Gençlik geleceksizlik çıkmazında

BURCU CANSU / burcucansu@birgun.net
@burcu_cansu

Hey gençlik, gençlik, gençlik
Avarelik günleri
Ne tatlıdır o yok mu
Duymamak yokluğunu
Dünyada hiçbir şeyin.
Hey gençlik, gençlik, gençlik
Kitaplarda bunalmış
Bir gencin hüzünleri
Elde yok, avuçta yok
Mahrumiyet günleri

diyor Behçet Necatigil “Gençlik” isimli şiirinde…

Günümüz Türkiye’sindeki gençler ise “keyfi” avarelik değil dayatılmış bir avarelik içerisinde. Türkiye’de gençlerin en önemli sorunu “geleceksizlik”. Gençlerin geleceğe umutla bakamamasının ardında yatan pek çok neden arasında başı çeken işsizlik…

İktidara geldiği 2002 yılından bu yana gençliğin gerçek sorunlarına gözlerini kapatan AKP Hükümeti’nin, “çöpçatanlık”, “sınırsız internet”, “müzik projesine destek” vaatlerinin ardından son “müjde”si 18 yaşında milletvekilliği oldu. Erdoğan’ın verdiği rakamlarla 7 milyon gençten 5-10’una bu kapı açılacak ancak geri kalan büyük kitle işsizlik, genç yaşta evlendirilme, eğitim dışına itilme, sağlık hizmetinden faydalanamama, cemaat yurtlarına mecbur bırakılma sorunlarıyla boğuşmayı sürdürecek.

TÜİK’in “İstatistiklerle Gençlik, 2015” verilerine göre, Türkiye nüfusunun yüzde 16,4’ü genç. Nüfusun en az 13 milyonunu 15-24 yaş grubundaki genç nüfus oluşturuyor. TÜİK, gençlerin yüzde 83’ünün gelecekten umutlu olduğunu belirtse de veriler tam tersini söylüyor.

1,5 milyon genç eğitim dışına itildi

MEB tarafından açıklanan 2015-2016 örgün eğitim istatistikleri, 4+4+4 dayatmasının dördüncü yılı itibarıyla eğitim sisteminin nasıl büyük bir uçuruma doğru sürüklediğini gözler önüne seriyor. Ortaöğretimde öğrenciler açık liseye yönelerek örgün öğretimin dışına itildi. 4+4+4 düzenlemesine geçilmeden önce MEB verilerine göre, açık öğretim lisesinde 940 bin öğrenci bulunuyorken, 4+4+4 sonrasında hızlı bir artış seyri yaşandı ve 2015-2016 eğitim öğretim yılında açık öğretim lisesindeki öğrenci sayısı 1 milyon 536 bin 135’e çıktı. AKP Hükümeti’nin TEOG sistemi nedeniyle istemediği halde meslek lisesi ya da imam hatip lisesine otomatik kaydı yapılan öğrencilerin bu okullarda okumak yerine açık liseye kayıt yaptırmaları nedeniyle rakam kısa süre içinde yükseldi.

4+4+4 sistemi ile örgün eğitimdeki kız çocuklarının sayısında ciddi düşüş yaşandı. 2013-2014 eğitim öğretim yılında yüzde 99.61 olan kız çocuklarının okullaşma oranı 2015’te yüzde 96.57’ye 2016’da ise yüzde 95.22’ye geriledi. 2015 yılında 18-24 yaş arası yaklaşık 3,2 milyon genç ekonomik yetersizlikler nedeniyle okulunu terk etmek zorunda kaldı. Türkiye’de 18-24 yaş arası 9 milyonluk genç nüfusun yüzde 36,4’ünün liseye ulaşamadan eğitimi bırakmak zorunda kalıyor. Kız öğrencilerde yüzde 37,6, erkek öğrencilerde yüzde 35 olan eğitimi bırakma oranıyla Türkiye açık ara Avrupa birincisi oldu.

Genç kadınlar çözümü eğitimde arıyor

Yükseköğretimde net okullaşma oranı kadınlarda yüzde 41,1’e yükseldi.

Türkiye’de 2014-2015 öğrenim döneminde yükseköğretim net okullaşma oranı bir önceki yıla göre azalış göstererek yüzde 39,5’e düştü. Erkeklerde bu oran yüzde 38,9’dan yüzde 38’e düşerken, kadınlarda yüzde 40,9’dan yüzde 41,1’e yükseldi.

Ortaöğretim net okullaşma oranı ise bir önceki yıla göre artış göstererek yüzde 79,4’e yükseldi. Erkeklerde bu oran yüzde 77,2’den yüzde 79,5’e, kadınlarda ise yüzde 76,1’den yüzde 79,3’e yükseldi.

Evliliklerin yüzde 5,2’si erken yaşta

"Erken yaşta evlilikler” konusunda da TÜİK verileri çarpıcı bir tabloyu ortaya koyuyor. 2015’te toplam 602 bin 982 resmi evlilikten 31 bin 337’sinde 16-17 yaşındaki kız çocukları gelin oldu. Resmi evliliklerin yüzde 5,2’si olan bu rakamın gerçekte çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.

Öğrenciler TÜRGEV’e ve Ensar’a mecbur bırakılıyor

Türkiye’de 109’u devlet, 76’sı vakıf ve 8’i vakıf meslek yüksekokulu olmak üzere toplam 193 üniversite bulunuyor. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı’nın verilerine göre, üniversitelerde okuyan öğrenci sayısı 6 milyon 62 bin 886. Bunun 5 milyon 615 bin 293'ü devlet üniversitelerinde, 447 bin 593'ü ise vakıf üniversitelerinde öğrenim görüyor. 2014-2015 yılı verilerine göre, 2 bin 86 yükseköğretim yurdu bulunuyor. 15 Temmuz darbe girişimi sonrası 823 özel yurdun kapatıldığı düşünüldüğünde, KYK’nin 522 bin 294 öğrencinin kalabileceği 656 yurdu bulunuyor. Gençlik ve Spor Bakanlığı verilerine göre 2016 yılı itibariyle 385 bin öğrenci Kredi Yurtlar Kurumu’na bağlı yurtlarda kalıyor.

Üniversiteyi kazanıp başka şehre taşınması gereken gençlerin ilk sorunu barınma oluyor. Öğrencilerin rahatının yok sayıldığı KYK yurtlarının fiyatları da 150 ila 265 TL arasında değişiyor. Son verilere göre 6 milyonun üzerinde üniversite öğrencisi olmasına karşın AKP hükümeti tarafından yurt sorununa çözüm üretilmiyor. Öğrenciler, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın yöneticisi olduğu TÜRGEV, Karaman’da çocuklara yönelik cinsel istismar skandalı ile gündemden düşmeyen Ensar Vakfı ile İlim Yayma Cemiyeti gibi dernek ve vakıf yurtlarına mecbur bırakılıyor.

Ailelere işsiz çocukları için GSS yükü

5510 Sayılı Kanunun yürürlüğe girmesi ile ikameti Türkiye’de bulunan herkes Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamına alındı. Ocak 2012 günü başlayan zorunlu GSS kapsamına göre, 18 yaşını dolduran erkek çocuğu okumuyor ve çalışmıyorsa yüklü miktarda SGK prim borcu ile karşılaşıyor.

Liseyi bitiren 18 yaşından büyük gençlere ise üniversiteye hazırlanıyor dahi olsa GSS prim borcu çıkarılıyor. Sosyal güvenlik Uzmanı Ali Tezel’in tabiri ile devlet “işsiz evlat vergisi” alıyor.

5510 sayılı kanuna göre, “18 yaşın üzerindeki erkek çocuklar, lise öğrenimini sürdürmeleri halinde 20 yaşına kadar; üniversite öğrencisi olmaları durumda 25 yaşına kadar anne veya babasının sağlık güvencesinden yararlanmaya devam edecek.

2008 öncesinde evlenene kadar babasının sigortasından yararlandırılan kız çocukları ise, okumuyorlarsa erkek çocuklar gibi 18 yaşından sonra gelir testi için başvurmak zorunda. Üniversite öğrencisi ise 25 yaşına kadar ailesinin sigortasından yararlanabilecek.”

İşsizlik hâd safhada

Türkiye'deki gençlerin en büyük sorunu işsizlik… TÜİK’in genç işsizlik rakamlarına göre ise durum oldukça vahim. TÜİK Kasım dönemi işsizlik rakamlarını açıkladı. Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2016 yılı Kasım döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 590 bin kişi artarak 3 milyon 715 bin kişi oldu. 15-24 yaş grubunda işsizlik artışı yüzde 3.5 artarak yüzde 22.6’ya çıktı.

***

Psikiyatrist Sezai Berber, gençlerin yaşadıkları ile ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: “Geçmiş yıllarda depresyonu daha fazla görürdük. Ama şu anda insanların depresyonu yaşama şansı da yok. Daha çok belirsizlik, kaygı, panik atak ya da anksiyete bozukluklarını daha çok görüyoruz. Geleceğe ilişkin kaygı bozukluğu bu dönem içerisinde daha sık. Geçmişte insanların depresyonlarını yaşayabilme hakları vardı, şimdi özellikle çalışan insanların depresyonlarını yaşama şansları yok. Ağır melankolik depresyon olmadıkça… İş güvencesizliği nedeniyle, insanlar dışarıya karşı pozitif gözükmek zorunda, güler yüzlü gözükmek zorunda kalıyor. Banka, sigorta ve satış sektöründe o kadar çok insan kaygı içerisinde çalışıyor ya da kendisinin içerisinde fırtınalar koparken dışarıya karşı gülümsüyor. Tıbbi açıdan bu durum sakıncalıdır. Bun arkasından panik atak, anksiyete bozuklukları, daha erken yaşta bazı tıbbi rahatsızlıkların yaşanmasına neden oluyor. Umutsuzluk arttığında intihar girişimleri artıyor.”

***

İş yok, aş yok; Hükümet, çöpçatanlık vaat ediyor!