Hürmüz’de provokasyon

ABD’nin ağır yaptırım kıskacına aldığı İran’a yönelik ‘sahte bayrak’ operasyonları düzenleyebileceğine dair kuşkular artarken, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) ve Suudi Arabistan’dan 4 ticari gemiye sabotaj düzenlendiği iddiası geldi.

Petrol ve gaz taşımacılığı bakımından küresel öneme sahip olan Hürmüz Boğazı yakınlarındaki olay, bölgede ABD ile İran arasında tansiyonun yükseldiği bir dönemde yaşandı. Tarafların yaptığı karşılıklı açıklamalar gerginliği tırmandırırken ABD son dönemde gönderdiği savaş gemileri ve bombardıman uçaklarıyla bölgedeki deniz ve hava kuvvetlerini güçlendirmişti. Öte yandan İran geçen hafta nükleer anlaşmadan doğan bazı taahhütlerini askıya aldığını duyurmuş ve Avrupa’ya iki aylık süre tanımıştı. Krizin derinleşmesi üzerine toplanan Avrupa Birliği (AB) dışişleri bakanları İran’ı söz konusu mutabakatın içinde tutmak için Brüksel’de toplandı.

Çatışma riskinden endişeliyiz

Avrupa Birliği Dış Politika Şefi Federica Mogherini toplantı öncesinde yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği’nin, İran’la yapılmış olan anlaşmayı tam anlamıyla desteklediğini ve İran’la tansiyonun düşürülmesini istediğini söyledi. Mogherini “Tüm enstrümanlarımız ve siyasi irademizle mümkün olan en fazla şekilde anlaşmaya desteğimizi sürdüreceğiz” dedi. İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt ise, ABD ile İran’ın nükleer anlaşmaya bağlı yaptırımlar nedeniyle çatışmaya sürüklenmesinden endişe ettiklerini bildirdi. Hunt, “İki tarafın da istemediği ama tırmanan gerilime bağlı olarak kazara bir tür çatışma çıkması riskinden son derece kaygılıyız” dedi.

İran 60 gün süre vermişti

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani geçen hafta özellikle petrol ve bankacılık sektörlerini hedef alan yaptırımların etkisinin hafifletilmesi için Avrupalı ülkelere 60 gün süre tanıdı. Ancak Avrupa’nın nüfuz sahibi ülkeleri “her türlü ültimatomun reddedileceğini” açıkladı. Almanya, İngiltere, Fransa ile AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Mogherini’nin ortak açıklamasında, mutabakata olan bağlılık dile getirilirken İran tansiyonu yükseltecek adımlardan kaçınmaya davet edildi.

***

Zamanlama ‘manidar’

Suudi Arabistan Enerji Bakanı Halid El-Falih, pazar günü Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) kıyılarındaki iki Suudi petrol tankerine ‘sabotaj’ düzenlendiğini açıkladı. Dünyanın en büyük yakıt ikmal merkezlerinden biri olan ve Hürmüz Boğazı’na sadece 70 mil mesafede bulunan Füceyre’de hedef alınan dört gemiden ikisinin kendi tankeri olduğunu söyleyen Suudi Arabistan, bunun ham petrol ticaretine darbe indirme girişimi olduğunu savunarak dolaylı yoldan İran’ı işaret etti. İran Dışişleri Bakanlığı olayı ‘endişe verici’ ve ‘dehşet verici’ diye nitelerken bağımsız-tarafsız soruşturulma açılmasını talep etti. 4 geminin sabotaja uğraması Mısır, Bahreyn, Ürdün ve Yemen’in yanı sıra KİK, Arap Parlamentosu ve Arap Birliği tarafından kınandı. ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’a yönelik ‘tarihteki en ağır yaptırım’ politikasına, Suudi Arabistan ile BAE tam destek veriyor.

Trump yönetimi, İran’dan petrol alımıyla ilgili bazı ülkelere getirdiği geçici istisnaları bu ay tamamen kaldırmasının ardından, petrol tedarikinde doğabilecek ihtiyacı Riyad ile Abu Dabi’nin telafi edeceğini duyurmuştu. ABD Denizcilik İdaresi de bölgede tankerler dahil Amerikan ticaret gemilerinin İran tarafından hedef alınabileceğini söylemişti.