Halk sağlığı nasıl tehdit ediliyor?
Hazırlayan: Dilara Şimşek
BAŞLARKEN....
KAPİTALİZM bir halk sağlığı sorunu olduğu su götürmez bir gerçek. Son dönemde bunu kanıtlayan iki gelişme daha yaşandı: Biri koronavirüs aşısına ulaşmada yaşanan problemler, diğeri ise SMA’lı çocukların sağlığına kavuşması için gereken ilaçlara ulaşamaması. Zengin ülkelerin ihtiyaç fazlası olmasına rağmen Covid-19 aşılarını stokladığına şahit olduğumuz bugünlerde, yoksul ülkelerde aşının ‘a’sı bile yok. Şüphesiz ki zenginler ile yoksullar arasında “bağışıklık uçurumu” yaşanacak. Dünya, koronavirüs aşısının dağıtımında yaşanan eşitsizliği Hepatit B aşısında da görmüştü. 1982 yılında Hepatit B aşısı daha varlıklı ülkelerde piyasaya sürüldü fakat 2000’e gelindiğinde bile dünyanın en yoksul ülkelerinden sadece yüzde 10’u aşıya erişebiliyordu. Bunun nedeni net: Kapitalizm…
Nadir görülen bir hastalık olan SMA bir süredir ülke gündeminde. Hastalığı gündeme getiren ise Milli Piyango yılbaşı özel çekilişinde satılmayan ve Türkiye Varlık Fonu’na aktarıldığı bildirilen üç biletin ikramiye tutarı 75 milyon TL’nin SMA hastası çocuklar için kullanılmasına ilişkin başlatılan kampanya. Aileler, dünyanın en pahalı ilacı olarak lanse edilen Zolgensma adı verilen ilaç gen tedavisinin uygulanması için kampanya düzenliyor. Çocukları için zamanla yarışıyorlar. Zolgensma şu an için sadece ABD ve Avrupa’da uygulanan bir ilaç. Piyasa fiyatı ise 2 milyon dolar civarında...
BirGün, “Şirketler neden istediği gibi insan sağlığıyla oynayabiliyor?”, “SMA ve Covid-19 ilaçları neden bu kadar pahalı?” ve “İlaç tekelleri halk sağlığını nasıl tehdit ediyor?” sorularına yanıt aradı. Uzmanlar, hekimler ve aileler anlattı…
***
Genetik bir hastalık: SMA
Dünyanın en pahalı tedavisine sahip olan SMA’nın adı, son zamanlarda ailelerin çocuklarının tedaviye erişebilmesi için düzenlediği bağış kampanyalarla duyuldu. Aileler zamanla yarışıyor.
***
Gaye Usluer yazdı: Tünelin ucundaki ışık ne kadar yakınımızda?
"Pandemi yani büyük salgınlarda kilit sözcük ‘halkların aşısı’ kavramı olmalı. Oysa şimdiden tüm dünyada büyük bir aşı pazarı oluştu bile. Güçlü ve zengin ülkeler, dünya nüfusunun ancak yüzde 13’ünü oluşturdukları halde, önce biz mantığıyla, şimdiden bu yıl üretilmesi planlanan aşı rezervinin yüzde 50’sine el koymuş durumdalar."
***
Gürsel Köksal yazdı: İlaç patentleri insanlığın malıdır
"Kapitalist sistem, Covid-19 salgınıyla mücadelenin küresel bir perspektifle yürütülmesine izin vermeyeceğini gösterdi. Zengin ülkeler, ilaç firmalarıyla yaptıkları anlaşmalarla ihtiyaçlarını garanti altına alıp aşılamaya başlarken yoksul ülkeler ise daha uzun bir süre bunun için beklemeye devam edecek."
***
İsimler farklı ama mücadele aynı: Çocuklarımız ölüme terk edilmesin: Sosyal medyada son zamanlarda sıklıkla karşılaşılan SMA hastası çocuğu olan aileler, düzenledikleri kampanyalarla ABD'deki 2 milyon dolarlık gen tedavisine ulaşmayı amaçlıyor. BirGün'e konuşan ailelerin isimleri farklı olsa da mücadeleleri aynı: Çocuklarını yaşatmak.
***
Dr. Ergün DEMİR ve Dr. Güray KILIÇ yazdı: Tedavi ve ilaç harcamaları Bakan’ın cebinden mi çıkıyor?
"AKP iktidarı tarafından kamu sağlık hizmetlerinin piyasaya açılmasıyla hastaneler işletmeye, hastalar ise müşteriye dönüştürüldü. Bu dönüşüm sermaye için, tıbbi cihaz ve ilaç tekelleri için yapıldı. Ülkeyi ilaç tekellerinin kâr hesaplarına mahkûm edenler bugün sadakayla bu sorunun üzerini örtmeye çalışmakta."
***
Kamusal açgözlülük parası olmayanı öldürüyor
Mount Sinai Tıp Fakültesi Genetik ve Genomik Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Zeynep Hülya Gümüş ile SMA hastalığını ve şirketlerin insan sağlığını avucunun içine nasıl aldığını konuştuk.
***
İsimler farklı, mücadele aynı: Çocuklarımızın ölümleri bekleniyor
22 aylık Mirhan Deniz, SMA hastalığı ile mücadele eden onlarca bebekten biri. “Gözlerimizin önünde çocuklarımızın ölümleri bekleniyor” diyen anne Berna Sincanlı yaşadıklarını anlattı.
***
Asıl tehlike kapıda: Aşı sayısı yetersiz kalacak
Covid-19 salgınında birçok ülkenin aksine Türkiye henüz aşılamaya başlamış değil. Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Gül Ergör, asıl tehlikenin yetersiz sayıda aşı gelmesi olduğunu söyledi. Ergör: Toplumsal bağışıklık için en az 60 milyon kişinin aşılanması gerekiyor ama 25 milyon kişinin aşılanacağı kadar aşı gelecek.
***
Zamana karşı yarışılıyor
Gen tedavisinden uygulanma kriterlerine kadar birçok konuyla ilgili BirGün’e açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Bağcı, gen tedavisinin semptomları hiç başlamamış veya yeni başlamış bebekler için etkili olduğunu kaydediyor: “Öncelikli hedef erken teşhis. Tanısını bekleyen ve bu sürede ilacını alamayan bebekler var. Bu süreler çok kritik sürelerdir. Zamana karşı yarışılıyor” diyor.
***
Araştırmacı - yazar Semih Kalkanoğlu yazdı: Türkiye’de SMA hastalığı gerçekleri
"Televizyon kanallarında, gazetelerde SMA hastalığı ile farkındalık oluşturmak, yanlış bilinen doğruları düzeltmek, kamuoyunu bilimsel veriler ışığında bilgilendirerek bilgi kirliliğinin önüne geçmek istiyorlar dernek olarak. Sınıf öğretmeni olarak görev yapan Demir’in bugün 4,5 yaşına gelmiş SMA hastası bir evladı var. 19 aylıkken bugün Türkiye’de ödenen ilaç tedavisini kullanmaya başlamışlar."
