Her ebeveyn bilmeli: Cyber grooming ve sextortion
Kamuoyu ifşa açıklamalarıyla sarsılırken ve haklı bir öfke dalga dalga yayılırken konunun tüm boyutlarını içeren bir makale yazmak zor. Sosyal medyanın ve burada oluşan kamuoyunun ifşa konusunda sunduğu fırsatlar kadar çok riskli yanları da var. Bu ifşa dalgasında hak ettiğini bulanlar oldu ve olacak. Haksızlığa uğrayanlar da olacaktır. Ancak birileri haksızlığa uğrayacak diye ifşaları değersizleştirmek gibi de peşin bir tavır da kabul edilemez. Her ihtimalde ABD’de daha önce yaşanan #MeToo akımı ve paralelinde başlayan İptal Kültürü (Cancel Culture) tartışmalarının bir benzerine doğru hızla sürükleneceğiz. Bu tartışmaları, sürecin sonuçlarının daha iyi görüleceği ve bu konuların daha soğukkanlı tartışılacağı bir dönemde yapmak daha doğru olur.
Bu haftaki Köşe Vuruşu’nun derdi, ifşa eylemlerinin ötesinde çocukları ve gençleri sanal alemdeki tacizden korumak için ebeveynlere çok temel birkaç şeyden bahsetmek.
CYBER GROOMING
Cyber grooming, yaşça büyük bireylerin bir çocuk veya genci cinsel tacizde bulunmak üzere çevrimiçi hazırlama sürecini ifade eden bir kavram. Sanal alemde hedeflediği çocuk veya gençlerle son derece planlı bir şekilde arkadaş olan tacizci, hedefine ulaşana kadar çok sabırlı bir tutum sergiler. Çocuğun ilgi alanları, beğenileri, dertli olduğu konuları çok iyi gözleyerek (ki zaten sosyal medya iletileri buna imkân veriyor) yaklaşan tacizci, çocukla bu yolla duygusal bir bağ ve arkadaşlık kurar. Çocuğun güvenini kazandıktan sonra da bizzat fiziksel görüşme veya cinsel içerikli görüntü temini veya gönderilmesi gibi bir sürece doğru evrilir. Çoğu durumda tacizcilerin çocuk veya gençlerin arzu nesnesi haline gelmiş hediyeler verdiği biliniyor. Çocuğa harçlığıyla alamayacağı kadar pahalı bir hediye gelse zaten görürüm diye düşünmeyin. Sanal dünyada oyun, uygulama satın almak veya uygulama içi satın almaların bile hediye olarak verileceği düşünülür ve çocukların bunlara olan ilgisi hesap edilirse, sürecin korkutucu bir gizlilikle yürüme tehlikesi var. O yüzden cyber grooming tehlikesine karşı, çocuklarla daha açık ve net bir şekilde iletişim kurmak, gerekirse psikolog ve pedagoglardan yardım almakta fayda var.
SEXTORTION
İngilizce sex ve şantaj anlamına gelen extortion kelimelerinin birleşimiyle elde edilen sextortion terimi, cinsel içerikli tehdit diye özetlenebilir. Örneğin; bir önceki paragrafta bahsettiğimiz cyber grooming süreci sonunda elde edilen cinsel içerikli görüntü veya yazışmalar, bir sonraki aşamada tehdit aracı haline gelebiliyor. Dolayısıyla çocuk bir kere bu tuzağa düştüğünde içinden çıkamaz hale gelebiliyor. Ebeveynlerine bu konuyu nasıl açıklayacağı konusunda paniğe kapılan bir çocuğun bu tehdit döngüsüne girmemesi için de tabii çocuğu çok iyi gözlemlemek şart. Sextortion kimi durumlarda akran çocuk ve gençler arasında hatta yetişkinler arasında da olabilir. Cinselliğini keşfetme sürecindeki iki akran gencin bu tarzda yazışma veya fotoğraf transferleri üçüncü kişilerin eline geçebilir. Kimi durumlarda taraflardan biri diğerine karşı tehdit amaçlı olarak kullanılabilir. Dolayısıyla özel yazışma içinde de olsa sanal alemde bırakılan her izin gerçek sonuçları olacağı bilgisinin çok erken yaşlarda edinilmesi gerekiyor.
ÇOCUKLAR ODASINDA BİLE TEHDİT ALTINDA
Taciz bir suçtur. Tacizcilerin cezalandırılması ve ifşa edilmesi gerekir. Tacizin tacize uğrayanın tedbirsizliğinden kaynaklanan bir nedeni olmaz. Ancak çocukları nasıl sokağa çıkarken çeşitli tehlikelerden korumak için önlemler alıyorsak, dijital dünyaya girdiklerinde de pek çok önlemi almakla yükümlüyüz. Çünkü sanal alem, kimi zaman sokaklardan bile daha tehlikeli olabilir. Nasıl saygın, ödüllü ve yapıtlarıyla hayranlık uyandıran sanatçıların dahi farklı bir kimliği olduğu bu tarz “ifşa” hareketleriyle ortaya çıkıyorsa, çok sıradan insanların da farklı eğilimleri sanal dünyada açığa çıkabiliyor. Daha 2012 yılında İngiltere’de yapılmış bir araştırma, (biometrica.com/icmec-online-grooming) 11-16 yaş arasındaki çocukların yüzde 42’sinin yabancılardan e-posta yoluyla çevrimiçi cinsel içerikli ekler aldığını ortaya koyuyordu. Dijital okuryazarlık ve çevrimiçi güvenlik işte bu nedenlerle çok önemli. Eğer eğitim sistemi bu konuda yetersizse, ebeveynler bilmeli ki çocuklara aktarabilsin. Çünkü odasından hiç çıkmayan çocukların da en az sokak çocukları kadar güvensiz olduğu bir çağda yaşıyoruz.