‘Güneş gördüğümüz an kombiler kapanıyor’

MERAL DANYILDIZ

2020’nin ilk faturalarının gelmesiyle birlikte sarsıntıya uğrayan yurttaşlar, zamlı tarifelere karşı çözüm arayışında. Yıl boyunca yapılan yüzde 33’lük zam sebebiyle yüksek faturalara maruz kalanlar oldukça şikayetçi. Konuya ilişkin Mecidiyeköy’de konuştuğumuz yurttaşlar, geçen yıla oranla tüketimlerinin daha az olmasına rağmen gelen faturaların daha fazla cep yaktığını söyledi.

EN DÜŞÜĞÜ 300 LİRA

Resai Çelebi, kombiyi neredeyse yakmadığı halde geçen yıla kıyasla 150 lira daha fazla fatura ödediğini kaydederken, şunları söyledi: “Geçen sene 4 - 5 ayarında yakıp 450 lira ödüyordum, şimdi en kısıkta çalıştırdığım halde aynı para geliyor. Belki faydası dokunur diye kış gelmeden petekleri temizlettik, kombinin bakımını yaptırdık. Güneş gördüğümüz zaman kombiyi hemen kapatıyoruz, evde kimse olmadığı zaman kapatıyoruz. Bazen kapatmadan en düşük ayarda bekletiyoruz. Eskiden bu hesapları yapmıyorduk.”

Engin Öner ise, geçen senelerin faturalarıyla bu seneninkini kıyasladığında ortalama 100 lira bir artış yaşandığını ifade etti. “Kombi yansın ki, hastaneye vereceğimiz parayı doğalgaza verelim” diyen Öner, “Ben her sene kasım ayından nisan ayına kadar kombiyi aynı derecede yakıyorum. Geçen sene ortalama 190 lira civarında para ödüyordum, bu sene ilk faturam 275 lira geldi. Faturalarımızı elbette zor ödüyoruz, asgari ücretle geçiniyoruz ama yapacak bir şey yok. İki çocuk var, hastaneye gittiğimizde zaten 300 liradan aşağı çıkamıyoruz” şeklinde konuştu.

SİMİT SATMASAM ÖDEYEMEM

Hüseyin Doğan da doğalgaz faturalarından yakınan binlerce yurttaştan yalnızca biri. Doğan, fatura ödemelerinde zorlandığının altını çizerek şunları aktardı: “Artık kombiyi arada bir, en düşük ayarda yakıyoruz. Ona rağmen en az 300 lira fatura geliyor. Geçen sene ikide yakmamıza rağmen bu kadar para gelmiyordu. Artık istesek de yakamıyoruz. Yakıtı aşırı kısmaya başladık. Elimizden geldiğince pek kullanmadığımız odaların peteğini kapatıyoruz.

Ödemek zaten hiç kolay değil, emekli insanım. Emekli olduğum halde ben bile çalışıyorum, eşim çalışıyor. Ona rağmen çok zor ödeme yapıyoruz.”

56 yaşındaki Murat Toprak, simitçilik yaparak geçimini sağlamaya çalışan bir yurttaş. “Simit satmasam açız” diyen Toprak, “Geçen sene doğalgaz için ocak ayında gelen fatura 190 lirayken şu anda 340 lira geldi. Fiyatlar çok yüksek. Elektriğe de geçen sene 150 lira yatırırken bu sene 250 lira yatırıyorum. Üç tane çocuk okutuyorum, simit satmasam açız. Borçla yaşıyoruz. O karttan alıp diğer karta yatırır olduk. Hasta olduğum için geç saatlere kadar çalışamıyorum, eve gidince kalan simitleri anneleri çocuklara ısıtıyor, tost yapıyor. Bu şekilde değerlendiriyoruz. Başka türlü ödeme yapmak çok zor” ifadelerini kullandı. Toprak, sözlerini şöyle noktaladı: “Bir buçuk sene önce emekli oldum ama simit satmaya devam ediyorum. Et deseniz eve anca ayda bir giriyor. Fatura 340 lira gelince eşim artık kombiyi kısıkta kullanmaya başladı, bu sefer de çocuklar hasta oluyor. Ne yapacağımızı şaşırdık.”

***

Botaş'ın zararı halka yansıyor

Türkiye'de doğalgaz ithalatını kamu sermayeli Boru Hatları ve Petrol Taşıma Anonim Şirketi yani kısa adıyla BOTAŞ üstleniyor. İthalatı üstlenen kamu tekeli aynı zamanda yurtiçindeki doğalgaz fiyatlarını da belirleyen kurum. Bu nedenle BOTAŞ’ın finansal durumu yurttaşın ne kadar faturayı ödeyeceğini de doğrudan etkiliyor. 2019 yılı boyunca yapılan zamların perde arkasında da bu gerçek yatıyor. BOTAŞ yaz aylarında doğalgaza yüzde 33 zam yaptı. Fakat Türkiye’de döviz kurunda ne böylesi bir sıçrama vardı ne de dünya doğalgaz fiyatlarında bir yükselme söz konusuydu. Dahası doğalgazın küresel fiyatı yıl boyunca düştü. Ancak 2017'de 3,3 milyar lira kar eden BOTAŞ, 2018'de 2,5 milyar lira zarar edince bu zarar 2019'da halkın sırtına yıkıldı.