneminde tatlı konusunda zirve yaparken, imparatorluğun son zamanlarında Levantenler, Yahudiler, Rumlar, Ermeniler, Boşnaklar, Arnavutlar ve Tatarlar ile iyice zenginleşmiştir.

Günümüze kadar ulaşan tatlılar yanında artık sadece bazı evlerde yapılan tatlılar tariflerde yerini alıyor. En bilinen tatlı aynı zamanda bir sokak lezzeti olan şambalidir. Şambali bugün İzmir başta olmak üzere tüm Ege Bölgesi’nde her köşe başında bulunabilir. Şambali ucuz, yapımı kolay ve ticari olarak satılması elverişli bir tatlı olduğu için bugüne kadar kolayca ulaşabilmiştir.

Selçuklular’dan gelen lokma tatlısı

Lokma tatlısı tüm Türkiye’de yaygın iken bu tatlının Selçuklular’dan bugüne kadar aynı tarifle sadece İzmir’e ulaşabilmesi dikkat çekicidir. Saray lokması ile şekli ve pişirme tekniği farklı olan İzmir lokması ortası delikli ve iridir. Üzerine şerbet dökülerek, tatlı olarak tüketilmesi yanında tuzlu olarak da tüketilir. Özellikle köylerde tuzlu lokma yanında tulum peyniri ve zeytin ile hayır işlerinde, cenaze ve düğünlerde tercih edilmeye devam ediyor.

İncir uyutması, kurbukinya ve samsades

En sevilen tatlılardan biri olan incir uyutması şifalı, lezzetli ve yapılması kolay bir tatlıdır. Kuru incir ve süt ile yapılan iki malzemeli tatlı sütün incir ile fermente edilmiş halidir. Hem evlerde hem restoranlarda bu tatlıyı kolayca bulabilirsiniz.

Sahil kesiminde en gözde tatlılardan biri Kurbukinya tatlısıdır. Adını küçük ama çok lezzetli bir bardacık türünden alır. Çeşme başta olmak üzere İzmir’de ve Aydın’da sık görülen tatlı İzmir’in Basmane ve Kemeraltı semtlerindeki esnaf pastanelerinde hâlâ bulunuyor. İnce açılmış baklava hamurundan yufkanın rulo yapılıp iki parmak kesilerek kızgın yağda pişirilip üzerine şerbet dökülmesi ile yapılır. Hem lezzetli hem de maliyeti çok düşüktür.

Seferihisar’a özgü bir tatlı: Samsades

Samsades tatlısı Seferihisar’a özgü bir tatlıdır. Ege adalarının birçoğunda da bulabileceğiniz tatlı artık sadece evlerde yapılıyor. İnce açılmış yufkadan muska böreği şeklinde hazırlanan tatlı çok lezzetlidir. Muskaların içine lor peyniri, şeker ve tarçın konulur, kızartılarak hazırlanır ve üzerine şerbet ya da toz şeker serpilerek servis edilir. İç malzemesi servis tabağının ortasına da konur, isteyen batırarak yer.