Hacamat ve sülüğün bedelini SGK’ye ödetmeye çalışıyorlar

Dr. Ergün DEMİR – Dr. Güray KILIÇ

Sağlık Bakanlığı çok ciddi borç yükü altında olan ve finansal sürdürülebilirlikleri sıkıntılı kamu hastanelerine yeni kaynak arayışı içine girdi. Bu amaçla geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile estetik amaçlı yapılan sağlık hizmetlerini Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ve eki listelerinde yer alması, teşhis ve tedavi bedellerinin ise Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanabilmesi için çalışma başlattı. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü  “SUT Değişikliği Talepleri” hakkında duyuru yayımlayarak “SUT eki listelerde bulunmayan işlemlere veya SUT’ta bulunan hükümler/kısıtlamalara yönelik’’ sağlık tesislerinin ve hekimlerin SUT değişiklik ve geri ödemeye dair taleplerin Sağlık Bakanlığı üzerinden SGK’ya gönderilmesinin uygun olacağı ifade edildi.

Vakıf ve üniversite hastaneleri, Sağlık Bakanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar ile özel sağlık kuruluşlarınca üretilen sağlık hizmetlerinin tek kamu ‘alıcısı’ Sosyal Güvenlik Kurumudur. Kurum, finansmanı sağlanacak olan sağlık hizmetlerinin kapsamını, bedellerini ve hangi usul ve esaslarla ödeme yapacağını yayımladığı SUT aracılığı ile belirliyor. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile estetik amaçlı yapılan sağlık hizmetleri SUT eki listelerde bulunmamaktadır. Bu uygulamalar sağlık hizmetinin niteliği itibariyle hayati öneme sahip ve kanıta dayalı tıp uygulamaları olmadığından bedelleri SGK tarafından ödenmiyor.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde-64) Kurumca finansmanı sağlanmayacak sağlık hizmetleri şunlardır:

a) Vücut bütünlüğünü sağlamak amacıyla yapılan ve iş kazası ile meslek hastalığına, kazaya, hastalıklara veya konjenital nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan durumlarda yapılacak sağlık hizmetleri dışında estetik amaçlı yapılan her türlü sağlık hizmeti ile estetik amaçlı ortodontik diş tedavileri.

b) Geleneksel, tamamlayıcı, alternatif tıp uygulamaları ve Sağlık Bakanlığınca izin veya ruhsat verilmeyen sağlık hizmetleri ile Sağlık Bakanlığınca tıbben sağlık hizmeti olduğu kabul edilmeyen sağlık hizmetleri.

c) Yabancı ülke vatandaşlarının; genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayıldığı tarihten önce mevcut olan kronik hastalıkları.

d) 63 üncü maddeye göre yöntem, tür, miktar ve kullanım sürelerinin belirlenmesi sonucunda Kurumca finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin kapsamı dışında bırakılan sağlık hizmetleri.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak, Kurumca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Bedellerin belirlenmesi  

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 72-) sağlanan sağlık hizmetlerinin Kurumca ödenecek bedellerini; Devletin doğrudan veya dolaylı olarak sağlamış olduğu sübvansiyonlar, sağlık hizmetinin niteliği itibariyle hayati öneme sahip olup olmaması, kanıta dayalı tıp uygulamaları, teşhis ve tedavi maliyetini esas alan maliyet-etkililik ölçütleri ve genel sağlık sigortası bütçesi dikkate alınmak suretiyle, her bir sağlık hizmeti için belirlemeye Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu yetkilidir.

Komisyon; Bakanlık, Maliye, Sağlık ve Kalkınma bakanlıkları, Hazine Müsteşarlığı, üniversite sağlık hizmeti sunucuları ile özel sağlık hizmeti sunucularını temsilen Bakanlıkça belirlenecek birer üye ve Kurumu temsilen iki üye olmak üzere toplam dokuz üyeden oluşur. Komisyon kararlarını salt çoğunluk ile alır. Komisyon kararları Resmî Gazete’de yayımlanır. Kurumca finansmanı sağlanan sağlık hizmetlerinin teşhis ve tedavi yöntemleri SUT ve eki listelerde belirtilmiştir. SUT ve eki listelerde yer almayan teşhis ve tedavi yöntemlerinin bedellerinin Kurumca karşılanabilmesi için Kurum tarafından uygun olduğunun kabul edilmesi ve Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından Kurumca ödenecek bedellerinin belirlenmesi gerekmektedir.

Vücut bütünlüğünü sağlamak amacıyla yapılan ve iş kazası ile meslek hastalığına, kazaya, hastalıklara veya konjenital nedenlere bağlı olarak yapılanlar hariç estetik amaçlı yapılan sağlık hizmetleri Kuruma faturalandırılamaz. Estetik amaçlı yapıldığı tespit edilen sağlık hizmetlerine ilişkin giderler Kurumca karşılanmaz.

Finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri, Kurumla sağlık hizmeti sunucuları arasında sağlık hizmeti satın alımı sözleşmeleri yapılması suretiyle karşılanır.

Kurumca finansmanı sağlanan sağlık hizmetlerinde geri ödeme kural ve/veya kriterleri belirlenmemiş sağlık hizmetleri için güncel bilimsel klinik uygunluğun bulunması gerekir.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Madde 74-) Genel sağlık sigortası prim gelirleri; yönetim giderleri, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık hizmetleri ve diğer haklar dışında başka bir amaçla kullanılamaz.

Oysa SGK, genel sağlık sigortasından sağlanan ve sağlık hizmetleri dışında başka bir amaçla kullanılmaması gereken genel sağlık sigortası fonunu Kanunlara aykırı olarak sosyal sigorta fonu açıklarını kapatmak için kullandığını Sayıştay raporları ortaya çıkarmıştı.

Sağlık Bakanlığı’nın “kürek çeken değil dümen tutan” olacağı iddiası ile döner sermaye ile döndürdüğü, özel sağlık sektörü ile rekabete açtığını iddia ettiği kamu hastanelerinin Sayıştay raporunda “esasen ortada döndürülen bir sermaye olmadığı, mali gücünün yetersizliği, çok ciddi bir borç yükü altında olduğu ve kısa vadeli borçlarını karşılayamaz durumda olduğu’’  tespiti yapılmıştır.

Sülük sıkıntıya çare olur mu?

AKP iktidarı, sağlık alanında gericileştirme uygulamalarını bilimsel ve kanıta dayalı tıp uygulamaları yerine geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarını önceleyerek ve yaygınlaştırarak yapıyor. Mayıs 2019 istatistik bilgilerine göre toplam 67 geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulama merkezi, 21 eğitim merkezi Sağlık Bakanlığı, devlet üniversite ve vakıf üniversite hastanelerinde açıldı.

SGK, 5510 sayılı Kanun hükümleri gereğince  ‘’geleneksel’’, ‘‘tamamlayıcı’’, ‘’alternatif tıp” uygulamalarını  kanıta dayalı tıp uygulamaları olarak kabul etmediğinden bedelini ödememektedir. Bu hizmetlerin bedelinin tamamını hizmet alan kişiler ceplerinden ödüyor. Öyle anlaşılıyor ki bakanlık borç batağında olan kamu hastaneleri ile batma noktasına gelen üniversite hastanelerine yeni kaynak yaratmak için insanların inançları, duyguları ve acıları istismar edilerek  ‘’sülük, hacamat, sinek larvası, arı, bitkisel ilaç, hipnoz ve çıkıkçı’’ uygulamalarını SUT eki listesine alınması ve bedellerinin SGK tarafından ödenmesi için gayret gösteriliyor. Hastanelerin finansal sıkıntıları “SUT eki listelerde bulunmayan işlemlerin’’ listeye alınması ile çözülemez. Hastaneler döner sermaye uygulamaları ile döndürülemez. Genel sağlık sigortası fon gelirleri, genel sağlık sigortası kapsamında sağlanan sağlık hizmetlerini karşılamak için yeterli geliyor ve hatta fazla veriyor.

Genel sağlık sigortasından sağlanan ve sağlık hizmetleri dışında başka bir amaçla kullanılmaması gereken genel sağlık sigortası fonunun kanunlara aykırı olarak sosyal sigorta fonu açıklarını kapatmak için kullanılmamalı. GSS fon gelirleri Kanun’da belirtilen sağlık hizmetleri için kullanılmalı.  SUT’ta bulunan hükümlerin/kısıtlamaların kaldırılarak finansal sıkıntı yaşayan hastanelerin sorunlarının acilen çözülmesi gerekekiyor. Aksi halde hastanelerin gerekli tıbbi malzeme ve ilaçları temin edilemeyeceği günler uzak olmayacaktır.