İki adaydan daha fazlası
ABD yarın yeni başkanını seçmeye hazırlanırken seçim sistemi, Cumhuriyetçiler ve Demokratlar arasına sıkışmış durumda. Ancak aralarında sosyalistlerin de olduğu birçok aday, her ne kadar seçilme ihtimali çok düşük olsa da yarışın içerisinde.

Umut Can FIRTINA
ABD başkanlık seçiminde, bir adayın veya siyasi partinin seçmenlerin oy pusulalarında yer alma hakkına sahip olup olmadığına ilişkin farklı yasalar ve prosedürler geçerlidir. Her eyalet kendi oy pusulasına kimlerin girebileceği konusunda bağımsız kurallar belirleyebilir. Özellikle üçüncü parti adayları ve bağımsızlar için bu, ABD seçimlerinde yaygın bir engeldir.
ABD Seçici Kurulu (Electoral College), başkanlık seçimlerinde halkın doğrudan değil, dolaylı yoldan başkanı seçmesini sağlayan bir sistemdir. Bu sistemin temel işlevi, toplam 50 eyaletin ve Washington D.C.’nin nüfuslarına göre ağırlıklandırılmış bir oylama yöntemi oluşturmaktır. ABD başkanlık seçimlerinde bir adayın kazanabilmesi için, toplam 538 Seçici Kurul oyunun en az 270'ini alması gerekir.
ÇOĞUNLUK OY PUSULASI ERİŞİMİ OLAN PARTİLER:
Çoğunluk oy pusulası erişimi, adayın ABD genelinde geniş bir katılım sağladığını, fakat tüm eyaletlerde oy pusulasında yer almadığını ifade eder. Bu aday, ülke çapında geniş bir oy tabanına ulaşsa da seçimi kazanmak için gerekli olan 270 oya ulaşamayabilir.
• Yeşil Parti: Jill Stein
74 yaşındaki Stein, eğitim ve sağlık hizmetlerinin ücretsiz ve erişilebilir olmasını savunuyor. Öğrenci borçlarının silinmesini ve evrensel sağlık hizmetlerinin sağlanmasını vaat eden Stein, kürtaj ve trans haklarını korumayı destekliyor. ABD’nin dış müdahalelerini sonlandırmayı savunan Stein, çevre kirliliğinden en çok etkilenen topluluklara destek olmayı hedefliyor.

• Liberteryen Parti: Chase Oliver
Eski bir Demokrat Partili olan Oliver’ın başkanlık kampanyası, bireysel özgürlükler, sınırlı hükümet ve serbest piyasa ekonomisi gibi temel liberteryen prensipler üzerine kurulu. Askeri dış müdahalelere karşı olan Oliver, kampanyası boyunca özellikle genç seçmenlere ulaşmayı ve iki partili sistemin ötesinde bir alternatif sunmayı hedefledi.

KISMİ OY PUSULASI ERİŞİMİ OLAN PARTİLER:
Kısmi oy pusulası erişimi olan partilerin adayları bazı eyaletlerde oy pusulasında yer alsa da, tüm oyları alsalar bile Seçici Kurul’da 270 sayısında ulaşamayacaklar. Bu adayların seçimi kazanabilmelerinin tek yolu, yer almadıkları eyaletlerde “write-in campaign” (yazılı oy kampanyası) yürütmeleri. Bu, seçmenlerin oy pusulasında olmayan bir adayın ismini elle yazarak oy vermeleri süreci. Ancak bu yöntem genellikle başarılı olamıyor.
• Sosyalizm ve Kurtuluş Partisi: Claudia De la Cruz
Dominik Cumhuriyeti’nden göç eden işçi bir ailenin çocuğu olan 44 yaşındaki De la Cruz, ABD'nin siyasi ve ekonomik yapısını sosyalist bir perspektifle dönüştürmeyi amaçlıyor. Ülkenin en büyük 100 şirketinin kamulaştırılmasını savunan De la Cruz, ABD askeri bütçesinin yüzde 90 oranında azaltılarak yurtdışındaki askeri üslerin kapatılmasını vaat ediyor.

• Sosyalist Eşitlik Partisi: Joseph Kishore
Kapitalist sistemin eşitsizlik, savaş ve diktatörlük ürettiğini savunan Marksist aday Kishore, işçi sınıfının çıkarlarını koruyan sosyalist bir düzenin inşasını savunuyor. Gelir ve servet eşitsizliğinin ortadan kaldırılması için zenginlerden daha fazla vergi alınmasını öneren Kishore, askeri harcamalara son verilerek kaynakların toplumsal ihtiyaçlara yönlendirilmesi görüşünde.

• ABD Sosyalist Partisi: William Stodden
Indiana’da işçi sınıfı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Stodden, kariyeri boyunca sendikal faaliyetlerde ve savaş karşıtı hareketlerde aktif rol aldı. Büyük şirketlerin kamulaştırılmasını ve ekonominin işçi sınıfının ihtiyaçlarına göre yeniden yapılandırılmasını savunan Stodden, ücretsiz eğitim ve sağlık vaat ediyor.

• Sosyalist İşçi Partisi: Rachele Fruit
Fruit, 1970'lerde Vietnam Savaşı'na karşı protestolara katıldı ve sivil haklar hareketlerinde yer aldı. Çeşitli işkollarında çalışarak sendikal faaliyetlerde bulunan Fruit, işçi sınıfının birleşerek siyasi güç elde etmesi gerektiğini savunuyor. Fruit, Küba Devrimi'ne destek vererek ve ABD'nin ekonomik ambargolarına karşı çıkıyor.

• Amerikan Dayanışma Partisi: Peter Sonski
Hristiyan demokratik değerleri temel alan partinin adayı olarak Sonski, sosyal meselelerde muhafazakar bir tutumda iken ekonomide devlet müdahalesinden yana bir tavır sergiliyor. Kürtaj karşıtı olan Sonski, aile birliğini ve temel ihtiyaçları desteklemek için vergi kredileri ve teşviklerin artırılmasını savunuyor.

• Yasak Partisi: Michael Wood
Alkol tüketiminin yasaklanmasını savunan Yasak Partisi, ABD’nin Demokrat ve Cumhuriyetçilerden sonra en eski partisi olarak 1869’da kuruldu. Eski bir eğitimci olan muhafazakâr görüşteki Wood, küçük işletmelerin desteklenmesi ve büyük şirketlerin tekelci uygulamalarının engellenmesi, yerel ekonomilerin güçlendirilmesi gerektiği görüşünde.

• Onay Oylama Partisi: Blake Huber
Huber’in partisi, seçmenlerin birden fazla adaya oy verebilmesini sağlayan “onay oyu” sistemini savunuyor. Huber’in kampanyası, bu sistemin ve üçüncü parti adayların şansını artırarak daha adil temsil edici sonuçlar doğuracağını iddia ediyor. Huber, iç siyasete ve dış politikaya dair belirgin vaatler sunmuyor.

• Anayasa Partisi: Randall Terry
Aşırı sağcı Randall Terry, 1987-1991 yılları kürtaj karşıtı eylemler yapan bir grup olan Operation Rescue’yu kurdu. Kariyeri boyunca 40’tan fazla kez gözaltına alınan Terry, 2024 başkanlık kampanyasını da “kürtaj karşıtlığı” üzerinden kurdu. Terry’nin seçim kampanyaları ile ilgili yasal boşluklardan yararlanarak ulusal televizyonda canlı yayınlattığı görseller büyük tepki çekti.

• Bağımsız aday: Cornel West
Felsefe profesörü West, kariyeri boyunca Harvard, Princeton ve Yale gibi prestijli kurumlarda ders verdi. Sosyalist olan West, ırk, cinsiyet ve sınıf mücadelesi konusunu öne çıkarıyor. West, yoksullukla mücadele, evrensel sağlık hizmetleri, ücretsiz eğitim ve iklim değişikliğiyle etkin mücadele gibi konulara öncelik veriyor.
