DOĞU EROĞLU - dogueroglu@gmail.com

Halep’e yakınlığından ötürü, Suriye’de Esad rejimine karşı savaşan muhaliflerin lojistik üslerinden biri haline gelen Antep, bu örgütlerle dönem dönem savaşan IŞİD için de önemli bir kent. Yalnızca yurtiçinden örgüte katılanların değil, dünyanın her yerinden, IŞİD saflarına geçmek için Türkiye’ye gelen mücahitlerin uğrak mekânına dönüşen kentten Suriye’ye nasıl geçiş yaptığı gizemini çözmekse o kadar zorlu bir uğraş değil. Antep’e 60 kilometre mesafedeki Kilis’in Elbeyli ilçesi, bu geçişin en kolay yapıldığı adreslerden biri. Yaklaşık bir saatlik bir minibüs yolculuğunun ardından Elbeyli’ye ulaşan savaşçılar, sınırı kontrol eden IŞİD’in, hapsederek veya işkence yaparak kendisine bağladığı, aylık maaş ödediği kaçakçılar tarafından günün her saatinde Suriye’ye götürülüyor. Bölge halkının aktardığına göre, asker, jandarma ve polis bu geçişi seyrediyor.

GEÇİŞLERİ HERKES BİLİYOR

Antep’teki taksicilere Kilis’in Elbeyli ilçesini sorduğunuzda aldığınız cevap değişmiyor, tüm şoförler ilçeyi “IŞİD’in bir numaralı geçiş noktası” olarak nitelendiriyor. Taksi yerine tercih ettiğim, Antep’ten kalkan Elbeyli minibüsüne bindiğimdeyse, dikkatimi ilk çeken yanımda oturan 30’lu yaşlarına yaklaşmış, sakallı ve sert görünüşlü erkeğin sağ el işaret parmağını yitirdiği oluyor. Minibüsçüden parasının üstünü isterken ortaya çıkan birkaç kelimeden ibaret Türkçesi, aldığı parayı cebinden çıkardığı şişkin tomara ilave etmesi, yanımda oturan şahsın Suriye’ye yolculuk eden yabancı bir mücahit olabileceğini düşündürtüyor. Konuşma başlatmak için fırsat kolluyorum. Hapşırdığında, “Çok yaşa” kalıbının Arapça karşılığı olarak “Yerhamükellah” diyorum ama beni şöyle bir süzüp iki defa başını sallamakla yetiniyor.

SINIRIN KONTROLÜ IŞİD'DE

Bölgede Türkiye-Suriye sınırının, Azaz’a açılan Kilis Öncüpınar Sınır Kapısından biraz doğusundan, Karkamış’a dek uzanan kısmı IŞİD tarafından kontrol ediliyor. Sınırın, Elbeyli-Kilis arasında kalan Yavuzlu Köyünün bulunduğu bölgeye yakın kısmı, Esad muhalifi gruplarla IŞİD arasındaki hattın bulunduğu yer; Yavuzlu’dan Rojava’nın Afrin kantonunun başladığı topraklara kadar uzanan sınır bölgesi, El Nusra’nın başı çektiği muhalif örgütlerin kontrolünde. Elbeyli sakinlerine göre, sınırı Suriyelilere kapatan asker, IŞİD kontrolündeki bölgelerdeki mücahit geçişineyse ses çıkartmıyor. Elbeyli’den Antep’e özel arabasıyla seyahat ettiği sırada bir yolcuyu arabasına alan orta yaşlı bir erkek, bir mücahitle olan yolculuğunu şöyle anlatıyor: “Pazarlık yaptık ve 200 lira karşılığından şahsı Antep’e götürmeyi kabul ettim. Allah için savaştığını anlattı”

IŞİD'İN SINIR EKONOMİSİ

Antep ve sanayi üretiminin yoğun olduğu diğer kentlerde Suriye’ye ihracatın neredeyse bitmesiyle gelen daralmanın aksine, IŞİD’in bölgedeki hâkimiyeti Elbeyli’nin tarıma dayalı ekonomisini geçici olarak canlandırmış. Savaşçı taşıma işinden kazanılan paraların yanı sıra fıstık, canlı hayvan, çay, mazot ve uyuşturucu kaçakçılığının IŞİD tarafından gerçekleştirilmesi, ilçede sevkiyatlara aracılık edenleri kalkındırmış. Elbeylililer, valizler dolusu dolarların sınırdan Suriye’ye gittiğini gördüklerine yemin ediyor.

ÇEKİNİYORLAR

IŞİD’in kendi kontrolünde tuttuğu taşımacı ve kaçakçıların hiçbiri, isimleri ve fotoğraflarının yayımlanmasını kabul etmiyor. Bir haberin konusu olmak istemeyen sıradan bir yurttaştan farklarıysa, IŞİD’in sınırda kurduğu rejimin baskı ve zora dayalı oluşu; yani bu kişilerin hem fiziksel zarar görmemeleri hem de yaşamlarını sürdürebilmeleri için anonim kalmaları çok önemli. Daha önce Suriye’den kaçıp Türkiye’ye sığınan yolcuları veya Türkiye’deki ticaret işlerini halletmek üzere giriş-çıkış yapan Suriyelileri Antep’e veya başka adreslere taşıyan kişilerin bir kısmı, IŞİD’in ortaya çıkışının ardından işlerine devam edebilmek için örgütün güdümüne girmek zorunda kalmış.

TSK-IŞİD İŞBİRLİĞİ

Genç bir kaçakçı, IŞİD’le olan iş ilişkisini şu sözlerle özetliyor: “Oradan haber gelir, nereden ne getirileceğini öğreniriz. Sakallılara [Halkın IŞİD mücahitlerine taktığı isimlerden biri] asker pantolonu götürdüğüm bir sefer, asker mallara el koydu. Suriye’ye elim boş geçince IŞİD beni bir hafta hapsetti. Ama malzemeyi sağ salim götür, ne istersen verirler.” Aynı kişi mal dışında mücahit taşıdığını da aktarıyor: “Bir önceki Ramazan’da her gün 10-15 kişi geçirdim. Daha bir önceki gün 14 kişi götürdüm. Türkiye’nin her yerinden insanlar… Bazen Çeçen, Fransız, Alman… Telefon geliyor bize, ‘Şu saatte gelecekler’ diye haber veriyorlar. Gelenler de bizle irtibat kuruyor.” Bir başka kaçakçıysa Türkiye silahlı kuvvetleri ile IŞİD arasında eşgüdüm olduğu iddiasını şöyle örnekliyor: “Sınırda askerin kontrolleri bazen artar. O dönemlerde bile IŞİD’in malları her şekilde sınırdan geçer. Bize önceden haber verirler saatini, o saatte askerin Kobra aracı yerini terk eder, biz yarım saatte işimizi hallederiz. Kobra da yerine geri döner.”
Sınırda bir mafya reisi gibi hâkimiyet kuran, sınır karakollarındaki Türkiye askerleriyle de ilişkisi bulunan Ebu Ali’yi gören bir Elbeylili, şaşkınlığını şu sözlerle aktarıyor: “Koyun almak için karşıya geçtiğim bir sefer, ‘Komutan Ebu Ali geliyor’ diye çobanlar korkudan titreyince ben de dikkat kesildim. Çobanlara telefonla ‘Üst düzey IŞİD komutanlarının hanımları sınırı geçecek, sakın ola sınıra gitmeyin’ diye haber gelince bir ağaç altında beklemeye koyulduk. Sonra bu meşhur Ebu Ali’yi de gördük. Babayiğit bir şey bekliyordum ama 1.60 boylarında, küçük bir adam olduğunu gördüm. Ama kudreti boyunu aşıyor; bir telefon ediyor, Türkiye askeri sınırı kapatıyor, bir başka telefonuyla sınır açılıyor. Sınır karakolunun içinde geziyor, askerin panzerine biniyor"

***

IŞİD araç gönderiyor

Elbeylililere göre, IŞİD’in sınır operasyonlarını Ebu Ali isimli bir komutan yönetiyor. Ebu Ali kaçakçılarla düzenli olarak bir araya gelip her ay IŞİD’e hangi kişilerin çalışacağını belirleyip o kişilere aylık bağlıyor. 2 bin liraya kadar çıkabilen ücretler karşılığında, belirlenen kişiler o ay yalnızca IŞİD’in taşımacılık işlerini üstleniyor: “Mesela kendine bağladığı taşımacıların hepsini arıyor, ‘Bu akşam toplantı var’ diyor. Sınırı geçip konuşuyorlar. Kafası atıyor, ‘1 hafta sınırı kapadım’ diyor kapatıyor, ‘Açtım’ diyor açıyor.” Belirlenen kaçakçılar, IŞİD’e katılacak kişiler Antep’e ulaştığında Suriye’deki sorumlulardan telefon alıyor. Taşımacılar, Antep’ten gelen savaşçıları genellikle Elbeyli’ye birkaç kilometre mesafede karşılıyor. Teslim alınan mücahitler sınırın belirli noktalarına götürüyor. IŞİD’in gönderdiği araçlarla sınırın öbür tarafında karşılanan mücahitler Suriye’ye geçmiş oluyor. Benzer bir yöntem Suriye’den Türkiye’ye IŞİD geçişlerinde de uygulanıyor. Elbeylililere göre, sınır boyunca belirlenen geçiş noktalarının hepsinin ayrı isimleri var. Belirlenen noktaya doğru yola çıkan IŞİD mensupları, anlaşmalı oldukları taşımacılara telefon edip konumlarını bildiriyor. Geçiş noktaları arasında en bilinenleri, “Sıfır noktası” ve “Tilki yuvası.”

El Kaide sanığı serbest kalıp onlarca kişiyi IŞİD’e götürdü

El Kaideciler devlet yurdunda barındırılmış

‘Ailemden 21 kişi IŞİD’e katıldı, 5’i öldü… Sincan IŞİD’li kaynıyor’