İdlib, korona, petrol krizi gözleri Antalya’ya çeviriyor: Turizmin başkenti borç batağında

Ekonomi Servisi

Dünyayı sarsan koronavirüs ve petrol krizinin yanı sıra bölgedeki İdlib gerilimi ekonomide beklentileri giderek karamsarlaştırıyor. Dahası küresel fırtına Türkiye ekonomisinin son 2 yıldır yaşadığı türbülansın ortasında yaşanıyor. En kötü senaryoda ise bankacılık sistemini etkileyecek bir borç krizinin yaşanması var. Zira AKP ekonomisinin temelinde kredi genişlemesi sayesinde şişirilen gayrimenkul ve menkul varlık fiyatları bulunuyor. Resesyon yüzünden borçların ödenememe ihtimali böylece kredi mekanizmasının yavaşlaması da tüm sistemi stres altına sokuyor. Neoliberalizmin bu soruna alacağı önlem ise borçların kamulaştırılması. Bu durumda özel kesimin yüksek borçluluğu vergi mükellefi milyonların sırtına yüklenmiş olacak.

Koronovirüsün Türkiye’de en çok etkileyeceği sektörlerin başında turizm geliyor. Bölgesel gerilim ve Suriye ise şimdilik halının altına süpürülmüş durumda. Bunların yanı sıra sektörün borçluluğu riskleri artırıyor. Zira zaten son 3 yıldır borçlarını ödemekte zorlanan sektör için 2020 kabusa dönmüş durumda.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre 2019’un Aralık ayı itibariyle turizm sektörü içindeki otellerin bankalara toplam 75,2 milyar lira nakdi kredi borcu bulunuyor. Restoranlar ve diğer turizm işletmeleri de hesaba eklendiğinde turizm sektörünün bankalara olan borcu 95,5 milyar liraya kadar yükseliyor. Bu tutar 2 yıl öncekinden 30 milyar lira daha fazla. 2017 sonundan 2019 sonuna dek sektörün borçluluğu lira cinsinden yüzde 46 artmış durumda. Ancak Türkiye’nin turizm merkezlerine mercek tutulduğunda vahim tablo daha da belirginleşiyor. Sektörün en borçlu olduğu kent, ülkenin ekonomik merkezi de olan İstanbul. Megakenti bu alanda turizm başkenti olan Antalya takip ediyor.

TAKİBE DÜŞEN BORÇ 6 KATINA ÇIKTI

Turizm sektörünün kalbinin attığı Antalya’da işletmelerin en büyük sorunu bankalara olan borçlar. BDDK verilerine göre 2017’nin son çeyreğinde Antalya’da sektörün bankalara 19,9 milyar lira borcu bulunurken, bu tutar 2019’un sonunda 35,5 milyar liraya yükseldi. Sadece 2 yıl içinde kredi borcu yüzde 78,4 oranında artmış durumda. Ancak borçlar ödenebiliyor mu? Resmi verilere göre bu sorunun cevabı olumsuz. Çünkü takibe düşen borçlar, dramatik biçimde artıyor. 2017 sonunda Antalyalı sektör temsilcilerinin 250,6 milyon lira olan takibe düşen borcu, 2019 sonuna gelindiğinde 1 milyar 689 bin liraya çıkmış durumda. Böylece turizmin başkentinde işletmelerin borcu yüzde 78 artarken takibe düşen borcu yüzde 575 arttı.

ANTALYA'NIN BORCU İSTANBUL'U GEÇTİ

Türkiye’nin turizmde dahil olmak üzere her alanda ekonomik merkezi İstanbul. Ancak turizm sektörünü borçluluğu düşünüldüğünde Antalya, İstanbul’u 2019’da geride bıraktı. Sektörün 2017 sonunda İstanbul’daki 25 milyar liralık borcuna karşılık Antalya’da 19,9 milyar lira borcu bulunuyordu. Aradan geçen 2 yılın sonunda İstanbul’da turizm sektörünün borcu 30,9 milyar lira borcu bulunurken Antalya 35,5 milyar lira borçla İstanbul’u da geride bırakmış durumda. Antalya’daki borç artışındaki bu hızlı gelişme sektörün borçluluğunda kentin önemini artırıyor. 2017’de sektörün toplam kredi borcunun yüzde 30,5’i Antalyalı işletmelere aitken bu oran 2019’da yüzde 37,1’e yükseldi.

Takibe düşen borç dikkat çekiyor

Antalya’da turizm sektörünün nakdi kredi borcu son iki yılda 19,9 milyar liradan 35,5 milyar liraya çıktı. Buna karşılık borçlar ödenmekte zorlanıyor.
Geciktiği için takibe düşen borçlar 250 milyon liradan 1,69 milyar liraya yükselerek tam yüzde 575 oranında arttı.

Borç yükü Antalya’nın sırtında

Turizm sektörünün borçları özellikle İstanbul ve Antalya’da yoğunlaşıyor. 2019 sonu itibariyle sektörün borçlarının yüzde 37,1’i Antalyalı işletmecilere ait. 2 yıl önce bu oran yüzde 30’du ve İstanbul’da sektörün daha fazla borcu bulunuyordu.