Google Play Store
App Store

Ödemedikleri vergilerle gündeme gelen KÖİ işletmecilerinin kamuya maliyeti katlanıyor. KGM bütçesinden ocak-haziran döneminde 35,9 milyar TL aktarıldı. Bütçeden vakıflara yapılan transferlerdeki artış da dikkat çekti.

Gelir garantili bütçe soygunu
Fotoğraf: Depo Photos
Havva Gümüşkaya
Havva Gümüşkaya
havvagumuskaya@birgun.net

Ülkenin onlarca yılını ipotek altına alan Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) ile inşa edilen otoyol ve köprüler için müteahhitlere ödenen garanti tutarına ilişkin yılın ilk yarısı bilançosu açığa çıktı. Son dönemde ödemedikleri vergilerle gündeme gelen KÖİ işletmecesi şirketlerin kamuya maliyeti katlanarak büyümeye devam etti.

Karayolları Genel Müdürlüğü'nün (KGM) raporuna göre, devletin kasasından garanti ödemeler için bu yılın Ocak-Haziran döneminde 35 milyar 927 milyon TL aktarıldı. 2023'nin ilk 6 ayında aynı kalem için KGM, müteahhitlere 23 milyar 768 milyon 865 bin TL’lik ödeme yapmıştı. Böylece geçen yılın aynı dönemine göre garantili ödemelerde yüzde 51,7’lik bir artış yaşandı.

Geçenden de geçmeyenden de para alındığı için ‘Deli Dumrul projeleri’ olarak anılan döviz garantili köprü ve otoyolların halkın sırtına yüklediği yük, döviz kurundaki artışla ağırlaşıyor. 2023’ün tamamında 56 milyar 824 milyon TL ödenen otoyol ve köprülerde garanti ödemesi için bu yılsonu gerçekleşme tahmini 60 milyar 294 milyon TL olarak öngörüldü.

KGM, 2024 yılının ilk altı ayında 92 milyar 307 milyon TL gideri oldu. Yapılan harcamanın yüzde 39,1’ini garanti ödemelerine aktarılan tutar oluşturdu. Bu ödemeler, yüksek araç geçiş garantisi sözleşmelerinin gerçekleşmemesi nedeniyle yapıldı.

KÂR AMACI GÜTMEYEN KURULUŞLARA MİLYONLAR

Ayrıca, KGM’nin bütçesinden kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferlerdeki artış da dikkat çekti. 2023 Ocak-Haziran döneminde 9,8 milyon TL olan kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler bu yılın aynı döneminde 18,9 milyon liraya çıktı. Geçen yılın tamamında bu kalem için KGM bütçesinden 19,6 milyon TL’lik harcama yapılmıştı.

2024 başlangıç ödeneği 20 milyon 446 TL olarak belirlenen kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler kaleminin yeni tabloda yılsonu gerçekleşme tahmini iki katına çıkarılarak 40 milyon 892 TL olarak güncellendi.

VERGİDE DE YOKLAR

Garanti ödemeleri, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün bütçesinden yapılan bazı kamu özel işbirliği projeleri ile müteahhitleri şöyle:

• Osmangazi Köprüsü: Nurol-Özaltın-Makyol-Astaldi-Göçay firmalarının oluşturduğu Otoyol AŞ, son üç yıldır matrah açıklamadı.

• Yavuz Sultan Selim Köprüsü: İÇTAŞ-ASTALDİ Konsorsiyumu, son üç yıldır matrah açıklamadı.

• Kuzey Marmara Otoyolu Kurtköy-Akyazı kesimi: Limak-Cengiz Ortaklığı, son üç yıldır matrah açıklamadı.

• Kuzey Marmara Otoyolu Kınalı-Odayeri kesimi: Kolin-Kalyon Ortaklığı, son üç yıldır matrah açıklamadı.

• Ankara-Niğde Otoyolu: ERG, son üç yılda bir tek 2022 yılında 29,9 milyon liralık matrah açıkladı ve 6,9 milyon TL vergi ödedi.

• Kuzey Ege Otoyolu Menemen-Aliağa-Çandarlı kesimleri: İÇTAŞ- Kalyon- ASTALDİ ortaklığı son üç yıldır matrah açıklamadı.