Hükümetin göç politikası tutarsız

Uğur Kurnaz

ABD’nin ülkesine kabul edeceği Afgan mültecilerin Türkiye gibi üçüncü ülkelerde 12 ila 14 ay beklemeleri gerektiği yönündeki açıklamasına tepkiler sürüyor. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Ülkemizin rızası olmaksızın ülkemizde çözüm aranmak istenmesi kabul edilemez” denildi. Bakanlık açıklamasında, “Ülkemiz, hiçbir durumda üçüncü ülkelerin uluslararası sorumluluklarını devralmayacak, kanunlarımızın üçüncü ülkeler tarafından kendi amaçları için kötüye kullanılmasına izin vermeyecektir” ifadelerine yer verdi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ise “ABD Dışişleri Bakanlığı’nın ABD tarafından fonlanan proje ve kuruluşlarda çalışan bazı Afganistan vatandaşlarına üçüncü ülkelere giderek ABD’den sığınma talebinde bulunma çağrısını derin endişeyle karşılıyoruz. Türkiye kimsenin bekleme odası değildir, olmayacaktır” sözleriyle tepki gösterdi.

Göç politikaları uzmanı Doç. Dr. Deniz Şenol Sert, ABD’nin tutumunu BirGün’e değerlendirdi. ABD’nin açıklamasının sınırlardan Türkiye’ye giriş yapan Afgan mültecilerden ziyade Afganistan’da sivil toplum kuruluşlarında (STK) çalışan nispeten nitelikli insanları kapsayan bir anlaşma olduğuna dikkat çekti. ABD’nin bununla birlikte kendi ülkelerine gelmeden önce göçmenlerin Türkiye gibi bir başka ülkeye gitmelerini ve sürecin buradan yönetilmesini istediğini vurgulayan Sert, göçmenlerin daha sonra tekrar seçilerek ABD’ye kabul edilebilmesi şeklinde bir politika sergilediğini belirtiyor.

GÖÇTE ARTIŞ OLABİLİR

“Göç idaresinin web sitesinde yeniden yerleştirme sayılarını incelediğimizde sayıların ne kadar düşük olduğunu görüyoruz. Ayrıca beklemeleri de çok uzun sürüyor” diyen Sert, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Cenevre Konvansiyonuna göre mülteci sayılacak bir insan Türkiye’de sığınma başvurusu yaptıktan sonra, başvurusunun işlemem alınması ve sonuçlanması en az bir yılı buluyor. Dolayısıyla Türkiye’ye bu durumda sadece tek başına çalışmak için buraya gelen Afgan göçmenlerin dışında çok daha farklı bir göçmen sığınmacı tipi hareket ediyor. Nitelikli göçmen grubunun ABD’ye yerleştirilme vaadi ile gelmesinden bahsediyoruz. Bu durumda göç sayılarında artış olabilir. Ancak bu vaat gerçekleşecek mi ya da Türkiye’ye gelenlerin kaçı ABD ye gidebilecek gibi birçok soru da oluşuyor. Türkiye tarafından son yapılan açıklamalarda tampon bölge olamayacağız söylemi yer alsa da uygulamada durum böyle görünmüyor.”
“Türkiye’nin göç politikasında dengeli bir durum yok” diyen Sert sözlerini şöyle tamamlıyor: “Hükümetin manevra alanını geniş tutacak devamlı gri alanlar yaratarak günü kurtarma amacı taşıyan güne kurtaracak, uzun vadeli planlar görmüyoruz. Gerçi hükümet kamuoyu ile paylaşmasa da uzun vadeli stratejik planları ve dokümanları olduğunu iddia ediyor. Ancak uygulamaya baktığımızda hâlâ günü kurtarıyoruz.”

Ne olmuştu?

ABD Dışişleri’nin ayrıntılarını açıkladığı planda, ABD’ye yerleşmek isteyen Afganların ülkelerinden kendi olanaklarıyla çıkarak üçüncü bir ülkeye gitmeleri gerekeceği belirtilmişti. Buna göre, Afgan göçmenlerin ABD’ye başvuru sürecinin tamamlanması için bu üçüncü ülkelerde 12 ila 14 ay beklemeleri gerekeceği kaydedildi. Gazetecilere brifing veren üst düzey bir ABD Dışişleri yetkilisi, Pakistan’ın Afganistan sınırının açık kalmasının önemli olduğunu, bazı kişilerin de İran üzerinden Türkiye’ye seyahat edebileceğini söylemişti.

***

Ayrımcı uygulama komisyonda

CHP’li Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan’ın mültecilere yönelik su ve katı atık ücretlerinde 10 kata kadar zam yapma önergesi mecliste oylamaya sunuldu. Toplantıya katılmayan 2 CHP’li üye dışında 13 evet oyu çıkarken, 4 İYİ Partili meclis üyesi de destek verdi. AKP ve MHP’in ret oyu verdiği önerge kabul edilerek plan ve bütçe komisyonuna gönderildi. Komisyon incelemesinden sonra zam teklifinin mecliste tekrar tartışılıp oylanacak.

Mülteciler hakkında fikrinin değişmediğini dile getiren Özcan, “Geldikleri gibi gidecekler” diyerek, “Dilek temennilerde bugün kimseye söz vermiyorum” şeklinde konuştu. Özcan kendisine tepki gösteren AKP sıralarına kürsünün altından çıkardığı çayları fırlatarak, “Sakin olun, Alın size çay. İçin sakinleşin” dedi.