Herson stratejisi

Yaren ÇOLAK

Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya saldırılarıyla başlayan savaşta yeni bir dönemece girildi. Ukrayna’nın doğusundaki dört bölgenin Moskova tarafından ilhakına ilişkin yankılar sürerken Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna'da ilhak ettikleri Herson kentinden birlikleri çekme kararı aldıklarını duyurdu. Şoygu, çarşamba günü yaptığı açıklamada, ilhak ettikleri Ukrayna kenti Herson’dan birliklerini Dnipro kentinin sol yakasındaki savunma hattına çekeceklerini açıkladı. Herson, savaşın başlamasından bu yana Rusya'nın elinde tuttuğu tek bölge başkenti olma özelliği taşıması ve Moskova tarafından yaklaşık bir ay önce ilhak edilmesi nedeniyle stratejik öneme sahip. Böyle stratejik bir şehrin terk edilmesi Moskova'nın "özel askeri harekât" olarak adlandırdığı işgalde önemli bir geri adım olarak görülüyor.

Moskova Devlet Üniversitesi’nden Doç. Dr. İkbal Dürre, savaşta yaşanan son gelişmeleri değerlendirdi.

RUSYA’NIN YENİLGİSİ

“Rusya, Herson’u işgal ettiğinde bunu nasıl Rus birliklerinin ‘başarısı’ olarak değerlendirdiysek şimdi de ‘başarısızlık’ olduğunu belirtmeliyiz” diyen Dürre, sözlerini şöyle sürdürdü: “Rusya’nın resmi açıklamasına göre çekilme nedeni orada bulunan Kakhovka barajının yıkılma ihtimali. Eğer bu baraj yıkılırsa orada büyük bir can ve mal kaybı olacak. Kremlin’den yapılan açıklamada bu nedenle de Rus birliklerinin doğuya çekildiği söyleniyor. Ancak Herson demek batı demek. Şehir batı tarafında. Doğuda küçük birkaç yerleşim var ama Rusya asıl yerleşim yerinden çekildi. Rusya nasıl açıklarsa açıklasın bu Ukrayna tarafının bir başarısı, Rusya’nın başarısızlığı olarak kayda geçer. Ancak bu demek değil ki Ukrayna birlikleri çatışmaların devam ettiği diğer bölgelerde üstünlük sağladı. Ukrayna ordusu için öyle bir atak söz konusu değil. Tabii gerçeği de tespit etmek lazım ki Rusya’nın bundan sonra orayı geri alması da büyük bir askeri operasyon gerektirir. Mevcut koşullarda bu da olası değil.”

METİNDE NETLİK YOKTU

Moskova’nın, Donetsk, Luhansk, Zaporijye ve Herson’u yaklaşık bir ay önce ilhak ettiğini hatırlatan Dürre, “Rusya, 4 bölgeyi ilhak ettiği zaman resmi açıklamada bazı belirsizlikler vardı. Her ne kadar normalde açıklamanın başında eski Sovyet sınırlarında kabul ediliyor dense de daha sonra açıklamayı dikkatli okuyunca kontrol edilen bölgelerin tanınması anlamı çıkıyordu. Belli ki Rusya o zamandan ne kadarını kontrol edeceğini ‘şartların’ belirleyeceğini ön görmüştü. Herson ilhak edildi, burası da Herson ama batı kısmı. O metinde kentlerin sınırlarına ilişkin bir netlik yoktu” dedi.

OLASI İKİ SENARYO

Kremlin’in askeri geri adımlarının nedenlerini açıklayan Dürre, “İki durum var. Rusya savaşın ilk günlerinde elde ettiği hava üstünlüğünü kaybetmiş durumda. Bütün bu geri adımlar bunla bağlantılı o zamanki savaşın ilk dönemlerinde kısa bir süre içinde Rusya hava sahasını kontrol altına almıştı. Ancak daha sonra Ukrayna Batı’dan da aldığı silahların etkisiyle üstünlüğü kırdı. Rusya beklendiği şekilde askeri hamleler yapamıyor. Herson’dan çekilmesi de bunla alakalı.

İkinci bir neden olarak akıllara gelen ise tarafların müzakere masasına oturacak olması geliyor. Rusya’nın tahıl anlaşmasına geri dönmesi, ABD ile Rusya arasında gizli bir takım görüşmeler yapılması ve yaklaşan G20 Zirvesi. Ayrıca son dönemlerde Zelenski’nin müzakere söylemleri Putin’in üst üste yaptığı daha yumuşak açıklamaları belki de bunun ön hazırlığı. Belki de taraflar belli ölçüde prestijlerini koruyarak müzakere görüşmelerine başlayacak” ifadelerini kullandı.

BATI’NIN PROVOKASYONU

Batı’nın provokasyonuna dikkat çeken Dürre, “Rusya, genel anlamda bir geri adım tabii ki atmayacak. Bazı yerlerde ilerleyip bazı yerlerde geri adım atabilir ama Rusya işgal ettiği toprakları geri vermeyecek. Burada önemli bir konu Batı’nın provokasyonu. Batı, Rusya’ya uyguladığı son provokasyonla ‘kirli bomba’ atmaya zorluyor. Rusya, bu provokasyona gelmez diye umuyoruz. Gelirse olayın boyutu değişir. Batı, Rusya’ya böyle bir adım attırarak çıkmaza sokmak istiyor. Ayrıca böyle bir durumda Batı’nın da benzer silahlar kullanmasının önü açılır. O nedenle Rusya’nın da askeri hedeflerinden biri ‘kirli bomba’ kullanmamak. Ancak Rusya’nın mevcut askeri durumuna bakacak olursak önceden konuşulan Odessa’nın da işgal edilmesiyle Kırım’a kadar olan bölgede kurulacak hâkimiyet senaryoları mümkün gözükmüyor”

Kısmi askeri seferberlik ilan edilen Rusya’daki atmosferi de değerlendiren Dürre, “Rusya’da bu olay geçiştiriliyor. Gündeme getirilmiyor. ‘Getirilse de biz çıktık ama sivil kayıplara neden olmamak için’ deniliyor” diye konuştu.