Halk kesimleri vergi yükü altında ezilirken şirketlerden vergi toplanamıyor. Yüzde 1, yüzde 8, yüzde 18 olmak üzere üç farklı oranla toplanan KDV ise toplam vergi gelirlerinin yüzde 33’ünü oluşturuyor.

Her taşın altından çıkan vergi: Tek KDV üç oran

Havva Gümüşkaya

Ülkede yaşayan 83,6 milyon yurttaş vergi yükü altında eziliyor. Vergi tahsilatının tabana yayılmasıyla vergi gelirinin büyük bir bölümünü dolaylı vergi olarak adlandırılan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV) oluşturmaya başladı. 2020 yılında toplanan vergilerin yüzde 52’sini ÖTV ve KDV gelirleri oluşturdu. Yaklaşık 40 yıldır hayatımızda olan KDV’nin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı ise yüzde 33. Covid-19 salgının etkisiyle geçen 2020 yılında 323,9 milyar lira tutarından KDV toplandı.

Yılbaşından bu yana hedeflenen toplam vergi gelirinin yüzde 53,9’u ise şimdiden toplanmış durumda. Bu yılın ilk 6 ayında 266,5 milyar lira olan yılsonu KDV geliri hedefinin yüzde 60’ı da Hazine’nin kasasına girdi. Hazine’ye ocak-haziran döneminde 160 milyar lira tutarında KDV geliri sağlandı.


Tüketicilerin büyük bir çoğunluğu günlük yaşamlarında yeri olan gıda, ulaşım, sağlık, eğitim gibi temel tüketim harcamalarında ödedikleri Katma Değer Vergisi’nin oranlarını bilmiyor. Market alışverişinin ardından fişe bakıldığında ise bazı ürünlerden yüzde 8, bazı ürünlerden ise yüzde 18 KDV alındığını fark ediliyor. Farklı KDV oranları paketli ve paketsiz ürünlerde de karşımıza çıkıyor. Örneğin açık pirincin KDV oranı yüzde 1, ambalajlı pirincin KDV oranı ise yüzde 8. Ekmek, açıkta satılan bakliyatlar gibi temel gıda maddelerinin KDV’si yüzde 1 olurken, gıda ürünlerinin büyük bir çoğunluğunda KDV yüzde 8. Buna karşılık lokantada yemeklerin KDV oranları 8 iken, alkollü mekânlarda ve turizm belgesi olan restoranlar oran yüzde 18’e yükseliyor. Giyim ve sağlık hizmetlerinde KDV oranı da 8. Bunun dışında temel tüketim maddesi olmasına rağmen temizlik ürünlerinin, pedlerin ve tuvalet kâğıdının KDV’si yüzde 18.

TURİZM SEKTÖRÜNDE YÜZDE 1 OLDU

Ancak salgın nedeniyle konaklama tesislerinde sunulan geceleme hizmeti için uygulanan yüzde 8 KDV oranı yüzde 1’e düşürüldü. Son 1 yıldır uygulanan KDV indirimi 2 ay süreyle bir kez daha uzatıldı. Genel orana tabi yeme-içme hizmetleri, yolcu taşımacılığı hizmetleri, genel orana tabi süs bitkileri ile çiçek teslimleri de KDV indiriminden faydalanıyor. Ancak bu hizmetlerle beraber sunulan malzemeler indirim kapsamında yer almıyor. Malzemeler hangi orana tabi ise o orandan vergilendirilmeye devam ediyor. Diğer taraftan, yine salgın döneminde en çok etkilenen sektörlerden turizm ile doğrudan ve dolaylı ilgili olan konaklama hizmeti, yeme-içme sektöründe verilen hizmetler ile sinema, tiyatro, opera, operet, bale ve müze giriş ücreti gibi kültürel faaliyetlerin yüzde 8 olan KDV oranları da yılsonuna kadar geçici olarak yüzde 1'e indirildi.

Halk cebinden çıkan KDV’nin hesabını yapamazken şirket gelirleri üzerinden toplanan Kurumlar Vergisi tahsilatı yapılamıyor. Kurumlar vergisi mükelleflerinin 1 Ocak 2021'den itibaren başlayan vergilendirme dönemleri için 1 Temmuz 2021'den itibaren vermesi gereken yıllık kurumlar vergisi beyannamelerinde beyan edilen matrahlarına yüzde 25 kurumlar vergisi uygulanıyor. 2022 hesap dönemine ait kurum kazançları üzerinden ise yüzde 23 kurumlar vergisi alınacak.

Geçen yıl 112,9 milyar lira tutarında Kurumlar Vergisi toplandı. Kurumlar Vergisi’nin toplam vergi gelirine oranı yalnızca yüzde 11,5. Sermaye şirketleri tarafından ödenen Kurumlar Vergisi ise yılbaşından bu yana 65,5 milyar lira toplandı.

her-tasin-altindan-cikan-vergi-tek-kdv-uc-oran-905642-1.