Halklar ayakta

DIŞ HABERLER SERVİSİ

Güney Amerika ülkelerinde halklar neoliberal ekonomik politikalara karşı meydanlarda. Şili’de halk geçen yıl 18 Ekim'de başlayan ve aylarca süren protestoların yıldönümünde yeniden sokaklara çıktı. Başkent Santiago başta olmak üzere 50 farklı noktada düzenlenen ve dün de devam eden eylemlerde, eğitim ve sağlık hizmetlerinin ücretsiz ve iyileştirilmiş olması, emekli maaşlarının artırılması talepleri öne çıktı. Ülkede düşük emekli maaşlarının sigorta şirketlerinin insafına bırakılması son günlerde en çok tepki çeken uygulamalardan biri olurken Devlet Başkanı Sebastian Pinera hükümetinin şirketlere kamu kaynaklarını peşkeş çekmesi de protesto edildi.

KOMİSYON GÖREVDE

Santiago'da aralarında binlerce kişi Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na yürüyüş düzenlerken söz konusu eylemler Anayasa Komisyonu'nun yeni anayasa taslağını hazırlamaya başladığı güne denk geldi. Anayasayı yeniden yazmak üzere seçilen 155 üyeli komisyonun 100 gün içerisinde anayasa yazım sürecini tamamlaması beklenirken Meclis Başkanı Elisa Loncon, "Bu, Şili ve vatandaşların birlikte kazandığı sembolik bir gün. Demokratik bir şekilde derin değişiklikleri yürürlüğe koymamız gerekiyor" dedi. Diktatör Augusto Pinochet döneminden kalma anayasanın çöpe atıldığı 25 Ekim referandumuyla anayasanın halkın seçtiği yetkililer tarafından hazırlanması kararı, 18 Ekim eylemlerinin en büyük kazanımlarından biri olmuştu. 21 Kasım'da gidilecek seçimde mevcut Başkan Pinera, Pandora belgelerine de yansıyan yolsuzlukları nedeniyle güç kaybederken solun ortak adayı Gabriel Boric, anketlere göre önde. Onurunu Onayla (Apruebo Dignidad) ittifakı adayı Boric, şirketlerin vergi oranlarının artmasını, emeklilik sisteminde kamusal planlamaların uygulanmasını, emniyette reform yapılmasını vaad ediyor.

'DİKTATÖR'E TEPKİ

Kıtanın neoliberal politikaların yarattığı yıkımla boğuşan bir diğer ülkesi El Salvador'da da halk, milyarder Devlet Başkanı Nayib Bukele'nin istifası talebiyle pazartesi günü sokaklara çıktı. Başkent San Salvador'da hükümetin Bitcoin'i ülkede yasal hale getirme kararı ve yargıya dönük müdahalelerini protesto eden binlerce kişi, "Diktatörlüğe hayır", "Demokrasi müzakereye açık değil" sloganları attı. Eylemde kentin ana meydandaki Bukele'nin bir heykeli de yıkılırken polis protestoculara saldırdı. 2019'dan bu yana iktidarda olan Bukele'nin geçen ay Twitter hesabının profil tanımına "Dünyadaki en havalı diktatör" yazması tepki çekmiş, ana muhalefet partisi Nuestro Tiempo ise Bukele'yi "çocukça davranmak" ile suçlamıştı.

60 GÜNLÜK OHAL

Ekvador'da ise sağcı Devlet Başkanı Guillermo Lasso ülkede uyuşturucuya bağlı çete savaşları nedeniyle 60 günlük olağanüstü hal ilan etti. Bu kararla hükümete dönük protestoları da kısıtlayan Lasso, polis ve askerin sokaklardaki etkisinin daha şiddetli hissedileceğini söyledi. OHAL'in ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın ülkeye yapacağı ziyaretten hemen önce ilan edilmesi dikkat çekti. Lasso, hapishanelerdeki isyanlara karşı yeni bir savunma bakanı atadığını da duyurdu. Guayaquil kentinde geçen ay cezaevinde çeteler arası çatışmada 118 mahkum ölmüştü.

***

Solcu lidere suikast iddiası

Bolivya’da solcu hükümet, Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise’e suikast düzenleyen paralı askerlerin Devlet Başkanı Luis Arce’yi de hedef almak istediğini açıkladı. İçişleri Bakanı Eduardo del Castillo ABD’lilerce desteklenen ve Arce’ye suikasta hazırlanan paralı askerlerin tespit edildiğini belirtti. Askerlerden ikisinin Moise’ye suikast düzenleyen tim içerisinde yer aldığını ifade eden Castillo, polisin birkaç üyesinin de suikast planlarına dahil olduğunu aktardı. Castillo, eski Savunma Bakanı Luis Lopez’in Irak ve Afganistan’da da yer alan taşeron şirketler aracılığıyla paramiliter gruplarla görüştüğünü söyledi. ABD merkezli The Intercept, darbeci hükümet lideri Jeanine Anez ve üst düzey askerlerin geçen yıl ekim ayındaki seçimlerde Arce’nin seçilmesini önlemek için ABD’li paralı askerleri harekete geçirmek için plan yaptığını ortaya çıkarmıştı.