Halka sadece hayal satıyorlar
AKP’nin 2018 yılında gerçekleşen seçimlerden önceki vaatlerinin birçoğu gerçekleşmedi. Ekonomiden eğitime, sağlıktan siyasete hayal satan iktidarın vaatleri sadece kâğıtta kaldı. Yerel yönetimleri güçlendireceğini, yoksulluğu bitireceğini, enflasyonu düşüreceğini ve barınma sorununu çözeceğini vaat eden iktidar bunların hiçbirini hayata geçiremedi.
Mustafa Kömüş
AKP iktidarı 20 yılı aşkın bir süredir iktidarda. Buna rağmen AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan geçen günlerde yaptığı açıklamada önümüzdeki seçimlerde 14 Mayıs 1950’de iktidara gelen Demokrat Parti’nin sloganına vurgu yaparak “Milletimiz 73 yıl sonra bir kez daha aynı gün ‘Yeter’ diyecektir” dedi. Son seçimlerden bu yana ise 4 yılı aşkın bir süre geçti. 2018 yılında yapılan seçimde birçok vaatte bulunan AKP bunların birçoğunu gerçekleştiremedi. Ekonomiden sağlığa, eğitimden insan haklarına, siyasetten teknolojiye kadar birçok vaat sadece yazılı metinde kaldı.
AKP’nin 2018 yılında sattığı hayaller ve gerçekler şöyle:
1- HAYAL: Dünya ekonomisinden aldığımız payı yüzde 1,5’lere taşıyacağız.
GERÇEK: IMF Ocak 2021 verisinde göre Türkiye’nin dünya ekonomisinden payı 0,84. 2022 açıklanmadı ama 0,67 tahmin ediliyordu.
2- HAYAL: Önümüzdeki dönemde yoksullukla hızlı bir biçimde mücadele edeceğiz.
GERÇEK: TÜİK verilerine göre sürekli yoksulluk oranı 2018’de 12,7 iken %13,8 oldu.
3- HAYAL: Enflasyonu tek hanelere düşürecek ve cari açığı yapısal bir problem olmaktan çıkaracağız.
GERÇEK: Aralık 2022’de enflasyon yüzde 20 düşmesine rağmen yüzde 64,2 düzeyinde gerçekleşti. Cari açık ise 2022’nin Kasım ayında 3 milyar 666 milyon dolar oldu. Cari açık 2021’in aynı dönemine göre yüzde 930,6 yükseldi.
4- HAYAL: 2023 yılı itibarıyla, istihdam oranını yüzde 53’e yükseltmeyi, kadınların işgücüne katılma oranını yüzde 41 düzeyine çıkaracağız.
GERÇEK: TÜİK verilerine göre 2018 yılında yüzde 47,6 olan “mevsim etkisinden arındırılmış istihdam oranı” sadece 48,6’ya yükseldi. Kadınların işgücüne katılım oranı ise sadece yüzde 31,7’de kaldı. 2017’de bu oran 34,3’tü.
5- HAYAL: Döviz piyasaları yakından takip edilecek, gerektiğinde dengeleyici döviz likiditesi araçları kullanılmaya devam edilecektir.
GERÇEK: Seçimlerin yapıldığı Haziran 2018’de dolar kuru 4,75 Türk lirası, euro kuru ise 5,50 Türk lirası dolaylarında seyrediyordu. Dün itibarıyla dolar, 18,8 avro 20,4 liraydı.
6- HAYAL: Ülkede Bor’a dayalı sanayinin gelişimini desteklemek, sürdürülebilir yenilikler ve ekonomik değer sağlamak amacıyla kısa adı BOROSİB olan BOR Organize Sanayi İhtisas Bölgesi kurulacak.
GERÇEK: Bu vaat de hayaller arasında kaldı. BOROSİB kurulmadı. Akıbeti ise belirsiz.
7- HAYAL: Mevcut 71 bin 265 olan ihracatçı sayımızı 120 binin üzerine çıkarmayı hedefliyoruz. İhracatımızda yüksek teknolojili ürünlerin yüzde 4 seviyesinde olan payını yüzde 15’e çıkaracağız.
GERÇEK: Mevcut ihracatçı sayısı sadece 96 bin 158’e yükseldi ve hedeften çok uzak kaldı. Yüksek teknolojili ürünlerin ihracat içindeki payı ise yüzde 2,6’ya düştü.
8- HAYAL: Aile hekimi başına kişi sayısı 2023’te yarı yarıya düşürülecek
GERÇEK: 2018’de 3 bin 405 olan aile hekimi başına kişi sayısı sadece 2022 yılında 3 bin 249’a düştü.
9- HAYAL: Suçiçeği, kuduz aşısı, hepatit B aşısı ve 5’li karma aşıları (DaBT-Hib-İPA) yerli aşılar olarak Türkiye’de üretilecek.
GERÇEK: Bu aşıların Türkiye’de üretilmesine yönelik olarak herhangi bir çalışma yapılmadı.
10- HAYAL: Göç olgusunu yöneterek ülkemizi dünyanın her yerinden parlak zihinlerin cazibe merkezi haline getirmek ve tersine beyin göçünü sağlamak da temel bir hedefimizdir.
GERÇEK: Türkiye bu süreçte en çok beyin göçü verdiği dönemlerden birini yaşadı. Sadece yurtdışına gitmek için TTB’den belge talep eden hekimlerin sayısı bile 2 bin 685 oldu.
11- HAYAL: Şehir Dışından Gelen Yoksul Hastaların Refakatçilerinin Konaklatılması Projesi başlatılarak, tedavi maksadıyla şehir dışından gelen yoksul refakatçilere belediyelerle iş birliği içinde konaklama imkanı sağlanacak.
GERÇEK: Bu proje de satılan hayaller arasında yerini aldı. Projeye dair hiçbir adım atılmadı.
12- HAYAL: Geleneksel irfan merkezleri ve cemevlerine hukuki statü tanınacak.
GERÇEK: Alevilerin en önemli taleplerinden olan “ Cemevleri ibadethane kabul edilsin” yönünde hiçbir adım atılmadı. Cemevleri Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlandı.
13- HAYAL: Yerel yönetimlere yeni yetki ve görevler verilecektir. Merkezin görev alanında olan bazı işler, yerel yönetimlere devredilecektir. Belediyelerin mali kaynakları güçlendirilecektir. Belediye üst yönetimlerinin belediye başkanıyla birlikte göreve gelmesi ve ayrılması sağlanacaktır.
GERÇEK: 2019 seçimlerinde belediyelerin birçoğunu elinden kaybeden AKP yerel yönetimlerin yetkilerini de kısıtladı. Özellikle İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin mali kaynakları merkezi iktidara bağlandı. Başta HDP belediyeleri olmak üzere birçok belediyede kayyum uygulaması devam etti.
14- HAYAL: Kamu tasarruflarını artırmayı sürdüreceğiz.
GERÇEK: Saray’ın günlük harcaması 18 milyon TL’ye yükseldi. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün bütçesinden, garanti ödemeler için günlük 146 milyon TL’ye denk düşen 53 milyar 650 milyon TL’lik ödenek ayrıldı.
15- HAYAL: Demiryolu ağımızı 25 bin km’ye çıkaracağız.
GERÇEK: 2003 yılında 10 bin 959 kilometre olan demiryolu hat uzunluğunu sadece 13 bin 22 kilometreye çıkardık.
16- HAYAL: Milli gelirden Ar-Ge’ye ayırdığımız kaynaklarımızın payını yüzde ikinin üzerine çıkaracağız.
GERÇEK: TÜİK verilerine göre merkezi yönetim bütçesinden yapılan Ar-Ge’ye aktarılan oran yüzde 0,28 oldu.
17- HAYAL: Eğitim fakülteleri ile öğretmen adayı yetiştiren diğer yükseköğretim kurumlarının ve formasyon programlarının öğrenci kontenjanlarını; öğretmen ihtiyacı ve projeksiyonlarını dikkate alarak belirleyeceğiz.
GERÇEK: Kontenjanlar ihtiyaçlar dikkate alınarak belirlenmiyor. Her yıl kontenjanlarda artış yaşanıyor. Örneğin 2021 yılında 20 bin öğretmen atanırken eğitim fakülteleri kontenjanı 41 bin 331’di.
18- HAYAL: İlkokula başlamadan önce her çocuğun en az bir yıl okulöncesi eğitim almasını sağlayacağız.
GERÇEK: MEB’in verisine göre okulöncesinde 5 yaşta okullaşma oranı yüzde 92,1’de kaldı.
19- HAYAL: Tüm Suriyeli öğrencilerin okullaştırılmasını sağlayacağız.
GERÇEK: Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) hazırladığı rapora Rapora göre, eğitim çağında bulunan bir milyon 124 bin Suriyeli çocuğun ancak yüzde 65’i, yani 730 bini okula giderken, yüzde 35’i ise eğitim görmüyor.
20- HAYAL: İlkokuldan üniversiteye öğrencilerimizin yurt sorununu tamamen çözeceğiz
GERÇEK: AKP döneminin en çok kanayan yaralarından biri yurtlar oldu. Özellikle son yıllarda barınma sorunu üniversitelilerin en büyük sorunu oldu.