Hizmet tespiti davalarında zamanaşımı

Soru: Ben 10.06.1967 doğumluyum, 01.01.1993 sigorta girişliyim. 3 bin 679 gün ödenmiş primim var. Çocuklarım benim sigortalı olduğum tarihten önce doğdu. Biri 32.01.1988, diğeri 23.06.1989 doğumlu. Diğerleri de 1996 ve 2000 yıllarında doğdu. Doğum borçlanması yapabilir miyim? Ayrıca bir hazırgiyim şirketinde çalıştım. Ancak 5 yılda sadece 1,5 yıl prim ödenmiş. Acaba dava açsam kazanır mıyım?

CEVAP: Sizin sorunuz özelinde pek çok çalışanın ortak problemi olan sigortasız çalıştırılmak konusuna değinmiş olacağım. Sigortasız çalıştırılmanın da kendi içinde türleri var. Kimi işverenlerin işçilik maliyetlerini düşürmek adına yaptıkları bu usulsüz uygulamalar ne şekilde olursa olsun çalışanların aleyhinde sonuçlar doğuruyor. Bu usulsüzlükler;

♦ Prim gün sayısını eksik göstermek

♦ Ücreti gerçek değerinden düşük göstermek

♦ Sigorta girişini hiç yapmamak (ücreti elden ödemek)

♦ Sigorta girişini yapıp çalışmaları bildirmemek

Şeklinde karşımıza çıkıyor ve her koşulda sigortalının aleyhinde sonuçlar doğuruyor. Kişi emekli olamayabiliyor, hak ettiğinden daha uzun sürelerde çalışmak zorunda kalıyor ya da emekli olup düşük emekli aylığı alabiliyor.

Hizmet tespiti davası açılmalı
Sigortasız çalıştırıldığınız dönemle ilgili olarak hizmet tespiti davası açabilirsiniz. Hizmet tespit davalarında 5 yıllık bir zamanaşımı söz konusu olmakla birlikte, sizin sigorta girişiniz yapıldığı için zamanaşımı söz konusu değil. Yargıtay’ın bu konuda vermiş olduğu pek çok karar var. Bunlardan birinin özetini aşağıda sunuyorum;

“ İşe giriş bildirgesinin Kuruma verilmesi halinde hak düşürücü süreden söz edilemeyecektir. Zira işe giriş bildirgesi verilmekle sigortalının çalışmasından kurum haberdar olduğundan, artık gerekli denetimleri yapmak sigortalının sigortalı hizmetlerinin eksiksiz bildirilmesini sağlamak Kurum sorumluluğundadır. Denetim görevini yapmayan Kurum’un kendi kusurundan yararlanması düşünülemez.” (Y.10.H.D. E: 2016/4101 K: 2016/4832 T: 04.04.2016)

Sizin sigorta girişiniz yapılıp primleriniz eksik bildirilmiş; yukarıdaki karardan da anlaşılabileceği gibi dava açma şansınız sürüyor. Bu davayı kazanırsanız 3,5 yıl sigortasız çalıştırıldığınız dönemi de geri kazanmış olursunuz. Böylece prim ödeme gün sayısı yönünden emekliliğiniz daha yakın tarihe çekilecektir.

Diğer sorularınıza gelecek olursak;
Emeklilik şartlarınız 49 yaş, 20 yıl ve 5 bin 600 prim günüdür. Gerekli sigortalılık süreniz olan 20 yılı ve 49 yaş şartlarını doldurmuşsunuz. Bu durumda sadece kalan prim ödeme gün şartınız olan 5 bin 600 gündür. Bu şartı tamamlamanız için gereken gün sayısı ise bin 921.

***

Doğum borçlanması
Doğum borçlanması için çocukların sizin sigortalı olduğunuz tarihten sonra doğmuş olmaları gerekiyor. 1996 ve 2000 yıllarında doğan iki çocuk için doğum borçlanması ile bin 440 gün kazanılabilir; ancak ilk iki çocuğunuz sigorta başlangıcından önce doğduğu için doğum borçlanmasından ne yazık ki yararlanamazsınız. Sadece sigorta başlangıcı sonrası doğan 2 çocuğunuz için doğum borçlanması yapabilirsiniz.