İçki zammıyla yaşama müdahale

Yağmur Beril VAROL

Yeni yıl ile birlikte sigaraya gelen büyük Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) zammının ardından içkilere de zam geldi. Tuborg grubunda en ucuz şişe bira 21,5 TL olurken, Efes grubunda 19,5 TL oldu. 100’lük yeni rakının fiyatı 349 TL’ye çıktı; Tekirdağ 389 TL, Tekirdağ Altın Seri 415 TL, Efe Göbek 469 TL’ye yükseldi. Doluca Şarap’ta en ucuz 75’lik şarap fiyatı ise 70 TL oldu.

Gelen zamlar sonrası tekel bayileri ve işletme sahipleri ile konuştuk. Esnaf, gelen bu zamların sonucunda insanların sosyal hayatının yok olacağını kaydetti.
İzmir’de tekel bayi sahibi olan Tamer Yeşil, “Sigara zammı yüzde 60’ı buldu. Geçen hafta 14 TL olan bir birayı bu hafta 22 TL’ye satıyoruz. Bu zamların ideolojik olduğunu düşünüyorum. İnsanları baskıyla kontrol altına almaya çalışıyorlar. Zamlardan dolayı insanlar kaçak içkilere yöneliyor ve sonucunun ne olduğunu biliyoruz” dedi.

İzmir’de içkili mekân işletmecisiolan Osman Kaptan da, bir şişe birayı 26 TL’ye satarken şimdi 38 TL’ye satacaklarını söyleyerek şunları dile getirdi: “Yaklaşık yüzde 50’lere yakın zam yapmak zorunda kalmış olduk. Müşterilerden tepki görmüyoruz çünkü müşteriler bizim zam yapmak zorunda olduğumuzu anlıyorlar. Bu zamlar bazı insanları kaçak içkiye yöneltiyor. Bu noktada da ölümler çok oluyor. İktidarın ideolojik olarak bu tür sektörleri istemediğini biliyoruz. Günümüz şartlarında insanların gündelik hayatlarında bir şeyler içmek için 10 TL’den biraz daha fazla bütçe ayırması normal bir durum. Ancak gelinen noktadaki bu zamlar oldukça yüksek insanların hayatlarını etkiliyor.”

İŞSİZLİK YARATACAK

Uşak’ta içkili restoran işletmeciliği yapan Feridun Metin ise zamların insanların yaşam tarzına, sosyal yaşantısına müdahale olduğunu dile getirdi: “Şimdiye kadar gelen zamlar hiç bu kadar yüksek olmamıştı. Bu zamlar aslında insanların yaşam tarzına, sosyal yaşantısa müdahaledir. Yani insanları bireyselleştirmeye, toplumu birbiriyle olan diyaloğunu koparmaya yöneliktir. Artık alkolü tekelden bile almak insanlar için çok zorlaştı. Değil ki bizim mekânlara gelsin. Birçok esnaf dükkânını kapatma noktasına geldi. Normal de 20 masa 30 masa doluyorsa şimdi 10 masa ancak dolacak. Bunun sonuncunda biz işçi azaltmaya gideceğiz. Bu yine emekçilerin bu sektörde çalışanların kaybı demektir. İşsizlik demektir.”

PARANIN DEĞERİ KALMADI

Kadıköy İçkili İçkisiz Kafe Bar Restaurant ve Eğlence Yerleri Derneği Tuncay Savaşlı ise şunları dile getirdi: “Zam oranı çok yüksek dolayısıyla maliyetler yükseldi. Alkol pahalı, sebze meyve pahalı, kiralara zam geldi mülk sahipleri TÜİK’in açıkladıkları zam oranı çerçevesinde zam değil, yüzde 30-40 oranında zam yapıyor. İnsanların alım güçleri de düşük artık paranın bir değeri kalmadı. İşçi maliyetleri arttı, girdi maliyetleri arttı. Dolaysıyla da sıkıntılı bir süreç vardı zaten sıkıntı daha da arttı. Bugüne kadar bir anda hiç bu kadar zam görmemiştik. Kafe-bar sektörü kendi dışında birçok sektörü daha etkiliyor. Türkiye’deki istihdamın çoğunu hizmet sektörü karşılıyor. Durum böyle olunca da işletmeler eleman çıkarmaya başlayacaklar.”

***

Artık dışarıda oturamayacağız

Yurttaşlar da zamlara tepki gösterdi. Öğrenci Yeşim Kaya, “Artan fiyatlar sonrası dışarıda bir arkadaşımla artık oturamam. Öğrenciyim. Bu fiyatlar artık bizim için çok. Evde oturacağız. Eskiden sürekli dışarıya çıkmıyorduk artık hiç çıkamayız. Evde en güzel yaşlarımızı tek başımıza geçiririz” dedi. İşçi Ahmet Dere ise şöyle konuştu: “Haftada birkaç gün dışarıda arkadaşlarımızla sosyalleşip bir şeyler içiyorduk. Şimdi haftada 1 dışarı çıkarsak o bile iyi. Bir şişe bira en 38 TL olmuş. Bu rakamları nasıl ödememiz mümkün değil. Faturalar ve temel giderler arttı. O yüzden ilk olarak eğlencemizden kısacağız. Meğer yılbaşı akşamı son kez 14 TL’ye bira almışız.”