Halka ‘Şimşek’ çarptı
Bakan Şimşek enflasyonla mücadelede 1 yılı geride bıraktıklarını ve olumlu seyrettiklerini söyledi. Ancak Şimşek’in övündüğü bir yılda sermaye teşviklerle kârını büyüttü, açlık ve yoksulluk sınırı arttı, gıda enflasyonu zirveyi bırakmadı, gerçek işsizlik yüzde 30’a yaklaştı.
Ekonomi Servisi
Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD) tarafından düzenlenen TIF 2024 forumunda konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek enflasyonla ilgili “Şok öncesi dönem öncesine gelmek 3 yıl sürüyor. Bir yıl bitti. İki yıl kaldı" dedi. Şimşek bunları söylerken resmi verilere ve güvenilir kurumların yaptığı araştırmalara göre bir yıl emekçilerin aleyhine sermayenin ise lehine geçti. Şirketlerin kârını artırdığı, gerçek işsizliğin yükseldiği, batık kredilerin arttığı ücretlilerin alım gücünün eridiği bir yıl yaşandı ve yaşanmaya da devam ediyor. Başlıklarla Şimşek’in övündüğü tablo şu şekilde:
AÇLIK SINIRI
Türk-İş’in araştırmalarına göre açlık sınırı ocak ayında 15 bin 48 TL, yoksulluk sınırı ise 49 bin 19 TL’ydi. Ekim ayında ise yoksulluk sınırı 66 bin 553 TL’ye, açlık sınırı 20 bin 431 TL’ye yükseldi.
İstanbul Planlama Ajansı’nın verilerine göre kentte dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti 1 yılda yüzde 60 artarak 73 bin 739 liraya çıktı. Sadece ekim ayındaki artış 2 bin 308 lira oldu.
GIDA ENFLASYONU
TÜİK verilerine göre yıllık gıda enflasyonu yüzde 45,3 olarak gerçekleşti. DİSK-Ar’ın yaptığı araştırma ise dar gelirlinin gıda enflasyonunun yüzde 63-81 bandında olduğun gösterdi. OECD verilerine göre ise ağustos ayında Türkiye, yüzde 44,9 gıda enflasyonu ile örgüte üye ülkeler içinde zirvede yer aldı.
SERMAYE KÂRDA
Fortune Türkiye ve CRIF Türkiye iş birliği ile gerçekleştirilen Fortune 500 Türkiye 2023 araştırması, şirketlerin net kârlarını önemli oranda artırabildiklerini ortaya koydu. Fortune 500 Türkiye 2023 şirketlerinin, toplam net kârı 2022 yılına göre yüzde 77,16 oranında artarak 965,8 milyar TL’ye çıktı. Ayrıca net satış gelirleri, 10 milyar TL’nin üzerinde olan şirket sayısında büyük bir artış oldu. Net satışları 10 milyar TL’nin üzerinde olan şirket sayısı 2023 yılında 2022 yılına göre 80 adet artarak 218 oldu.
Bankalar da bu yıl kârlarını artırmayı sürdürdü. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) verilerine göre, bankacılık sektörünün toplam aktif büyüklüğü eylülde 30 trilyon 518 milyar 692 milyon lira olurken, 10 büyük banka sektörün yüzde 82,6'sını oluşturdu. 10 büyük bankanın net kârı 331 milyar 466 milyon liraya ulaştı.
EMEĞİN PAYI
TÜİK verilerine göre ülke ekonomisi geçen yıl yüzde 4,5 büyüdü. Ancak büyümeden işgücü ödemelerine yani emeğe düşen pay ise geçen yıl sadece 29,7 oldu.
TEŞVİKLER
Halkın adeta boğazını sıkan iktidar şirketlere teşvik vermeyi sürdürdü. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı rakamlarına göre Bakanlığın bütçesinden patronlara ocak-eylül döneminde aktardığı parasal teşvik, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 252 arttı. Yıl sonuna kadar verilen doğrudan teşvik tutarının 18 milyar lirayı bulması bekleniyor.
VERGİ YOK
Saray iktidarının 190 milyar liralık adrese teslim kamu ihaleleriyle ihya ettiği 20 inşaat patronunun 8’i 2023’te hiç vergi vermedi. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından patronlara büyük vergi avantajı sağlandı. Verilen teşviklerle, şirketlerin ödediği verginin, toplam vergi gelirleri içindeki payı bu yıl yüzde 12’lere kadar düştü.
İŞSİZLİK
TÜİK tarafından yayımlanan verilere göre yılın 3’üncü çeyreğinde gerçek işsizlik 3,1 puan artışla 25,6’ya yükseldi. Geniş tanımlı işsizlik erkeklerde yüzde 21, kadınlarda yüzde 35,7 olarak gerçekleşti. DİSK-AR’ın araştırmasına her 5 kadından yalnızca 1’i kayıtlı ve tam zamanlı istihdamda yer aldı. Genç işsiz sayısı ise 2 milyon 426 bin TL’ye yükseldi.
KEPENK İNDİ
TOBB verilerine göre ekimde kurulan şirket sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,8 azalırken, kapanan şirket sayısı yüzde 8,6 artış gösterdi.
İCRA-İFLAS
UYAP verilerine göre icra ve iflas dosyası sayısı 23 milyona yaklaştı. Konkordato sayısında da büyük bir artış oldu. Yılın ilk 9 ayında geçici mühlet verilen konkordato sayısı 1187’ye yükseldi.
BATIK KREDİ
Tüketicilerin bankalara olan borçları ise 2023 yılı sonuna göre yaklaşık yüzde 35 oranında yani 959 milyar lira tutarında arttı. Bu dönemde bireysel kredilerin bakiyesi 404 milyar lira, kredi kartı borç bakiyesi ise 555 milyar lira artış kaydetti.
