İfade özgürlüğü engellenemez

Sibel BAHÇETEPE

Anayasa Mahkemesi (AYM) geçen günlerde önemli kararlara imza attı. Nejla Demirci’nin Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile mesleğinden uzaklaştırılanların mücadelesi üzerine çekmek istediği belgeselin çekimine izin verilmemesi ve Anadolu Üniversitesi İngilizce Öğretmenliği Bölümü öğrencisi Cebrail Padak’ın Ali İsmail Korkmaz pankartı açmasının disiplin suçu sayılması AYM tarafından “ifade özgürlüğünün ihlali” olarak sayıldı. Belgeselci Demirci, AYM kararının emsal teşkil edebileceğini belirterek “O kadar baskı altındayız ki en temel haklarımız hakkında çıkan bir karara bile sevinemedim” derken; Padak ise “Pankart açmak suç değil, bunu defalarca kez söyledik. AYM verdiği kararla bir kez daha haklı olduğumuzu gösterdi” diye konuştu.

AYM’nin ifade özgürlüğüne vurgu yaparak verdiği kararlardan biri belgeselci Demirci, bir diğeri de üniversite öğrencisi Padak ile ilgili. Demirci, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL sonrasında çıkartılan bir KHK’yle Muğla Bodrum’da kamu görevinde çalışan kardiyolog Yasemin Demirci ile arkadaşı Engin Karataş hak arama mücadelesini belgesel film yapmak istedi ancak Bodrum Kaymakamlığı tarafından engellendi.

Bunun üzerine dava açan ancak sonuç alamayan Demirci, mücadelesini AYM’ye taşıdı. Anadolu Üniversitesi öğrencisi olan Padak ise Gezi olayları sırasında Eskişehir’de polis ve karşıt görüşte kişiler tarafından dövülerek öldürülen Ali İsmail Korkmaz’ın doğum gününde üniversitenin Eğitim Fakültesi’nin duvarına “Öğrenci Kolektifleri” imzalı “İyi ki doğdun Ali İsmail Korkmaz. Düşlerindeki özgür dünyayı biz kuracağız” yazılı bir afiş astı ve üniversitenin disiplin soruşturması ile karşı karşıya kaldı. Uyarı cezası alan Padak., konuyu mahkemeye taşıdı ve buralardan olumsuz yanıt alınca dosyasını AYM’e götürdü. AYM, her iki kişi hakkında yapılan eylemleri hak ihlali olarak değerlendirildi.

KORKUYORLAR

Kararın ardından BirGün’e konuşan belgesel sinemacı Nejla Demirci, AYM kararına şaşırdığını ve olumlu bulduğunu söyledi. Demirci, kardiyolog olan kardeşi Yasemin Demirci’nin ve öğretmen Engin Karakaş’ın KHK ile mesleğinden men edilmesinin ardından başlattıkları hukuk mücadelesini belgesel sinema yapmak istediğini ancak engellendiğini anlattı. Belgesel sinemanın sorumluluğu olduğunu anlatan Demirci “Belgesel sinema içinden geçtiği zamanı kaydetmek ve geleceğe bırakmak ister. O dönemin en yakıcı meselesinin KHK'ler olduğunu düşünüyorum. KHK’lerle kamunun içini boşalttılar, kurum içi ihbarlarla, ispiyonlarla, mektuplarla muhalif olan işini kalbiyle, sevgiyle yapan insanları bir şekilde kamudan ihraç edip yol temizliği yaptılar” diye konuştu. “Belgesel sinema iyilik ister” diyen Demirci, şöyle devam etti: “Belgesel sinema topluma ayna tutar, soru sorar, iyilik istediği için bunları yapar. AYM’nin verdiği karar sonrası belgesel sinema emekçisi olarak sevinmekte zorlandım. Evet bu iyi karar.

Sinemacı, Belgeselci Nejla Demirci

Hatta kararı birkaç defa okudum. O kadar çok baskı altındayız ve o kadar büyük olumsuzluklar içerisinde yaşamımızı sürdürmeye çalışıyoruz ki, en temel haklarımız hakkında bile Anayasa’nın bize tanıdığı haklar karşısında bir olumlu adım bile bizi şaşırtıyor.

Karar 5 yıl sonra çıktı. Bir belgesel filmin yapımı için değil beş yıl beklemek bir gün bir saat bile hikayesini bekletemez. AYM belli ki bu işte çok bilgilenmiş, çok altı dolu karar vermiş. Ayrıca devletten bir de tazminat alacağım. Benim sinemamı devlet bugüne dek hiç desteklemedi, hatta yok saydı ve engelledi, sansür koydu. Ama bu yolla devlet sinemacı olduğumu kabul etti. Bu da biraz benim için hüzünlü oldu.”

Çekilmemiş belgesel filmin engellenmesini de eleştiren Demirci “Henüz çekilmemiş bir belgesel filmini de cezalandırmak çok çok acayip bir şey. Sözü kaynağından yok etmek bu, ifadeye dökülmesini istememek. Gerçeklerden korkuyorlar. Çünkü suçlular. Çünkü çok büyük bir suç işlediler. Yani insanların hayatlarıyla oynadılar“ diye tepki gösterdi. Belgesel çekimlerini tamamladığını ve önümüzdeki günlerde yayımlanacağını anlatan Demirci, filmin adının da “Kanun Hükmü” olacağını kaydetti.

Demirci, AYM’nin kararının emsal teşkil edeceğini de kaydederek “Çünkü festivaller, belgesel filmler, etkinlikler üzerinde çok büyük baskı var, iptaller oluyor. Bu karar emsal olacaktır” ifadelerini kullandı.

KABUL EDİLEMEZDİ

Padak ise karara ilişkin yaptığı değerlendirmede “Kararda da belirtildiği üzere üniversiteler bilimsel üretimin merkezlerinden biridir” dedi.