Halkbank'te neler oluyor? Alacaklardan umut kesildi

NURCAN GÖKDEMİR nurcangokdemir@birgun.net @nurcangokdemir

ABD’de süren davanın en önemli aktörlerinden olan Halk Bankası’nın tahsil edilemeyen ve alınmasından da ümit kesilen milyarlarca liralık kredisi olduğu Sayıştay raporlarına yansıdı. Banka, sadece 2016’da 3 bin 686 adet 1.1 milyar liralık krediyi geri alamayacağını anlayınca “TOA (Tahsili Olanaksız Alacaklar) hesabına aktardı.

Sayıştay’ın, Türkiye Varlık Fonu’na devredilen Halkbank’ın 2016 yılı hesaplarına ilişkin raporu TBMM’ye sunuldu. Bankanın 2016’da geri alınamadığı için takibe düşen kredilerinin sayısı ve tutarının oldukça yüksek olduğu belirtilen raporda, “Yakın izleme hesaplarında bulunan her 100 kredi adedinden 10’u, her 100 TL riskten 25,5 TL’si TOA’ya aktarılmıştır. Bu oranlar oldukça yüksek görülmüştür” denildi.

2015’de 3.3 milyar olan ve 2016’da yüzde 34,1 oranında 1.1milyar TL artarak 4.5 milyara çıkan alacaklar için önlem alınması istendi.

Bankanın 2016 yılı çalışmaları üzerinde Sayıştay’ın yaptığı incelemeler sonucunda özetle şu önerilerde bulunuldu:

Batak yüksek, tahsilat az
»Bankanın kredileri de takipteki kredilerinin oranı da sektörden daha fazla oranda artış göstermiştir.

Bankanın takip tutarı önceki yılsonuna göre yüzde 29,3 oranında 1.1 milyar TL artış göstermiştir. Dönem içerisinde takibe aktarılan tutar ise önceki yıl sonuna göre yüzde 53,5 oranında artmıştır. Buna karşılık takipten yapılan tahsilâtlar ise önceki döneme göre yüzde 9,9 oranında azalmıştır. 2016 yıl sonunda izlenen toplam 5.1 milyar TL’lik riske karşılık yıl içinde tahsil edilen 423 milyon TL oldukça yetersizdir.

Alacakların yarısı teminatsız
»Takipteki kredi ve alacaklarının, 2 milyar TL’si teminatsız alacak, 1.7 milyarı gayrimenkul ipoteklidir. Takipteki kredilerde risk- teminat dengesi Banka aleyhine bozulmuş olup alacakların yarısına yakını teminatsız durumdadır.

2.7 milyar, 252 şirkette
» 3 milyon TL ve üzeri 252 adet firma borçları 2.7 milyar TL’ye ulaşmıştır.

Ceza davaları sonuçsuz
»Önceki yıllarda kredi kullandırımlarında usulsüzlüğü tespit olunan Yönetim Kurulu Üyeleri ile personel hakkında 64 firmaya kullandırılan kredilere ilişkin görevi kötüye kullanmak ve emniyeti suiistimal suçundan dolayı suç duyurusunda bulunulmuş, açılan 62 dava ile ilgili süreç takip edilmektedir. Bazı suç duyuruları ile ilgili zamanaşımı, ceza erteleme ve takipsizlik kararları kesinleşmiştir. Banka Yöneticileri aleyhine toplam 51 mali sorumluluk davası açılmış, bunlardan 6’sı banka aleyhine sonuçlanmıştır. 2016 yılında dava süreçlerinde görülen yavaşlık nedeniyle fazlaca bir ilerleme kaydedilemediği anlaşılmıştır.

Büyük pay 100 şirkete
»İlk 100 firmaya kullandırdığı kredilerin, ticari krediler toplamına oranı yüzde 25,2, toplam ticari kredilere oranı ise yüzde 44,6 olduğu dikkate alınarak KOBİ’ler başta olmak üzere daha yaygın şekilde kredi kullandırımına ağırlık verilerek, risk tabana yayılmalıdır.

İpoteksiz kredi, usulsüz tadilat
Raporda, Yönetim Kurulu’nun bir firmaya kredi verme için gayrimenkulün ipoteği alınmasının kararlaştırılmasına karşın ipotek alınmadığı, başka bir firma grubunun kredisinin vadesinin hiçbir geçerli neden olmadan uzatıldığı, bankadaki şube tadilatları, hizmet alımları ve gayrimenkul satışları ile ilgili usulsüzlük yapıldığı iddialarını araştırma kararı aldığı da bildirildi.

Dışardan atananlara 2.2 milyon
Kurum dışından atanan yönetim ve denetim kurulu üyelerine 2,2 milyon TL ödeme yapıldığı belirtilen rapora göre, “Genel Müdüre 30.000 TL, kamu görevi bulunmayan üyelere için 13.450 TL, kamu görevi bulunanlara 7.500 TL, denetçilere aylık 6.000 TL” ödendi.

Batak şampiyonları
Rapora göre, 2016 yılı içerisinde 10 milyon ve üzerinde izlemeye alınan firmalardan bazıları ile karşılıksız kalmasına kesin gözüyle bakılan borçları şöyle:

»Haberleşme ve havacılık teknolojilerinde tasarım, yazılım ve teknik destek ile savunma sanayi projeleri konularında faaliyette bulunan firmanın 100 milyon 300 bin TL’si yasal takibe geçilmiştir. “En büyük borçlu” olan bu firmaya yapılan ilk ihtarname ile takibe alınması bir yıldan uzun süre geçmiştir. Grubun güncel riski 94.236.797 TL’dir.

» Demir konusunda kurulan ancak faaliyeti kalmayan gruba 30 milyon ABD Doları nakit, 30 milyon ABD Doları gayri nakit ve 30 milyon ABD Doları genel limit olarak, 13635309 müşteri No’lu firması için 20 milyon ABD Doları nakit, 20 milyon ABD Doları gayri nakit ve 20 milyon ABD Doları genel limit olacak şekilde ve Grup Genel Limiti 30.000.000 ABD Doları olarak revize edilmiştir.

»Firmalar hakkında haciz başlatılmış 4 araca haciz şerhleri işlenmiştir. Borçlunun adresi yurtdışı olduğundan tebligatlar gönderilmiş, geri dönüşü beklenmektedir. Alacaklarının teminatı bulunmadığından tahsilat zor görülmektedir.

»Tohum üretimi ve süt sığırcılığı firmalarının kredileri 34.455.401,47 TL üzerinden takip hesaplarına aktarılmıştır, alacağın büyük kısmının karşılıksız kalmış olacağı anlaşılmaktadır.

» İplik konularında faaliyet gösteren firmaların kredilerinin 30.808.305,60 TL’si takip hesaplarına aktarılmıştır. Firmalar hakkında iflasın ertelenmesi davaları mevcut olduğundan takipler durmuştur.

»Beş yıldızlı otel yatırımı konusunda faaliyet gösteren ancak artık faaliyeti bulunmayan firmanın 25.560.264,86 TL’lik kredisi takip hesaplarına aktarılmıştır.

»Altın takı üretimi ve satışı yapan firma hakkında diğer finans kurumlarının da takibata başlaması üzerine 25.389.585,25 TL takip hesaplarına aktarılmıştır. Bankaya ipotekli taşınmazlar dışında diğer hacizli taşınmazlardan pay düşmesi beklenmemektedir. Banka alacaklarının büyük bölümünün karşılıksız kalacağı anlaşılmaktadır.

» Baraj ve hidroelektrik santralleri inşaatı ile inşaat taahhüt ve ulaştırma, haberleşme konularında faaliyet gösteren firmanın edimlerini yerine getirmemesi üzerine 23.519.918,28 TL ve 41.593,38 TL’nin takibine başlatılmıştır. Firma ortağının bir doğalgaz dağıtım şirketindeki hisselerinin üzerine ve 5 aracına geri sıralardan haciz konulmuştur.