İşçi mezarlığına 11 tabut daha

HABER MERKEZİ

Balıkesir Karesi’de faaliyet gösteren ZSR Patlayıcı Sanayi Anonim Şirketi’ne ait fabrikada dün sabah patlama meydana geldi. İlk belirlemelere göre en az 8’i kadın, 3’ü erkek 11 işçi öldü, 7 işçi de yaralandı.

Yaşananların ardından 2 başmüfettiş ile 1 müfettiş görevlendirildi. Olaya ilişkin soruşturma başlatıldı. Patlamanın teknik bir sebeple meydana geldiği belirtilirken, fabrikanın ortağının iktidara yakınlığı ile bilinen Ömer Faruk Kalyoncu olduğu açığa çıktı.

Tayyip Erdoğan’ın nikâh şahidi olduğu ve düğününe 11 bakanın katıldığı Ömer Faruk Kalyoncu, aynı zamanda Kalyon Holding’in kurucusu Hasan Kalyoncu’nun oğlu. Şirketin devletten güçlü teşvikler aldığı, aynı fabrikada 10 yıl önce de patlamanın yaşandığı açığa çıktı. İş sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin yeteri kadar alınmamasının ölümlere yol açtığına dikkat çeken emek ve meslek örgütleri, ‘‘Ülke koca bir işçi mezarlığına döndü. 6331 sayılı yasa ile işçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetleri piyasaya açıldı, taşeronlaştırma ve esnek çalışma yaygınlaştı. Denetimsizlik ve cezasızlık ölümlere yol açıyor. Kader, kaza değil cinayet, katliam’’ dedi.

VARDİYA DEĞİŞİMİ

Balıkesir’e 20-25 kilometre mesafedeki Karesi ilçesi Kavaklı kırsal mahallesindeki bin dönüm alanda faaliyet gösteren mühimmat fabrikasının kapsül üretimi yapılan bölümünde dün saah 08.25 sularında patlama yaşandı. Kapsül üretilen bölümde 08.00 vardiyasına gelen işçiler patlama sonrası büyük şok yaşadı. Olayın ardından bölgeye çok sayıda 112 Acil Sağlık ve itfaiye ekibi sevk edildi. Patlamanın etkisiyle fabrikanın kompozit parçaları bahçeye yayıldı. Ekipler, yaptıkları çalışmada çöken kapsül üretim binasındaki 11 çalışanın yaşamını yitirdiğini belirledi. Yaralanan 7 işçi de çevredeki hastanelere kaldırıldı. Yaşamını yitirenlerin cansız bedenleri, olay yeri incelemesinin ardından Bursa Adli Tıp Kurumu morguna gönderildi.

Patlama sonrası sahaya giden CHP Balıkesir İl Başkanı Erden Köybaşı, facianın sabah saatlerindeki vardiya değişiminden hemen sonra meydana geldiğini söyledi. Köybaşı “Sabah 08:00’de vardiya değişimi oluyor ve bir 15 dakka sonra patlama oluyor. Fabrika çok katlı binaların olduğu bir alana kurulu değil, dağınık bir yapıya sahip. Toplamda 200 civarında çalışanı var; ancak patlamanın olduğu bölümde 14-15 kişi çalışıyor. İtfaiyenin hızlı müdahalesi de yangının diğer bölümlere sıçramasını önlüyor. Çünkü binlerce mühimmatın olduğu binalara sıçrasa daha kötü bir sonuç olacaktı. Umarım bir ihmal yoktur’’ dedi.

‘TEKNİK SEBEP’ DENİLDİ

Balıkesir Valisi İsmail Ustaoğlu, yaptığı açıklamada ‘‘Patlama teknik sebeple meydana geldi, herhangi bir sabotaj ihtimali yok’’ dedi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Balıkesir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatıldığını ve olayın tüm yönleriyle incelendiğini söyledi. Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ile İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya bölgeye gitti. Yerlikaya yaptığı açıklamada, patlamada 8’i kadın 3 erkeğin hayatını kaybettiğini açıkladı.

4 AY ÖNCE DENETLENMİŞ

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Işıkhan, 615 işçinin vardiyalı olarak çalıştığı fabrikanın iş sağlığı ve güvenliği açısından sürekli ve periyodik olarak denetlendiğini belirterek, ‘‘En son ağustos ayında rutin denetimleri gerçekleşmiştir. Bu denetim sürecinde çok küçük bir iki eksiklik belirlenmiş, fabrika yetkililerine bildirilmiş, bu eksiklikler kısa sürede tamamlanmıştır’’ dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, CHP Genel Başkanı Özgür Özel, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş da başsağlığı ve taziye mesajları paylaştı.

∗∗∗

ÖLENLERİN KİMLİKLERİ BELİRLENDİ

Patlamada yaşamını yitiren fabrika personelinin Tuğba Demir (21), Çetin Karamüftüoğlu (38), Muhammet Ergin (34), Özlem Özçakır (33), Tuba Sert (41), Enes Kırmızı (28), Seda Akın (35), Seçil Çapa (24), Müberra Sönmez (45), Selin Karanlıkoğlu (27) ve Elif Özgür (19) olduğu belirlendi.

∗∗∗

AİLELER PERİŞAN

Patlamanın teknik sebepleri araştırılırken, hayatını kaybedenlerin yakınları fabrikaya geldi. Patlamada yaşamını yitirenlerden 34 yaşındaki Muhammet Ergin’in yakını Ali İhsan Elmacı ise patlamanın nedeninin belli olmadığını söyledi. Üretim sorumlusu olarak çalıştığı mühimmat fabrikasından 5 yıl önce ayrıldığını aktaran Elmacı, ‘‘O da burada vardiya amiri gibi bir şeydi, üretim sorumlusuydu’’ dedi.

Patlayıcı üretiminin hassas bir iş olduğunu vurgulayan Elmacı, şunları kaydetti: ‘‘Neden kaynaklandığını bilemeyiz. Tesise ‘yıldırım düştü’ diyorlar ama tesis 5 yıl önce yıldırıma karşı faraday kafesiyle (elektromanyetik alanları engellemek için kullanılan bir muhafaza) kaplıydı. Güvenlik önlemleri aşırı derecede sık olan bir bölümdü. Üretim bandında 7-8 makine var. Birbirine bağlantılı çalışıyor. Çalışma başladığında bütün tesis aynı anda çalışıyor. Teker teker çalışma imkanı yok.’’

∗∗∗

‘ŞİRKETİN SİCİLİNE BAKILSIN’

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Balıkesir Milletvekili Ensar Aytekin başkanlığında CHP Genel Başkan Yardımcısı Yankı Bağcıoğlu, CHP Balıkesir Milletvekili Serkan Sarı, CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan, CHP Bursa Milletvekili Kayıhan Pala ve CHP Muğla Milletvekili Cumhur Uzun'dan oluşan heyet, patlamanın gerçekleştiği fabrikada incelemelerde bulundu. Burada konuşan Aytekin, "08.00 vardiyasında yer alan 14 işçimiz, işi devraldıktan 12-13 dakika sonra çalıştıkları alanda patlama oluyor. Yaralıların hayati tehlikesinin olmadığı bilgisini aldık. Fabrikanın geçmişinde bir patlama daha olmuş. Ölümlü bir kaza olmamış ama 5-6 işçimiz yaralanmış. Şirketin sicilinin önem ve dikkatle araştırılması gerekir’’ dedi.

∗∗∗

BAKANLARA ÖZEL UÇAK RÖTARI

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Balıkesir'in Karesi ilçesinde fabrikada meydana gelen patlamaya ilişkin heyet görevlendirdi. Genel Başkan Yardımcısı öncülüğündeki ekibin bölgeye gittiği belirtildi. Odatv'de yer alan habere göre, CHP’nin, hükümetten önce bölgeye gitmesi dikkat çekerken, bakanların Esenboğa havalimanında özel uçak ayarlanmasını beklediği ifade edildi.

∗∗∗

VALİ ZİYARET ETMİŞ

Balıkesir Valisi İsmail Ustaoğlu’nun 24 Şubat 2024’te patlamanın yaşandığı tesisi ziyaret ettiği ortaya çıktı. Balıkesir Valiliği’nin resmi sosyal medya hesabından yapılan ziyaret fotoğrafları ile paylaşılarak ‘‘ZSR Patlayıcı Sanayi A.Ş.’yi ziyaret eden Vali İsmail Ustaoğlu, işletmede incelemede bulunarak yürütülen çalışmaları değerlendirdi’’ ifadelerine yer verildiği görüldü.

∗∗∗

TEK ADAM REJİMİNİN SONUCU

• SOL Parti: 

"Türkiye bir işçi mezarlığı oldu! Dayatılan kölece çalışma koşulları madenleri, fabrikaları işçilere mezar yaptı! Sorumlu işçi katliamlarının üzerini örten, patronları aklayan tek adam rejimidir! Sorumlu grevlere yasak koyan, işçilerin önüne barikat kuran tek adam rejimidir! Sorumlu IMF ve patronların emrinde, asgari ücreti açlık ücreti olarak dayatmak için türlü hileyle kırk dereden su getiren tek adam rejimidir! Tek adam rejimi İşçiye açlık, işçiye sefalet, işçiye ölüm demektir"

• TİP:

"Sürecin ve olası ihmallerin takipçisi olacağız. İşçilere berbat çalışma koşulları ve ölüm vadeden bu sömürü düzenini değiştireceğiz."

• TKP:

"Türkiye’de işçiler sadece geçim sıkıntısı çekmiyor, can derdindeler. Fabrikalar, madenler, şantiyeler, üretim ve hizmet alanlarında işçilerin can güvenliği yok. Patronlar dilediği gibi üretim yapıyor, keyfine göre davranıyor. Denetleyen yok, denetlense de yaptırım yok. İktidarın ise işçilerle ilgili gündemi bambaşka. Asgari ücretin açlık sınırında tutmak, grev yasaklamak. İşçileri katlediyorsunuz. Ve mutlaka hesap vereceksiniz."

• EMEP:

Genel Başkan Seyit Aslan ‘‘Tek adam yönetiminin işçi sınıfımıza reva gördüğü; açlık sınırı altında asgari ücret, esnek çalışma ve iş cinayetleridir. Katliamda fabrikayı teşvik ile ihya edenler, denetlemeyenler, eksik belgeler ile fabrikayı çalıştıranlar şirket sahipleri kadar sorumludurlar. Kader ve fıtrat diyerek iş cinayetlerini meşrulaştırmaya çalışanlara karşı; birleşmeye, örgütlenmeye ve insanca yaşanacak bir düzeni birlikte kurmaya çağırıyoruz" dedi.

∗∗∗

ÇALIŞMA YAŞAMINI ÖLÜMLE YÖNETTİLER

• TMMOB

TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz, özetle şunları kaydetti: “Önce, 4857 sayılı İş Kanunu’yla, daha sonra 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunuyla; işçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması bir işveren yükümlülüğü olmaktan çıkartılıp, piyasa koşullarına terk edildi. OSGB’ler işyerlerine en ucuz teklifi vererek iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimlerinin görevlerini yapmasına da müdahil oldular. İşyerleri seçim dönemlerinde hiç denetlemedi. Denetlendiği zaman ise idari ceza uygulanmadı.”

• KESK

KESK, özetle şu açıklamayı yaptı: “Yaşanan sorunların temel kaynağının; 2012 yılında çıkarılan 6331 sayılı yasa ile işçi sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerinin piyasaya açılması, taşeronlaştırmanın ve esnek çalışmanın alabildiğine yaygınlaştırılmasıdır. 6331 sayılı yasa çıktığından beri aradan geçen 12 yılda kamuda ve 50'den az çalışanı olan az tehlikeli iş yerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi çalıştırma zorunluluğunun sürekli ertelenmektedir. Bunların sonucunda işçilerin canı üzerinden beslenen bir tablo yaratılmıştır.”

• DİSK

DİSK'e bağlı Birleşik Metal İş Sendikası'ndan yapılan açıklamada "Bu iş cinayetine yol açan tüm ihmallerin araştırılıp ortaya çıkarılmasını, tüm sorumluların yargılanmasını ve cezalandırılmasını istiyoruz" denildi.

∗∗∗

BU İLK DEĞİL

• 28 Ağustos 2008: Kırıkkale MKE Roket ve Patlayıcı Fabrikası’nda patlama

MKE barut fabrikası peş peşe 2 patlamayla sarsılmıştı. Büyük bir yangının çıktığı patlama o kadar şiddetliydi ki 500 metre ileride çalışan 3 kişi hayatını kaybetmişti.

• 17 Ağustos 2009: Sakarya Havai Fişek Fabrikası Patlaması

Ramazan toplarına patlayıcı üretilen bölümde meydana geldi. 1 işçi hayatını kaybetti, 32 işçi yaralandı.

• 29 Eylül 2009: Sakarya Havai Fişek Fabrikası Patlaması

Fitil ünitesindeki patlama sonucunda 2 işçi yaralandı.

• 11 Şubat 2011: Sakarya Havai Fişek Fabrikası Patlaması

"Kız kaçıran" olarak bilinen havai fişeklerin üretildiği bölümde patlama yaşandı. 1 işçi öldü, 10 işçi yaralandı.

• 5 Eylül 2012: Afyonkarahisar Türk Kara Kuvvetleri’ne bağlı Mühimmat Depo Komutanlığı Patlaması

El bombalarının depolandığı cephanelikte patlama yaşandı. Patlama sonucu 25 asker öldü, 4 asker yaralandı.

• 21 Ağustos 2013: Kırıkkale’de MKE Roket ve Patlayıcı Fabrikası’ndaki barut deposunda patlama

Fabrikaya yakın binaların camlarının kırıldığı patlama sonrası çıkan yangın ormanlık alana sıçradı. İki işçi hayatını kaybetti.

• 14 Aralık 2014: Sakarya Havai Fişek Fabrikası Patlaması

Meydana gelen patlamada 1 işçi hayatını kaybetti.

• 25 Mayıs 2018: Ankara MKE Yakıt İşletme Merkezi’nde patlama

Milli Savunma Bakanlığı, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumuna (MKE) bağlı Elmadağ Barutsan Roket ve Patlayıcı Fabrikasında meydana gelen patlama sonucunda 1 işçi hayatını kaybetti, 4 işçi de yaralandı.

• 3 Temmuz 2020: Sakarya Hendek Büyük Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası Patlaması

Büyük bir patlama sonucu 7 kişi hayatını kaybetti, 127 kişi yaralandı. Yangın uzun süre kontrol altına alınamadı.

• 9 Temmuz 2020: Hendek Taşkısığı Patlaması

Fabrikadaki patlamamış havai fişeklerin taşınması sırasında patlama yaşandı. 3 asker hayatını kaybetti, 11 kişi yaralandı.

• 19 Eylül 2022: MKE Kırıkkale Barut Fabrikası’nda patlama

Meydana gelen patlamada 2 işçi yaralanmıştı.

• 10 Haziran 2023: Ankara Elmadağ MKE Roket ve Patlayıcı Madde Fabrikası Patlaması

Dinamit lokumu üretimi sırasında meydana gelen patlamada 5 işçi hayatını kaybetti.