İran’ın adalet arayan anneleri: Ne affedeceğiz ne de unutacağız

Elnaz SARBAR*

Aban anneler, Adalet için Anneler, masum çocuklarının kanı için adalet arayan anneler… Onlara birçok isim verebiliriz. Türkiye’deki Cumartesi Anneleri gibi. Diktatörler için adalet arayan annelerden daha tehlikeli bir şey olamaz.

İran halkı, Mahsa Amini’nin katledilmesiyle başlayan ve üçüncü ayına giren protestolarda sokağı terk etmiyor. Kadınların öncülüğünde başlayan eylemde bir çok kez “Diktatöre ölüm” sloganlarını duyduk. Ancak İran’da bu sloganı atmayı ilk cesaret eden Adalet için Anneler’di. O nedenle Kanlı Kasım’ın 3’üncü yıldönümünde susturulmak istendiler.

MÜCADELELERİ SOKAKTA

Kasım 2019’un yıldönümü, halkın öfkesine benzin döktü. 16-17-18 Kasım’da ülke çapında üç günlük grev ve protesto çağrısı yapıldı. Bu çağrı yapılır yapılmaz ilk önce Adalet için Anneler hedef alındı. Eylemlere katılmaları ve çağrıcı olmalarını engellemek için ellerinden geleni yaptılar. Belki onlar bu yıl sokakta değillerdi ama halk hâlâ meydanları terk etmedi.

İslam Cumhuriyeti, İran halkını korku ve öldürme yoluyla yönetti. İktidara geldikleri 1979’dan beri her türlü muhalefeti tutukladılar, işkence ettiler, öldürdüler. 1980’lerde siyasi mahkûmların toplu infazından, 2009’da üniversite ve öğrenci yurtlarına yapılan baskınlara 2019’da dökülen kana ve şimdi… Biz katili tanıyoruz. Onlar istedikleri kadar cesetleri saklasınlar, basını sustursunlar bunlar bir işe yaramayacak. Aileler katili tanıyor, yaşadıklarını hatırlıyor. İran halkı, katili tanıyor, yaşananları unutmuyor. İslam Cumhuriyeti’nin kana susamış rejimi yıkılana kadar sokaklarda mücadele edeceğiz!

***

HİÇ SUSMADILAR

Mahboubeh Ramezani, Pejman Gholipour’un annesi. Pejman sadece 18 yaşındaydı ve güvenlik güçleri tarafından beş kez vuruldu. Anne Mahboubeh, oğlunu aramak için hastaneye koştu ve üstünde beş delik olan bir gömlek teslim aldı. İslam Cumhuriyeti Gholipour’un ailesini oğullarını kendilerinden 300 km uzaklıktaki Malat köyüne gömmeye zorladı.

Mahboubeh gazetecilere verdiği bir röportajında Adalet için Anneler’in tek istediğinin İran İslam Cumhuriyeti’nin çöküşü olduğunu söyledi. Bu röportajının ardından tutuklandı ve 100 kırbaç cezasına çarptırıldı.

Bu yıl da Kanlı Kasım protestolarının yıldönümünde 17 Kasım’da eşi ve oğluyla beraber tekrar tutuklandı.

Mahboubeh Ramezani

***

BERABER YIKACAĞIZ

Nahid Shirpisheh, Pouya Bakhtirari’nin annesi. Pouya ve annesi protestolara beraber katılıyorlardı. Nahid, oğlunu kalabalığın içinde kaybetti. Birkaç dakika sonra genç bir adam taşıyan birilerini gördü. Pouya’ydı. Kafasından vurulmuştu.

Pouya ölümünden birkaç saat önce kaydettiği bir videoda şöyle diyor: “İran halkı, sokağa çıkın. İran’ı perişan eden bu yozlaşmış rejimi beraber yıkalım.”

Temmuz 2022’de NoHijab protestolarına katılan Nahid, zorunlu başörtüsüne karşı savaşan kadınlara destek için türbanını çıkardı. Ardından tutuklandı ve 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Kanlı Kasım’ın üçüncü yıl dönümünde Nahid, hapisteydi.

***

CEZALANDIRILACAKLAR

Sakineh Ahmadi, Ebrahim Ketabdar’ın annesi. Ebrahim elleri cebinde dükkânın önünde dururken protestolar sırasında vurularak öldürülen 30 yaşında bir seyirci. Sakineh, oğlunun Sevda ve Sogand kızlarına bakıyor. Sevda 7 Sogand ise yalnızca 5 yaşında. Ketabdar ailesinin tüm mücadelesi sonucu alınmış olan balistik rapora rağmen katili tutuklanmadı. Sakineh, üç yıldır hiç yorulmadan adalet talep ediyor. Ancak Sakineh, oğlunu öldürenlerin ceza almasını istiyor diye tehdit ediliyor, aşağılanıyor.

Ketabdar ailesi Kanlı Kasım’ın üçüncü yıldönümünde tutuklandı.

Sakineh Ahmadi

***

KATİLİ TANIYORUZ

Mahnaz Karimi, Basij güçleri tarafından boynuna kurşun sıkılarak öldürülen 29 yaşındaki Vahid Damvar’ın annesi. Mahnaz, oğlunun yalnızca yolda yürürken Basij güçleri tarafından katledildiğini ve bunun sorumlusunun da İslam Cumhuriyeti’nin ‘yüce lideri’ Hamaney olduğunu söylüyor.

Vahid’in babası Morteza Damvar, İslam Cumhuriyeti tarafından baskı altında olduklarını ve sadece oğullarının cesedini alabilmek için dahi sevdiklerinin birçok dayatmayı kabul etmek zorunda kaldığını anlatıyor. Baba Damvar, “Bize dayatılanları kabul ettik çünkü 1980’lerde İslam Cumhuriyeti tarafından idam edilen ve iz bırakmadan gömülen siyasi mahkûmların cesetleri gibi toplu mezarlara gömülsün istemedik” diyor.

Mahnaz Karimi

Adalet için Anneler’in dediği gibi: “Ne affedeceğiz ne de unutacağız!”

*İranlı aktivist