Güvencesiz göçmenler sağlık hakkına erişemiyor
Umut SERDAROĞLU
İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde yaşayan göçmenlerin yaşadıkları sorunlar ‘Hak Temelli Yerel Politika Bağlamında Beyoğlu’ndaki Göçmenler: Nitel Bir Araştırma’sına yansıdı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı ve İstanbul Planlama Ajansı ortaklığı ile Beyoğlu Senin Projesi kapsamında gerçekleştirilen araştırmanın sonuçları için panel düzenlendi. Araştırmayı gerçekleştiren Prof. Dr. Deniz Yükseker, Prof. Dr. Hatice Kurtuluş ve Dr. Esra Kaya Erdoğan panelde, Beyoğlu’nda yaşayan göçmenler ile sorunlarını tartıştı. Panelde, göçmenler üzerinden gerçekleştirilebilecek hak temelli politikalar konuşuldu.
Araştırmaya göre İstanbul’da olduğu gibi Beyoğlu’nda bulunan göçmen çeşitliliği homojen değil, daha çok heterojen bir yapıda. Araştırmada Uluslararası Göç Örgütü’nün 2019’da İstanbul’daki göçmen yoğunluk sıralaması ile Beyoğlu’ndaki göçmen yoğunluk sıralaması karşılaştırıldı. Uluslararası Göç Örgütü verilerine göre İstanbul’da göçmen yoğunluğu sırasıyla Suriyeli, Nijeryalı, Özbek ve Afgan göçmenler olarak devam ettiği belirtilen araştırmada, ilçedeki göçmen yoğunluğunun değişiklik gösterdiği ortaya çıktı. Araştırmada ilçede sırasıyla Suriyeli, Sahra Altı Afrikalı, Kuzey Afrikalı, Güney Asyalı ve İranlı göçmenler daha yoğun bir şekilde yaşıyor. Özellikle İranlı genç kadınların çalıştığı kuaför, güzellik salonları gibi yerler Beyoğlu’nda değişen meslek ve istihdam yapısında da etkili.
KAYITDIŞI YERLEŞİM VE ÇALIŞMA YERLERİ
Araştırmaya göre Beyoğlu’nda kayıtdışı göçmenlerin yanı sıra mekânlarda da kayıtsızlık göze çarpıyor. Göçmenlerin çalıştığı ya da yaşadığı binalar çoğunlukla iskânsız, işgal binalar veya sahipsiz binalar olarak görülüyor. Bu durum göçmenler için istismara yol açtığı görülüyor. Araştırmada göze çarpan bir diğer konu ise ‘Bırakınız yapsınlar’ düşüncesi. Değişen sektörler ve yapılaşmalar denetlenmeyerek başka bir istismarın ve kötü yaşam koşullarının kapısını açıyor.
SAĞLIK HİZMETLERİNDE SORUN YAŞANIYOR
Geçici koruma altındakiler ile Beyoğlu’nda kaydı bulunan göçmenlerin sağlık hizmetlerinden yararlanabildiğine dikkat çekilen araştırmada, kaydı bulunmayanlar büyük sorun yaşıyor. Diğer taraftan Afrikalı ve Asyalı göçmenler ikamet izni olduğu için sadece özel sağlık sigortaları üzerinden sağlığa erişim olarak göze çarpıyor. Ancak devlet hastanelerine erişemiyorlar.
Araştırmaya göre ailesi kayıtlı olmayan göçmen çocuklar örgün eğitimden yararlanamıyor. Örnektepe Mahallesinde bulunan mahalle evlerinde kayıtdışı göçmen çocukları eğitimden yararlanabiliyor ancak bu örgün eğitimle aynı değil.
Göçmen çocuk işçiliği de büyük sorun teşkil ettiğine vurgu yapılan araştırmada, Örnektepe Mahallesi ve Çukur Mahallesi’nde ikamet eden göçmen çocuklarının çoğunlukla dilencilik yapmaya mecbur bırakıldığı aktarılıyor. Ayrıca araştırmada ebeveynleri ile beraber mevsimlik tarım işleri için başka bölgelere giden çocuklar ve hizmet sektöründe çalışan çocuklar da eğitime ulaşım sorunu yaşıyor. Örgün eğitme devam eden çocukların da boş zamanlarında ailelerinin yanında çalıştığı belirtiliyor. Araştırmanın da ortaya koyduğu verilere göre çocuk göçmenler haklarına erişimde büyük sorunlar yaşıyor.