Halka hizmette Saray’dan engel

Sercan Meriç

AKP iktidarı, muhalif belediyelerin halka hizmet götürmesini engellemeye devam ediyor. 184,3 milyar liralık Cumhurbaşkanlığı 2022 Yılı Yatırım Programı’nda İstanbul, Adana, Muğla, İzmir gibi belediyelerde yapılması planlanan projelere yatırım çıkmadı. İstanbul’da İncirli-Sefaköy-Beylikdüzü metrosu; projesi, yatırımcısı, finansmanı hazır olmasına rağmen Cumhurbaşkanlığı tarafından onaylanmadığı için yapılmaya başlanamadı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, projenin AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanmamasına “Milyonlarca vatandaşın kullanacağı İncirli-Sefaköy-Beylikdüzü metrosunun yapımını kimse engelleyemeyecek. Projeler hazır, yatırımcılar hazır, finansmanı hazır. Ama bir imza eksik. NEDEN?” diyerek tepki gösterdi. Şehrin batı yakasındaki 3,5 milyon kişiye hizmet vermesi planlanan 18 kilometrelik metro 1 yıla yakındır Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan onay bekliyor. Metrobüs hattını ve E-5 trafiğini rahatlatacak metronun proje ve fizibilite çalışmaları, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nden (AYGM) gelen talep üzerine revize edildi. Mart 2021’de yeniden bakanlığa gönderildi.

Projenin finansmanı da Mayıs 2021’de Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ile İBB arasında Yeşil Şehir Aksiyon Planı mutabakatı ile sağlandı. Yatırım bütçesi de hazır hale getirildi. İBB Yönetimi, AYGM’den cevap gelmemesi nedeniyle, Kasım 2021’de Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile görüşmelerde bulundu. Ancak Cumhurbaşkanlığı; AYGM onayı olmadan inceleme ve onay sürecinin başlatılamayacağı bilgisini verdi. Bu nedenle, tüm proje ve fizibilite çalışmaları hazır olan Sefaköy-Beylikdüzü-Tüyap Metrosu, 15 Ocak’ta açıklanan kamu yatırım programına dahil edilemedi.

AMBULANSLARA BİLE ONAY YOK

Saray iktidarı İzmir’de de belediyenin çalışmalarına sekte vurmayı sürdürdü. Kentteki 4,5 kilometrelik Halkapınar-Otogar Raylı Sistem Hattı projesi yatırım programında yer aldı. Ancak proje için sadece 3 bin TL ayrılması dikkat çekti. İzmir’de AKP hükümetinin engellediği birçok proje bulunuyor. O projelerden bazıları şöyle:

► Belediye, kentteki Elektrik Fabrikası’nı kültür merkezi olarak kente kazandırmak için Özelleştirme İdaresi’nin açtığı ihaleyi 35 milyon lira bedelle ihalesini kazandı. Ancak ihale iptal edildi.

► 30 Ekim 2020'de yaşanan deprem sonrası hasar gören binaların dönüşümü ve 2 Şubat 2021’deki sel felaketinde oluşan altyapı hasarlarının giderilmesi için Dünya Bankası'ndan alınacak 340 milyon dolarlık “Acil İyileştirme Kredisi” için Cumhurbaşkanlığı 2022 Yılı Yatırım Programı’na alınması işlemlerinin başlatılması yaklaşık 1 yıldır bekleniyor.

► Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan kiralanan, İzmirlilere günübirlik ekonomik tatil imkânı sunulan Urla’daki Yassıcaada Tesisleri'nin biten kira sözleşmesini yenileme talebine Bakanlık’tan 3 yıldır yanıt gelmedi.

► Deniz ulaşımını güçlendirmek amacıyla Urla Balıkçı Barınağı'na vapur iskelesi yapmak için yapılan müracaat da 2016’dan bu yana Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nda bekletiliyor.

► İzmirlileri denizle buluşturmak için Konak’ta yapılması planlanan 1 adet ahşap iskele için gerekli izinler 2 yıldır Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nda bekliyor.
Kentin artan mezarlık ihtiyacını karşılamak için 7 ilçede planlanan 12 mezarlık alanı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan onay bekliyor. Aralarında 5 yıldır bekleyen tahsisler bulunuyor.

► Kentteki 6 ilçenin evsel katı atıklarını geri dönüştürmek ve atıklardan elektrik üretmek amacıyla Menderes’te yapılacak entegre atık bertaraf tesisi, fizibilite raporu ve uygun kurum görüşlerine rağmen Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan 2 yıldır ÇED onayı beklediği için kurulamıyor.

► Akıllı Trafik Sistemi projesi kapsamında 100 adet ambulansa sinyalize kavşaklarda öncelik sistemi kurulması için İzmir İl Sağlık Müdürlüğü'nden istenilen izin gelmedi.

► İskelelerin İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne devrine ilişkin talep Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından 7 yıldır cevaplanmadı.

BULUNAN KREDİYE İMZA ÇIKMADI

Muğla Büyükşehir Belediyesi de iktidarın engellemeleri ile karşı karşıya kaldı. Cumhurbaşkanlığı 2022 Yılı Yatırım Programı kapsamında Muğla Büyükşehir Belediyesi’nin beklediği kredi kullanma onayı çıkmadı. Fitch Ratings tarafından kredi notu AAA olarak verilen belediye, il genelindeki su kayıp ve kaçaklarının en aza indirilmesi, yeni içme suyu hatlarının yapılması ve yenilenebilir enerji sistemlerinin kurulması için projeler hazırladı. Hazırlanan projeler için yurtiçi finansman kurumlarından gerekli kaynak sağlanamayınca yurtdışı kredi kuruluşlarıyla görüşmeler yapıldı. Görüşmeler kapsamında Fransa Kalkınma Ajansı’ndan 63,5 milyon avro’luk bir kredi onayı çıktı. Projelerin hayata geçmesi için Cumhurbaşkanlığı onayı gerekiyordu. Ancak 1 yıldır onay gelmedi. Belediye, projelerin Cumhurbaşkanlığı 2022 Yılı Yatırım Programı’nda olmasını umut ediyordu. Ancak programda projeler yer verilmedi.

TALEP YENİDEN DEĞERLENDİRİLSİN

Adana Büyükşehir Belediyesi Başkanı Zeydan Karalar da projelerinin engellenmesine tepki gösterdi. Adana'da metronun 2. etabı için belediye ekibi ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Hazine bürokratlarıyla birlikte çalıştı. Edinilen bilgiye göre ilgili proje için kurumların şifahi onayı alındı. Ancak Adana 2. Etap Hafif Raylı Sistem projesi, yatırım programında yer almadı. Karalar, söz konusu kararla ilgili tepkisini şöyle dile getirdi: “Adana'da trafik sorunu metrosuz çözülmez. Sayın Cumhurbaşkanımızın 2. etabı onaylamasını bekliyorduk ama onaylamadı. Niye onaylamadığını bilmiyoruz. Bu benim meselem değil, bütün Adana'nın ve Adanalılar'ın meselesi. Yeniden değerlendirilerek onaylanmasını bekliyoruz.”

***

‘Belge eksik’ savunması

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na bağlı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nden, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin “Sefaköy-Beylikdüzü-TÜYAP Metrosu 1 yıla yakındır sadece imza bekliyor” iddiası ile ilgili açıklama yapıldı. Açıklamada, projede bazı belgelerin eksik olduğu belirtilerek, "İlave dokümanlarda da hala asal eksikliklerin mevcut olduğu tespit edildi. Sondaja dayalı zemin etüt raporu, jeolojik plan ve kesit kesin projeleri, deprem etüt raporu, mimari kesin projeler, tünel ve istasyon kazı-destek sistemleri başta olmak üzere onayımıza esas olmazsa olmaz projeler, hâlihazırda sunulmamış bulunuyor. Detaylı eksik listesinin 'kesin proje' çalışmasının ilgili mevzuat gereği sunulması ve Sefaköy-Beylikdüzü kesimine ait fizibilite etüdünün iletilmesi ile teknik incelememiz nihai hale getirilerek, Genel Müdürlüğü'müz görüşü verilebilecektir. İBB iş yapmak istiyorsa; enerjisini Mahmutbey-Esenyurt hattı için kullanabilir" denildi.