Hastalıklı büyüme

EKONOMİ SERVİSİ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu yılın ilk çeyreğine ilişkin Gayrisafi Yurtiçi Hâsıla (GSYH) verilerini açıkladı. Buna göre Ocak-Mart döneminde ülke ekonomisi yüzde 7 oranında büyüdü.

Verilere göre ülke, yılın ilk çeyreğinde cari fiyatlarla 1 trilyon 386 milyar 347 milyon lira gelir elde etti. TL cinsinden GSYH, önceki yılın son çeyreğinde 1 trilyon 524 milyar 788 milyon lira gelir etme etmişti. Buna göre geçen çeyreğe kıyasla TL cinsinden GSYH yüzde 10,1 oranında azaldı. Öte yandan geçen yılın son çeyreğinde dolar bazında GSYH, 191 milyar 633 milyonken bu yılın ilk çeyreğinde 188 milyar 65 milyona düştü. Dolar bazında GSYH ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,9 oranında azaldı.

EMEĞİN PAYI AZALDI SERMAYENİNKİ ARTTI

GSYH içinde emek gücünün aldığı pay azalırken sermayenin kâr payı arttı. TÜİK, verilerinde emeğin GSYH içindeki payı işgücü ödemeleri adı altında belirtiliyor. Geçen yılın aynı döneminde işgücü ödemeleri yüzde 39 olurken bu yıl yüzde 35,5’e geriledi. 2020’nin Ocak-Mart döneminde GSYH’deki sermayenin kâr payı ise yüzde 41,9 olurken bu yıl yaklaşık 4 puan artarak yüzde 45,8’e yükseldi. Başka bir ifadeyle salgın döneminde milyonlarca yurttaşın geliri azalırken sanayicinin kârı artmaya devam etti. İlk çeyrek verilerine göre sanayi sektörü yüzde 11,7 oranında büyüdü. Öte yandan İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) sanayi sektörünün “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasına göre İSO500’te faaliyet kârı yüzde 55 artarken istihdam sadece yüzde 3 oranında artış gösterdi.

İlk çeyrekte yaşanan hormonlu büyüme enflasyon ve işsizlik rakamlarına bakıldığında ortaya çıkıyor. Ülke ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 7 büyüdü ancak işsizlik ve enflasyon da arttı. Nisan ayı enflasyonu son iki yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 17,14’e çıktı. Gerçek işsizlik ise yüzde 28’e ulaştı. İstihdam yaratmayan büyüme büyük ölçüde artan kredi borçları ile tüketim harcamalarının artması nedeniyle gerçekleşti.

İlk çeyrek verilerine göre hane halkı tüketim harcamaları yüzde 7,4 arttı. Bu süreçte yurttaşın bankalara olan borcu da yükseldi. Yüksek faiz oranlarına rağmen gelirsiz kalan milyonlarca yurttaş kredi çekmek zorunda kaldı. Halkın bankalara ve finans şirketlerine olan borcu 872 milyar lirayı buldu.

***

OECD büyüme tahmini düşürdü

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nde (OECD) dün yayımladığı “Global Ekonomim Görünüm” raporunda, bu yıl yaşanacak toparlanmanın dünyanın büyük kısmını 2022 sonuna kadar pandemi öncesi GSYH seviyesine geri getireceğini öngördü. Ancak, üye ülkelerin çoğunun yaşam standartlarının 2022 sonuna kadar pandemi öncesi beklenen seviyelere dönmeyeceğini de ekledi. OECD, küresel gayri safi yurt içi hasılanın 2020 yılındaki yüzde 3,5’lik daralma ardından bu yılki büyüme tahminini yüzde 5,6’dan yüzde 5,8’e yükseltti. Örgüt Türkiye için büyüme öngörüsünü ise 2021 yılı için yüzde 5,9’dan yüzde 5,7’ye düşürdü.