Gıda almak için tüm harcamalar kısıldı
Gelirinden yüzde 31,7’yi konut ve kira giderlerine, yüzde 30,7’yi de gıdaya harcayan halk; sağlığa yüzde 2, eğitime yüzde 0,9 ayırabiliyor.
Nurcan Gökdemir
Türk-İş’in temmuz ayında dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken 2 bin 406 lira 46 kuruş aylık gıda harcaması tutarı asgari ücretin üzerine çıktı. Büyük çoğunluğu açlık sınırının altında olan asgari ücret düzeyinde gelir elde eden yurttaşların karnını doyurmak ve barınmak için tüm harcamalarından kısarak mücadele verdiğini resmi rakamlar da ortaya koydu.
TÜİK’in tartışmalı istatistikleri bile, son yıllarda diğer harcama gruplarına göre daha yüksek oranda artış gösteren gıda fiyatlarının, özellikle yoksulların aile bütçesini oldukça olumsuz etkilediğini ortaya koyuyor. Yoksullar, gıda fiyatlarının diğer harcamalara göre daha yüksek oranda arttığı 2019 yılında aile bütçelerinin yüzde 62’sini gıda ve kira ve barınma harcamaları için ayırdı.
Gıda fiyatlarındaki yüksek artışa katlanmak zorunda kalan yoksul aileler, aç kalmamak için diğer harcamalarından kısmak zorunda kaldı. Yoksulların tüketim harcamalarının yüzde 30,7’sini gıda, yüzde 31,2’sini ise konut ve kira harcamaları oluşturdu. Yoksul aileler, artan gıda fiyatlarının bütçelerine getirdiği yükü karşılayabilmek için, giyim, ev eşyası, sağlık, ulaştırma, eğlence ve kültür gibi harcamalarından vazgeçti. Bu aileler gelirlerinden yüzde 0,9’unu eğitim, yüzde 1,8’ini eğlence ve kültür, yüzde 2’sini sağlık, yüzde 3.8’ini giyim ve ayakkabı, yüzde 4’ünü lokanta ve otel, yüzde 5,3’ünü mobilya, ev aletleri ve bakım hizmetlerine, yüzde 9’unu da ulaştırma harcamalarına ayırdı.
HARCAMA UÇURUMU
Yoksul ve zenginler arasındaki harcama uçurumunda da yoksullar aleyhine bozulma sürüyor. En zenginler, en yoksulların dört katı fazla tüketim harcaması yaptı. Türkiye’deki tüketim harcamalarının yüzde 36,4’ünü en zengin yüzde 20’lik kesim yaparken en yoksul yüzde 20’lik kesimin yaptığı harcamaların payı ise yüzde 9’da kaldı.
Ülkedeki her 100 TL’lik gıda harcamasının 13,3’ünü en yoksullar yaparken en zenginler yüzde 26,8’lik gıda harcaması gerçekleştirdi. Zenginler, yoksulların yüzde 6,8’lik giyim ve ayakkabı harcamasına karşın yüzde 40,4’lük, sağlık için yüzde 8,1’e karşı yüzde 39,2, eğlence ve kültür için yüzde 5,4’e karşı 46,3, eğitim için ise yüzde 3,2’ye karşı ise yüzde 64,5’lik harcama yaptı.