İnsan Hakları Derneği (İHD) 17 Ağustos 1986’da Ankara’da kuruldu.

Aralarında tutuklu-hükümlü yakınları, yazar-gazeteci, hekim, hukukçu, mimar- mühendis ve akademisyenlerin yer aldığı çeşitli meslek gruplarına mensup 98 insan hakları savunucusu tarafından kuruldu.

Derneğin kuruluş amacı “İnsan hak ve özgürlükleri konusunda çalışmalar yapmak” şeklinde formüle edildi ve bu ifade İHD Tüzüğünde de yer aldı.

İHD yönetici ve üyeleri, bir yanda insan hak ve özgürlüklerini savunurken, diğer yanda devletin ve hakları ihlal eden kesimlerin baskılarına maruz kaldı. Yıllar içinde 23 üye ve yöneticisi faili meçhul cinayetler sonucu yaşamını yitirirken, yüzlerce üyesi yaralandı.

1998’de İHD Genel Başkanı Akın Birdal genel merkezdeki odasında silahlı saldırıya uğradı ve ağır yaralı olarak kurtuldu.

İHD 12 Eylül Darbe dönemi içinde faaliyete geçti. O zamanlar böylesi bir dernek kurmak başlı başına yürek isteyen bir girişimdi. Cunta ve yandaşlarının doğrudan hedefi haline gelmek demekti. Ama aşağıda tam listesi bulunan bu değerli aydınlarımız hiç çekinmeden imzalarını attılar. Türkiye’nin yüzünü ağartmak için vatan sevgisiyle bunu yaptılar. Dediler ki: “İnsan, haklarıyla insandır!”

İHD 31 yaşını geride bırakırken bir not düştü: Sıkıyönetim altında kurulduk, OHAL içinde devam ediyoruz!

İHD’nin çok yerinde bir belgisi var: İfade etmek istiyoruz, ifade vermek değil!..

İHD’nin kuruluş günlerinden daha zor bir dönem içinden geçiyoruz. Bu değerli kurumu hayata geçirenleri bugün bir kez daha hatırlamak boynumuzun borcudur. Aşağıda isimleri bulunan İHD kurucularını saygıyla selamlıyoruz.

Leman Fırtına

Şaziment Şulekoğlu,

Melahat Sarptunalı,

Ali Aydemir,

Emil Galip Sandalcı,

Arslan Başer Kafaoğlu,

Murat Belge,

F. Adalet Sümer,

Şükran Ketenci,

Gencay Gürsoy,

M. Nuri Karacan,

Adnan Çelik,

Sennur F. Çelik,

S. Özcan Öktem,

Yücel Sayman,

Ragıp Zarakolu,

H. Alpay Kabacalı,

O. Merih Sezen,

Z. Ayla Akbal,

Bekir Doğanay,

Nebi Barlas,

Ahmet H. Kırım,

M, Ali Özpolat,

Kemal İ. Keleşoğlu,

Handan Koç,

Gülizar Çağlayan,

Didar Şensoy,

Tahsin Şulekoğlu,

Filiz Karakuş,

M, İzzet Eray,

Serap Yakut,

Sacide Çekmeci,

Recep Cüre,

M. Oktay Akıncı,

Mihriban Kırdök,

Şükran Akın,

Zarif Sel,

Hüseyin Ekinci,

Neriman Deniz,

İbrahim Saydan,

Rona Aybay,

Aydın Aybay,

Sadık Gürbüz,

Osman Ergin,

Vahide Açan,

Işıl Özgentürk,

Müşerref Toper,

Mahmut Tali Öngören,

Fatma Ümit Sezer,

Ali Sirmen,

Osman Öge,

Mehmet Ali Aybar,

Ercümennt Tahiroğlu,

Aykut Başçıl,

Şirin Tekeli,

Niyazi Ağırnaslı,

Haldun Özen,

Yavuz Önen,

Cahit Talas,

Hıdır Göktaş,

Güngör Aydın,

Aydın Erdoğan,

Jülide Gülizar,

Ayşe Sirmen,

Cevat Geray,

M. Yücel Akıncı,

Kazım Bayraktar,

Vecihi Timuroğlu,

Hüsnü Öndül,

İbrahim Tezan,

Zeki Tavşancıl,

Ahmet Bozkurt Çağlar,

Mehdi Bektaş,

Fevzi Bahattin Argun,

Ahmet Abakay,

Nusret Fişek,

İbrahim Açan,

Ahmet Tahtakılıç,

Veli Devecioğlu,

Nevzat Helvacı,

Akın Birdal,

Fatma Çakır,

İsmet Özdal Demirdöven,

M. Emin Değer,

Halit Çelenk,

Gülten Akın,

Erbil Tuşalp,

İsmail Sami Çakmak,

Ali Bozkurt,

M. Suphi Gürsoytrak,

Aziz Nesin,

Haluk Bahri Gerger,

Hamdi Konur,

Hikmet Koçak,

İbrahim Yetkin,

Nurkut İnan,

İsmet Pekdemir,

Perihan Akçam