Gerçek enflasyon pazar tezgâhında
TÜİK’in açıkladığı mayıs ayı enflasyon oranları çarşı pazara yansımadı. Tezgâhlardaki etiketler cep yakıyor. Yurttaşlar alışveriş yapmayı unuttuklarını söylerken, pazar esnafı ise artan girdi maliyetlerinden şikâyetçi.
Gonca YILDIZ
TÜİK mayıs ayına ilişkin enflasyon oranlarını açıkladı. Buna göre mayısta enflasyon aylık bazda yüzde 2,98, yıllık bazda ise yüzde 73,50 artış gösterdi. Üretici enflasyonu ise yüzde 132,16 olarak kaydedilerek rekor düzeye yükseldi. Söz konusu artış Mart 1995›ten bu yana kaydedilen en hızlı yükseliş oldu. ENAG verilerine göre ise enflasyon artışı mayıs ayında yüzde 5,46, son 12 aylık dönemde yüzde 160,76 olarak gerçekleşti.
Artan hayat pahalılığı, yükselen maliyet ve akaryakıta gün aşırı gelen zamlar, üreticileri ve esnafı zor durumda bırakıyor. Yurttaşlar ise kiloyla ürün almak yerine sadece taneyle alabiliyor. Pazara alışveriş arabasıyla artık gelemeyen halk bu durumun nereye kadar gideceğini merak ediyor. Pazar tezgâhlarında ortalama olarak, soğan ve patatesin kilosu 7,5 TL, patlıcan ve domates 10 TL, kıl biber 15 TL, kabak 6 TL, taze fasulye 12 TL, marul 10 TL, salatalık 5 TL’den satılıyor.
BirGün olarak İzmir’in Konak ilçesinde bulunan Kahramanlar semtinde kurulan pazara giderek enflasyonun nabzını tuttuk. Pazar esnafından Bilal Karahan, her gün pazara alışveriş için gelen kişi sayısının azaldığını söyledi. Karahan, “İnsanlar artık alışveriş yapamıyor. Her şey çok pahalı ve sürekli zam geliyor. Bize de tepki gösterenler oluyor ama bizim yapabilecek hiçbir şeyimiz yok. Bizim sıkıntımız akaryakıtın fazla olması, maliyetlerin yüksekliği. Yerinde 2 TL’ye aldığımız ürün buraya gelene kadar 4 TL’ye çıkıyor. Akaryakıtın yüksek olması bizi çok etkiliyor. Bundan dolayı sitemkârız” dedi.
‘7 TL’YE SATIYORUZ 6 TL’Sİ MASRAF’
Bir başka esnaf Yaşar Özcan ise “Masraflara çözüm bulunmalı” dedi ve ekledi: “Şu anda yerli mallar, tarla malları çıktı ve fiyatlar düştü ama bizi etkileyen mazot ve diğer giderlerimiz hâlâ çok yüksek. Patates yerinde 6,5 TL ve nakliye bunu ikiye katlıyor. Biz yine de patatesi 10 TL’ye satıyoruz. Soğan Adana’da 4 TL iken mazot fiyatları yüzünden biz burada 7 TL ye satıyoruz zaten 6 TL’si masraf. 1 kilogram poşet 35 TL oldu. İlaç, gübre fiyatları almış başını gidiyor. Gübresiz bu ürün istediğimiz kaliteye gelmiyor. Masraf maalesef çok fazla. Geçen dönemlerde kâr oranımız da düşüktü giderlerimiz de düşüktü. Ama şu an giderler haddinden fazla, kâr oranımız da yok denecek düzeyde. Satışlarımız da tabi düştü. Eskiden 3-4 kilo ürün alan müşteri şimdi günlük yiyeceği kadar alıyor. Geçenlerde bir müşterimin patates-soğan alacak parası yoktu. Çocuğu evde aç bekliyor ne yapsın o kadın.”
Geçinemediğini belirterek yapılan zamlardan yakınan esnaf Nihat Tan ise, “Fiyatlar çok pahalı. Geçinmek çok zor. Ekmek bile 4 TL oldu biz nasıl geçinelim kazandığımızla? Hükümet bizi mafyanın eline bıraktı resmen. Perişan durumdayız. Satış yapamıyoruz, herkes kafasına göre fiyat yükseltiyor ne yapacağımızı şaşırdık. Getirdiğim elimde kalıyor. İnsanlar fırsatçılık yapıyor, devlet de bunun önlemini almıyor. Günü ucu ucuna kapatıyoruz. Her gün daha da kötüye gidiyoruz. Hiçbir ürünü bir önceki aldığım fiyata alamıyorum çünkü mazota her gün zam geliyor” diye konuştu.
Pazara gitmek için eşinden utanarak para aldığını söyleyen bir yurttaş, “Yaşamak için alıp yemek zorundayız ama çok zor durumdayız. Sadece 2-3 parça meyve aldım ve 100 TL harcadım. Ben çalışmıyorum eşim çalışıyor. Bir şey alırken çok fazla zorlanıyoruz” dedi.
Başka bir yurttaş ise şunları dile getirdi: “Fiyatlar çok yüksek ve beni zorluyor. Peynir ve yoğurt aldım. Sadece bu iki ürüne 52 TL verdim. Daha önce bu ürünleri aynı miktarda aldığımda 20-25 TL ödüyordum. Sadece süt ürünleri değil her şey çok pahalandı. Bazıları 3-4 katına çıktı. Mecburen alıyoruz ama çok zorlanıyoruz geçinmekte.”