Hayatımıza ‘artı değer’ kattın: Das Kapital 150 yaşında

Bilimsel Sosyalizmin kurucusu Karl Marx'ın kaleme aldığı Marksizmin temel yapıtı Das Kapital 150 yaşında. Karl Marks tarafından 19’uncu yüzyılın sonlarında kaleme alınan eser, bundan tam 150 yıl önce bugün, 14 Eylül 1867’de yayımlandı. Marks'ın 30 yıllık bir çalışma sonucunda ortaya çıkardığı üç ciltten oluşan Das Kapital, gelmiş geçmiş en çok satılan okunan kitaplardan.

Das Kapital'in birinci cildi Marks'ın, ailesiyle birlikte Londra'ya yerleştiği dönemde yayımlandı. Marks, hayatının sonuna kadar birinci ciltte anlattığı fikirler üzerinde çalışmayı sürdürdü ama Das Kapital'in ikinci ve üçüncü ciltleri ölümü sonrası fikir ve mücadele arkadaşı, yakın dostu Friedrich Engels tarafından tamamlanarak basıldı.

1965'te Almanca'dan çevrildi
Sol Yayınları'ndan çıktı

Ekonomi Politiğin Eleştirisi alt başlıklı Das Kapital, Marx'ın en önemli yapıtlarından. Marx, Kapital'de öncelikle "kapitalist toplumun en temel hücresi" olarak gördüğü "meta"nın çözümlenmesinden başlayarak kapitalist üretim ilişkilerini bütün boyutlarıyla inceler. Kapitalist üretim biçiminin ekonomik yasalarının, sosyalist üretim biçiminin öncüsü olduğunu ve sınıf mücadelesinin kapitalist toplumsal üretimden köken aldığının analizi yapılır. Kapital, Türkçe'ye ilk olarak Prof. Dr. Mehmet Selik tarafından Almanca aslından 1965 yılında çevrildi ve Sol Yayınları tarafından basıldı.

Kapital Yordam Yayınları tarafından yeni ve gözden çevirilmiş çevirisi ile kısa süre önce yeniden basıldı.

Bilimsel sosyalizmin
kurucusu oldu

Marx, 5 Mayıs 1818'de Almanya'nın Rhine Eyaleti'nin Trier kasabasında doğdu. Bonn ve Berlin üniversitelerinde hukuk öğrenimi görürken tarih ve felsefeyle ilgilendi. 1841'de "Demokritos'un ve Epikuros'un Doğa Felsefelerinin Farklılıkları" adlı doktora tezinde, dinin maddecilik açısından eleştirisini yaptı. Sol Hegelcilere katılarak Bauer kardeşlerle dostluk kurarken, bir yandan da Feuerbach'ın etkisinde kalıp 1842'de, muhalefetteki radikal burjuvalar tarafından kurulan Rheinische Zeitung gazetesinin yazı işleri yöneticiliğini yaptı.

Saint-Simon, Fourier, Proudhon gibi yazarları okuyarak Fransız sosyalizmini tanımaya çalıştı. Rheinische Zeitung 1843'te kapatıldıktan sonra Paris'e yerleşti. Bir yıl sonra Fransız-Alman Yıllıkları'nı yayımladı. Derginin bu ilk ve tek sayısında, Yahudi Sorunu adlı yazısıyla siyasal savaşım konusundaki görüşlerini ilk kez açıkladı. Aynı yıl Engels'le dostluk kuran Marx okurken tuttuğu notlardan oluşan 1844 El Yazmaları'nda, ana temasını yabancılaşmanın oluşturduğu hümanist bir felsefe geliştirdi.

Engels'le ortak ilk metninde (Kutsal Aile, 1845) tarih felsefesini maddeci görüş açısından eleştirdi. 1845'te Vorwarts gazetesi yazıkurulu üyeleriyle birlikte sürülünce Brüksele yerleşti. Birkaç ay sonra Engels'in de Brüksel'e gitmesiyle ortak eserlerinin ikincisini (Feuerbach Üzerine Savlar, 1845) ve üçüncüsünü (Alman İdeolojisi, 1845-1846) yayımladı.

Brüksel Alman İşçileri Derneği'ni kurdu ve Engels'le birlikte bir komünist yazışma ağı oluşturdu. Komünistler Birliği'nin isteği üzerine Komünist Manifesto'yu yazdılar.

Londra'da yaşamını yitirdi

1848 İhtilali patlak verince Belçika'dan sınır dışı edilen Marx, Köln'e yerleşerek, Neue Rheinische Zeitung gazetesini çıkarmaya başladı. Bu gazetede işçilere yönelik makaleler yayımladı (Ücretli Emek ve Sermaye, 1849). Almanya'dan, hemen sonra da yeniden Fransa'dan sınırdışı edilince, 1849'da, ömrünün sonuna kadar kalacağı Londra'ya yerleşti. Yoksulluk içinde yaşadığı bu dönemde iktisat incelemelerine ağırlık verdi. Temel eseri olan Kapital'i hazırlamaya başladı. 1851-1861 yıllarında New York Daily Tribune gazetesinin Avrupa muhabirliğini yaptı.

1864'te Uluslararası İşçiler Derneği'nin kurucuları arasında yeraldı. 1. Enternasyonal'in açılış konuşmasını ve tüzüğünü yazdıktan sonra, Kapital'in birinci cildini Almanya'da yayımlattı (1867). Paris'te Paris Komünü'ne tanık oldu. İngiltere'ye dönünce Fransa'da İç Savaş (1871) adlı eserinde bu devrim denemesini değerlendirdi. Kapital'in yazımını sürdürürken, bir yandan da işçi partililerinin programlarının oluşturulmasına etkili biçimde katıldı. Anti-Dühring'in (1878) bir bölümünün yazımında Engels'le çalıştıktan sonra hastalanarak çalışmalarını büyük ölçüde yavaşlatmak zorunda kaldı. 14 Mart 1883'te İngiltere’nin başkenti Londra'da yaşamını yitirdi.