"Hekimler patronların insafına terk edilemez"
İstanbul Tabip Odası’nın OSGB’lerde çalışan işyeri hekimleriyle yürüttüğü kapsamlı araştırma, güvencesizlik, düşük ücret, mesleki bağımsızlık kaybı ve ağır koşulları gözler önüne serdi. Araştırmaya göre işyeri hekimlerinin %45’i memnun değil. İlk nedeni ise ücret eşitsizliği
Ebru ÇELİK
İstanbul Tabip Odası (İTO), Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri’nde (OSGB) çalışan işyeri hekimlerinin durumuna dair kapsamlı bir araştırma yaptı.
2023 Haziran verilerine göre İstanbul’da 532 OSGB’de görev yapan 2 bin 534 işyeri hekiminden 334’üyle yapılan görüşmelere dayanan çalışma, BUGÜN düzenlenen basın toplantısıyla kamuoyuna açıklandı.
MESLEKİ BAĞIMSIZLIK AŞILDI
Araştırma sonuçlarını kamuoyuyla paylaşan Doç. Dr. Özlem Özkan, OSGB sisteminin işyeri hekimlerini piyasalaşmış, güvencesiz bir yapıya ittiğini vurguladı. Araştırmaya göre işyeri hekimlerinin yarısı sadece bu alanda çalışıyor, üçte biri ise başka sağlık alanlarında da istihdam ediliyor. Hekimlerin %45’i çalıştığı koşullardan memnun olmadığını belirtti; en temel sorunlar ise ücret adaletsizliği, sözleşmesizlik ve özlük haklarının yetersizliği.
SENDİKASIZ SÖZLEŞMESİZ VE GÜVENCESİZ
Araştırmanın sunumunu yapan Doç. Dr. Özlem Özkan, toplam 211 OSGB’de görev yapan 334 işyeri hekimiyle yapılan görüşmelere dayalı bulguları paylaştı. Özkan, “İşyeri hekimlerinin yalnızca yedide biri sendikalı. Her on hekimden biri birden fazla OSGB’de çalışıyor. Her üç hekimden biri bir yıldan az süredir bulunduğu OSGB’de görev yapıyor. Bu da alandaki sirkülasyonun ve istikrarsızlığın boyutunu gözler önüne seriyor” dedi.
YÜKSEK DENEYİM, DÜŞÜK MEMNUNİYET
Hekimlerin dörtte biri 30 yılın üzerinde mesleki deneyime sahip olmasına rağmen, %45’i mevcut çalışma koşullarından memnun olmadığını ifade ediyor. En temel sorunlar ise düzensiz ve düşük ücretler, ücretlerin elden ödenmesi, iş güvencesinin olmaması, sosyal hakların eksikliği ve sözleşmesiz çalıştırma.
“PREKARYALAŞMIŞ HEKİMLİK” GERÇEĞİ
Araştırma, işyeri hekimlerinin “prekarya” olarak tanımlanan, güvencesiz ve esnek çalışmaya zorlandığını gösteriyor. Uzaktan, mobil ya da gezici biçimde yapılan işyeri ziyaretleri, gelir belirsizliği, başka meslek gruplarının görevlerinin hekime yüklenmesi gibi uygulamalar yaygın. Özkan, bu tabloyu şöyle özetliyor: “Hekimlerin büyük bölümü, temel haklardan yoksun bir istihdam biçimi içinde, belirsizlik içinde çalışıyor. Bu durum sadece hekimlerin değil, aynı zamanda işçilerin sağlığının da riske atıldığını gösteriyor.”
Görüşülen hekimlerin çoğunluğu, işyeri hekimliğinin kamusal bir istihdam modeliyle yeniden yapılandırılması gerektiğini düşünüyor. Ücretlerin güvence altına alınması, sözleşmeli istihdamın teşvik edilmesi ve özlük haklarının iyileştirilmesi en sık dile getirilen öneriler arasında.
MESLEKİ BAĞIMSIZLIK YOK SAYILIYOR
Özkan, Türkiye’nin imzaladığı ILO’nun 161 No’lu Sözleşmesi’ne atıf yaparak, işyeri hekimliğinin mesleki bağımsızlıkla yürütülmesi gerektiğini, fakat OSGB sisteminde bu ilkenin tamamen ortadan kalktığını vurguladı.
"HEKİMLİK METALAŞTIRILAMAZ"
Basın toplantısının sonunda konuşan İstanbul Tabip Odası Genel Sekreteri Dr. Ertuğrul Oruç ise, araştırma sonuçlarının sadece hekimlerin değil, tüm emekçilerin sağlığını tehdit eden bir tabloya işaret ettiğini belirtti. Oruç şöyle konuştu: “2013 yılında yürürlüğe giren 6331 sayılı yasa ile getirilen OSGB sistemi, işyeri hekimliğini patronların insafına bırakmıştır. Hekimlik, sağlık hizmeti değil, maliyet kalemi olarak görülüyor. İstanbul’da yaptığımız bu bilimsel çalışma, OSGB’lerin piyasacı yapısının, hekimlerin mesleki değerlerini ve emek güvencesini nasıl aşındırdığını net biçimde gösteriyor. Biz İstanbul Tabip Odası olarak, bu tabloya teslim olmayacağız. Meslektaşlarımızın haklarını savunmaya, dayanışmayı büyütmeye ve daha adil bir sistem için mücadele etmeye devam edeceğiz.”
Araştırma kapsamında öne çıkan veriler şöyle:
>>Hekimlerin dörtte biri 30 yılın üzerinde mesleki deneyime sahip olmasına rağmen, %45’i mevcut çalışma koşullarından memnun değil
>>Hekimlerin en net sorunları düzensiz ve düşük ücretler, ücretlerin elden ödenmesi, iş güvencesinin olmaması, sosyal hakların eksikliği ve sözleşmesiz çalıştırma.
>> İşyeri hekimlerinin yalnızca yedide biri sendikalı.
>>Her on hekimden biri birden fazla OSGB’de çalışıyor.
>>Her üç hekimden biri bir yıldan az süredir bulunduğu OSGB’de görev yapıyor.
>>Hekimlerin çoğunluğu, işyeri hekimliğinin kamusal bir istihdam modeliyle yeniden yapılandırılmasını istiyor. Ücretlerin güvence altına alınması, sözleşmeli istihdamın teşvik edilmesi ve özlük haklarının iyileştirilmesi en sık dile getirilen öneriler arasında.
