İş bitene kadar müteahhit kazancı 400 kat arttı: Düşük teklifle yüksek kazanç

Nurcan GÖKDEMİR

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın dev ihalelerini alan bildik şirketlerin verdikleri tekliflerle maliyetler arasında 400 kata varan farklar olduğu açığa çıktı. Düşük tekliflerle ihaleleri alan şirketler, iş bittiğinde kasalarına sözleşme bedelinden milyonlarca lira daha fazla tutar koydu. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın ihalelerini denetleyen Sayıştay, “Hemen her büyük ihalede usulsüzlükler, mevzuata aykırılıklar var” diyor.

İktidarın iddialı projeleri olan kent içi raylı sistem yapım işlerinde, ihale dokümanında yer alan projeler ile birim fiyat teklif cetvelindeki iş kalemleri ve miktarları arasında büyük uyumsuzluklar tespit edildi. Sayıştay denetçilerinin yaptığı tespitler, sorunlu ihalelerin Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli yüksek hızlı tren projesi ile sınırlı olmadığını gösterdi.

Bakanlığın, kesin proje üzerinden birim fiyat teklif alarak ihale ettiği projelerdeki bazı imalatların birim fiyat teklif cetveline, iş kalemi ve miktar bazında hatalı aktarıldığı tespiti şu örneklerle anlatıldı:

GAYRETTEPE METROSU

Cengiz-Kalyon-Kolin ortaklığının Gayrettepe-Yeni Havalimanı Metro Yapım işinde planlanan 13 makas yapısından birinin tünel, diğerlerinin ise aç-kapa yöntemi ile imal edilmesi planlandı. Fakat aç-kapa yöntemi ile makas yapısının imal edilmesi için “Makas yapısı iksa pozuna” ihtiyaç olduğu halde, birim fiyat teklif cetvelinde böyle bir iş kalemine yer verilmedi ve teklif de alınmadı.

Aynı projede 750 bin metreküp kazı gerektiği halde, 450 bin metreküp kazı öngörüldü. Teklif edilen birim fiyatın 89,45 Euro olduğu göz önüne alındığında, sözleşme bedeli 26 milyon 835 bin Euro daha düşük hesaplandı.

HALKALI-İSTANBUL HAVALİMANI METROSU

Özgün Yapı-Kolin-Cengiz-Kalyon ortaklığının yaptığı Halkalı- Yeni Havalimanı Metrosu’nda da aynı durum görüldü. Birim fiyat teklif cetvelinde “Kum, çakıl, kırma taş ve benzeri malzeme ile dolgu yapılması” için miktar olarak 5 bin 105 metreküp öngörüldü fakat 30 bin metreküp gerektiği tespit edildi. Bu projede de 3 milyon 123 bin TL daha düşük keşif yapıldığı belirlendi.

Gülermak-YSE ortaklığının yaptığı Sabiha Gökçen Havalimanı Metrosu’nda ise birim fiyat teklif cetvelinde 5 bin 200 metrekarelik “NATM tünel inşaat şaftlarında iksa yapılması” işinin miktarı bin 40 metrekare olarak belirlendi. Bu işin keşfi de 2 milyon 337 bin Euro eksik belirlendi. Aynı projede, 5 bin tonluk ‘tünel donatısı’ işi de 747 ton olarak hesaplandı, toplam keşif 4 milyon 678 bin Euro daha eksik olarak yapıldı.

BAKIRKÖY-KİRAZLI METROSU

Bayburt Grup bünyesindeyken isim ve adresini değiştirerek İstanbul’a taşınan Aga Enerji tarafından üstlenilen Bakırköy-Bahçelievler-Kirazlı Metrosu işinde ise tamamı proje değişikliği kaynaklı olmayan öngörülen miktar ile fiili imalat arasında 4 ila 400 kat fark tespit edildi.

Bu durumun tekliflerin değerlendirilmesi aşamasından, sözleşmenin yürütülmesi ve işin kabulüne kadar birçok alanı olumsuz anlamda etkilediğine dikkat çekilen raporda, özellikle sözleşme yürütülürken, öngörülmeyen maliyetlerle karşılaşıldığı ifade edildi.

BAKANLIĞIN SAVUNMASI İLGİSİZ

Bakanlığın, metro yapım işlerinde proje revizyonlarının olağan olduğu açıklamasına Sayıştay, “Cevap, bulgu konusu tespiti karşılamamaktadır” dedi. Bulgunun temel tespitinin, metro yapımı işlerinde, ihale dokümanında bulunan kesin projelerde yer alan bazı imalatların birim fiyat teklif cetveline iş kalemi ve miktar bazında hatalı olarak aktarılması olduğu vurgulandı. Bakanlığın ise bunun gerekçelerini açıklamadığı kaydedildi.