Hazırlıksız projeyle hayvancılık da zararda

Mustafa BİLDİRCİN

Eski Tarım ve Orman Bakanı Faruk Çelik döneminde, “Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu hayvan varlığını temine etmek konusunda önemli bir adım” denilerek başlatılan, ‘Embriyo Transferi’ projesi ile Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) 43,9 milyon TL zarara uğratıldı. Sayıştay, ‘zararda sorumluluğu bulunanlar hakkında zaman aşımı dolmadan soruşturma açılması’ konusunda TİGEM’e uyarıda bulundu. TİGEM’in mali hesaplarında yapılan denetimler kapsamında hazırlanan Sayıştay raporunda, hayvan ıslahı ve genetik ilerlemenin hızla yapılabilmesi için kritik önemde olan projenin, ‘kurumda yeterli bütçe olmadığı’ gerekçesiyle banka kredisiyle başlatıldığı belirtildi.


Sayıştay denetçisi, projenin TİGEM’e bağlı işletmelere, yönetim kurulu kararı alınmadan bir yazıyla bildirildiğini fark etti. Denetim raporunda, projenin yönetim kurulu kararı olmadan duyurulmasına yönelik, “Projeye altyapı ve finansmanı sağlanmadan başlandığını ortaya koyuyor” değerlendirmesinde bulunuldu. Başarısızlıkla sonuçlanan projenin batış öyküsü, denetim raporunda şu ifadelerle anlatıldı: “...Embriyo transferinde istenilen başarıya ulaşılamamış olması ve kuruluşun çok fazla finansman yüküne maruz kalması nedeniyle projenin sonlandırılmasına karar verilmiştir. ...Projede kullanılan malzemelerin ve kalan hayvanlardan uygun olanların satılmasına kalanların ise kesime sevk edilmesine karar verilmiştir.”
Projenin sonlandırılmasının ardından TİGEM Teftiş Kurulu Başkanlığı, projeye yönelik incelemeler gerçekleştirdi. Proje başlangıcında kayıtlarda 14 bin 522 baş olarak yer alan hayvan sayısının gerçekte 13 bin 289 baş olduğu tespit edildi. Embriyo Transferi Projeleri kapsamında 31 Aralık 2020 itibarıyla 138 milyon 69 bin 730 TL maliyet karşılığında, 94 milyon 127 bin 461 TL gelir elde edildiği ve projenin toplam zararının 43 milyon 942 bin 269 TL olduğu belirtildi. Sayıştay, ‘gerekli bütçe ve proje olmadan faaliyetlere girişilmemesi ve sorumlular hakkında soruşturma açılması’ konusunda TİGEM’i uyardı.