İhtiyar parkalının park anıları
“Kör us kara bilgi, ara ver / Gagaladığın bu gövdeye / Ki aralıyor şimdi geceyi / Sezginin sakınımlı, uysal / Parmakları bir daha” der Ahmet Telli Mecaz şiirinde; ama olmayacak, ara vermeyecek. İşi çok onun daha. Ama biz yine de “Sızınca karanlık bir an’a / Kibrit çakımı rüyanın sihri”ne döneriz, “Döneniyor ağır hakikat / Hüznün ve matematiğin / Baş döndüren kimyasında.”
Böyledir hikaye, şiir hayatın kendisidir. Şiir de rüya da, sömürü uygarlığına değil, gündüz gözüyle seçilmiş bir rüyayı görmek için hızla yürüyen, ellerindeki bayrakları gururla taşıyanların adımlarına, o yürüyüşün ritmine yansıyacaktır. Bizim hayatımız öyleydi, hoyrat cesur adımlarla şehre doğru yürürdük; şehir bizden ürkerdi, şehir yalnızca geceleri alırdı bizi koynuna, şehri yalnız geceleri affederdik, alkolün ve hikayenin izniyle biz de.
Hikayemiz yoksul insanların, denizin hırpaladığı keskin yüzlü balıkçıların hikayesine dönüşürdü. Sokaklarda arayıp şöyle bir sezdiğimiz gerçeği, kitaplardan öğrendiğimiz kurtuluş yöntemlerini kapıları tek tek çalarak anlatır, kurtuluşun kapıların arkasındaki insanların elinde olduğunu bağırarak geçerdik meydanlardan, şehrin sokaklarında öfkeyle dolaşırdık.
Ne hayattı ama!
Sarıp sarmalardı şehir uykusuz ve yorgun kahramanları; öperdi alınlarımızdan kurtarılmış nazlı bir sevgili gibi şehir. Gecenin tülü uzun kirpikleriyle üstümüzü örttüğünde sızardık şehrin koynunda. Rüyalarımızda geçip giden günün bizi zafere yaklaştırdığını düşünür, kapıların arkasına saklanan insanların, deniz kıyısındaki gecekondularında ağlarını tamir eden balıkçıların kurtulacağı zamanların yaklaştığını hayal ederdik, elimizdeki kitapların sayfalarında yazardı çünkü hakikatın harfleri, kelimeleri, cümleleri.
“Evet sabah olacaktır, sabah olur...”
Sonra yaşlandık. Şehir de yaşlandı, yaşlandıkça daha çok talan ettiler, her gün biraz daha çirkinleşti. “Sarmış yine âfâkını bir dûd-ı munannid.” Yine de bizim şehrimizdi. Sonra uykusuz geçmiş bir gecenin sabahında, işte üç beş eski delikanlı şehrin gizli kalmış, unutulmuş ya da sırası gelmemiş bir parkının çığlığını duyduk. “Şehir bizi çağırıyor” dedi içimizden biri, bakıştık bir an, hızla parkalarımızı giydik, parka doğru yürüdük. Çığlığın yanan ağaçlardan geldiğini gördük. Korkuyla gökyüzüne yükselen bir sayha, incecik bir şikayet gibiydi, Yıllar önce bizi sarıp sarmalayan eski şehrin yüreğinden geliyordu o çığlık. Hep birlikte o çığlığa doğru koştuk. Delikanlılar kucaklayıp söndürdüler ateşi, Bütün şehir oradaydı, bütün kapılar açılmış, kapıların arkasındaki babalar, anneler, küçücük çocuklar bayramlıklarını giymiş o çığlığa doğru yürüyorlardı. Balıkçılar da gelmişlerdi, ellerinde balıkların parlayan pullarının izleri, yüzlerinde denizin o sert havası vardı.
Sonra park dumana boğuldu. “İşte eski günlerdeki gibi” dedi bizim ihtiyarlardan biri, “mendilini ıslat yüzünü kapat, gözlerini ovuşturma” dedi genç bir kıza öteki ihtiyar, ben de “geçer şimdi” dedim gözlerime dolan dumanı silkeleyerek. O sırada meydanı doldurdu kapıların arkasına saklananlar, balıkçılar, tiyatrocular, sinemacılar, yazıcılar, baktım Ahmet’in yüzü kanıyor, baktım Çiğdem’in gözleri yaş içinde, ağlıyor mu, gazdan mı bilemedim. Öteki köşede kıpkırmızı entarisiyle o kadın öyle duruyor gaz tüfeğinin karşısında, sonra baktım meydan dolmuş taşmış o eski günlere benzemiş, o eski günlere dedim, yüreğim sıkıştı, “çocuklar, çocukları götürün” diye bağırıyordu bir kadın, meydanda beyaz bir araba dört dönüyordu, sular idaresinin duvarlarının üstünde karanlık adamlar vardı. Silah sesleri duydum sonra, sonra karardı hava.
Sonra zamanın sırrını yendim, parka, parkalı arkadaslarıma döndüm.
Gazeteciler şehrin güzelleştiğini, olağanüstü bir gün yaşadığını söylediler, park yüzündenmiş, çok mutluymuş, “yüzünün kırışıkları azalmış sanki” dedi Süheyla, güldüm içimden, “akşam olacak, bizi koynuna alacak göreceksiniz” dedim bizim parkalılara. “Gördünüz mü dedi Ercüment, gülerek bakıyormuş Taksim’e doğru dizi filmlerde görünmekten sıkılmış Kız Kulesi.” “Şehir gülüyor” dedi başka biri, “şehir dirildi, bak Beşiktaş’ta şenlik var”, “Ankara’dan da haberler geliyor dedi öteki heyecanla makina başında telgraf çözer gibi, Kuğulu Park’taki çadırları söküyorlar hoyratça ama dağılmıyor kalabalık” dedi kelime kelime heceleyerek. “İzmir’de binlerce insan sığamadı Gündoğdu meydanına taştılar denize doğru” dedi Hikmet, “her yerde her yerde her yerde” diye kelimeleri yutarak konuştu Niyazi, “bütün şehirlerde mi?” Her şehrin bir parkı, korunacak ağaçları vardır herhalde. “Ağaçlar büyüdü” dedi bizim özene bezene giydiği parkası üstünden sarkan ihtiyarlardan biri, çok bilmiş bir edayla konuşuyordu, “ağaç şimdi başka taleplerin isteklerin asgari ücretin enflasyona yenik düşmemek için çırpınan ücretlerin...” Sustum ben, hep korkarım çünkü, “Dimyat’a Pirince giderken, evdeki bulgur...” diyecek oldum, kemikli elleriyle ağzımı kapattı, “kitlelerin bir adım gerisinde kalmayacaksın” dedi, uçları yukarı doğru kıvrık kaşlarını çatarak.
“Tulû-i haşre kadar sürmez geceler ”
Parkın içine yürüdük sonra, akşam oluyordu, çabuk yoruluyoruz artık, alaca karanlıkta şehrin şefkatine ihtiyacımız var bizim. İki ağaç arasına bir dört beş raflık bir kitaplık kurmuşlardı, önünde küçük bir tabureye tünemiş bir ihtiyar, “ne yapıyorsun satıyor musun kitapları” dedim. “Hayır bunlar satılık değil, al istediğini oku getir sonra” , “Ya getirmezsem”, “parkandan utanmazsan getirme senin olsun” dedi. “Şaka şaka diye geçiştirdim, nerede okuyayım ki?” “Bak git şu çadırda yer var, ben kurdum o çadırı, hem sen beni tanımadın mı, ben hani Büyük amfide aynı sırada değil miydim?” “Hüsrev misin sen?” dedim, “Hüsrevim” diye fısıldadı. “Gece için kaygılanıyorum, parkı basarlar, ağaçları keserler, çocukları döverler, karakola çekerler delikanlıları. Belki öyle olur belki de olmaz bu gece, sen uyu şimdi sonra ben uyurum sen nöbete çıkarsın” dedi kitapçı.
Gittim küçücük cadıra girdim, kıvrılıp yattım kırçıl bir battaniyenin üstüne. Elimde Ahmet Telli’nin Nida’sı uyuyakalmışım. Bükülü sayfada “Kör us kara bilgi, ara ver” diye başlayan şiir vardı. Ama biliyorum ara vermeyecek. Şehir yine çirkinleşecek, korkuyordu korktuğu da başına gelecek. Meydanı betonladılar, Atatürk Kültür Merkezi’ni yıktılar, tamam yıktınız da çocukları niye topluyorsunuz ki? İçi boş, tanığı gizli bir dava mı kuracaksınız yine.
Kurarlar, ağaçları da keserler, sonunda Topçu Kışlası kılığında bir AVM de dikerler oraya. Ama park nedir? Park insanların dönüp dönüp okudukları tarihtir. İşçiler, işsizler, kovulmuş akademisyenler, haberi içlerine gömen gazeteciler evlerine döner kapılarını kapatırlar, balıkçılar yine ağlarını tamir etmeye başlarlar. Biz parkalarımızı asarız duvara, kara kaplı kitabı açar okumaya başlarız Fikret’in şiirini gönlümüzce:
“Evet, sabah olacaktır, sabah olur
kıyamete kadar sürmez geceler.”