Hedefte barış var
Liderler arasında görüşmeler sürerken Ermeni ve Azeri birlikleri sınırda çatıştı, onlarca asker öldü. Taraflar birbirlerini suçlarken çatışmaların nedeninin barış anlaşmasının imzalanmasını geciktirmek olduğu belirtildi.
Dış Haberler
Ermenistan ve Azerbaycan arasında gerilim bir kez daha yükseldi. İki ülke birlikleri arasında önceki gece sınır hattında 2. Karabağ Savaşı’ndan bu yana en büyük çatışmaların yaşandığı belirtildi. Çatışmalar dün sabahın ilk saatlerine kadar sürerken Moskova’nın devreye girmesiyle saat 6.00 itibarıyla ateşkes ilan edildi.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, parlamentoda yaptığı konuşmada en az 49 askerin çatışmalarda yaşamını yitirdiğini söyledi. Paşinyan ölü sayısının artabileceğini kaydetti. Azerbaycan tarafından yapılan açıklamada askeri kayıp olduğu belirtildi ancak sayı verilmedi.
KARŞILIKLI SUÇLAMALAR
Çatışmalar nedeniyle taraflar birbirlerini suçladı. Erivan’a göre çatışmaların nedeni Azerbaycan ordusunun Ermenistan topraklarına yönelik müdahalesi. Bakü de Ermenistan’ı provokasyon yapmakla suçluyor. Ermenistan Savunma Bakanlığı, gece yarısından hemen sonra Azeri ordusunun Goris, Sotk ve Jermuk kentleri yönündeki askeri pozisyonlarını yoğun ateş altına aldığını öne sürdü. Erivan yönetimi dün sabah saatlerinde yaptığı açıklamada Azeri tarafının insansız hava araçları da kullandığı ve ağır topçu ateşi ile sürekli ilerlemeye çalıştığını iddia etti.
Azerbaycan Savunma Bakanlığı ise Ermenistan ordusunun akşam saatlerinde sınırın Daşkesen, Kelbecer ve Laçın istikametlerinde geniş kapsamlı provokasyonda bulunduğunu savundu. Açıklamada, Ermenistan Silahlı Kuvvetleri’nin sabotaj gruplarının farklı istikametlerde Azerbaycan ordusunun mevzileri arasındaki arazilere ve yollara mayın döşediği öne sürüldü.
PUTİN VE MACRON DEVREDE
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, iki ülke arasında çatışmaların tekrar alevlenmesinin arından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile telefonda görüştü. Ermenistan, resmen Rusya’dan yardım talep etme kararı alırken Macron’un gerginliğin tırmanmasının kabul edilemez olduğunu ve durumun sakinleştirilmesinin gereğini vurguladığı ifade edildi.
Paşinyan, Putin ile telefonda görüştükten sonra gece saatlerinde hükümet binasında Güvenlik Konseyi’ni topladı. Kollektif Güvenlik Antlaşması Teşkilatı’na çağrı yapılırken ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne de durumun bildirilmesi karar alındı. Rusya’dan yapılan açıklamada bölgedeki gelişmelerden endişe duyulduğu ve tarafların anlaşmaya uymasının beklendiği kaydedildi.
ABD VE İRAN’DAN ÇAĞRI
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise ülkesinin Ermenistan-Azerbaycan sınırındaki çatışma haberlerinden derin endişe duyduğunu söyledi. Blinken, “Bu sorunun askeri bir çözümü olamaz. Her türlü askeri çatışmaya derhal son verilmesi çağrısında bulunuyoruz" ifadelerini kullandı.
Avrupa Birliği (AB) de iki ülkeden de ateşkese uymasını istedi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani de Tahran’ın gelişmeleri yakından izlediğini aktararak, iki ülkenin toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi ve sorunların barışçıl yollarla uluslararası hukuka göre çözülmesi gerektiğine değindi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Jeyhun Bayramov’la görüştü, “Ermenistan artık Azerbaycan’la varılan uzlaşı çerçevesinde barış müzakerelerine ve işbirliğine odaklanmalı" ifadelerini kullandı.
***
AMAÇ BARIŞ ANLAŞMASININ İMZALANMASINI GECİKTİRMEK
Azerbaycan, 10 Kasım 2020 tarihli üçlü bildiriye bağlı olduğunu, sınırların belirlenmesi ve çizilmesi çalışmalarına başlanmasını ve iki ülke arasında barış anlaşması imzalanmasından yana olduğunu belirtiyor. Bakü’ye göre anlaşmaya karşı çıkan Erivan yönetimi bu süreci provoke etmeye çalışıyor. Azeri Tümgeneral Hüseyin Mahmudov, Ermenistan’ın asıl amacının, barış anlaşması imzalanmasını ve aynı zamanda Karabağ savaşında alınan bölgelerde yürütülen geniş çaplı imar ve yeniden yapılandırma çalışmalarını geciktirmek olduğunu ileri sürdü. Azerbaycan’da hükümet yanlısı medya ise sınırdaki operasyonun amacının Ermenistan’ı barışa zorlamak ve Azerbaycan-Ermeni sınırı boyunca bir tampon bölge oluşturmak olduğunu yazdı. Ermenistan yönetimi ise provokasyon yapmakla suçladığı Azerbaycan’ın, sınır hattındaki pek çok köy ve bölgeyi daha ele geçirmek için kasıtlı olarak gerginliği körüklediğini iddia ediyor.
***
30 YILDA İKİ BÜYÜK SAVAŞ
İki ülke sınır anlaşmazlığı nedeniyle bugüne kadar iki kez savaştı. 1990’lı yılların başındaki 1. Dağlık Karabağ savaşında yaklaşık 30 bin kişi hayatını kaybetti. 27 Eylül - 10 Kasım 2020 arasında süren 44 günlük 2. Karabağ Savaşı’nda yaklaşık 6 bin 500 kişi hayatını kaybederken Azerbaycan Dağlık Karabağ’daki reyonların tamamını kontrol altına aldı. Moskova’nın araya girmesiyle iki ülke ateşkes anlaşması imzalarken hassas ateşkesin kontrolü için 2 bin Rus barış gücü bölgeye yerleştirildi. O tarihten bu yana zaman zaman sınır hattında küçük çaplı çatışmalar yaşanıyor. Nisan ve mayıs aylarında Brüksel’de Avrupa Birliği’nin arabuluculuk yaptığı görüşmelerde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, bir barış anlaşmasına yönelik istişarelerin ilerletilmesi konusunda anlaştı. İki lider son olarak geçen hafta Brüksel’de bir araya gelmişti.