İşkence ve kötü muamele yasağının son yıllarda sıklıkla ihlal edildiğini ifade eden CHP’li İlgezdi, “AYM’ye işkence konulu başvurular bin katı artarak 4’ten 4 bine yükseldi. Bu veri, yeni Türkiye’yi anlatıyor” dedi

İşkence iddialarındaki artış yeni Türkiye’nin göstergesi

Hüseyin Şimşek

Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) işkence iddiaları üzerine yapılan başvuruların sayısı, son 7 yılda bin kat arttı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi, ‘Tek Adam Rejimi’nde Hak ve Özgürlükler Karnesi’ başlıklı raporunda, AYM’ye son sekiz yılda yapılan bireysel başvuruların işkence ve kötü muamele iddialarındaki artışı ortaya koyduğunu bildirdi. Raporda, 2012’den bu yana yapılan bireysel başvuruların yarısından fazlasının Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin yürürlükte olduğu son iki yıl içerisinde gerçekleştirildiği vurgulandı. Rapora göre 2012-2019 yılları arasında AYM’ye yapılan toplam 478 bin 407 başvurunun yüzde 51’ini, başkanlık sisteminin devreye girdiği 2017-2019 yılları arasındakiler oluşturdu.

SAATTE 9 KİŞİYE HAK İHLALİ

“2012’de yalnızca 4 başvuru işkence iddiasıyla yapılırken 2019’da bu sayı 4 bin 181’e çıktı” diyen İlgezdi’nin AYM’ye yönelik raporu ve tespitleri şu şekilde:

■ Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin referandumla kabul edilmesiyle 2017-2019 yılları arasında Türkiye’de hak ihlaline uğradığı gerekçesiyle AYM’ye yapılan bireysel başvuru sayısı 245 bin 350 oldu. Resmi verilere göre 2017-2019 yılları arasında saatte ortalama 9, haftada ise bin 573 kişi hak ihlaline uğradığı gerekçesiyle Yüksek Mahkeme’ye başvurdu.

■ 2012-2019 yılları arasında yapılan bireysel başvuruların 222 bin 637’sini adil yargılama hakkının ihlali iddiası oluşturdu. Buna göre, 2012 yılında adil yargılama hakkının ihlali konusuyla yapılan başvurusu sayısı bin 144 olurken, 2019 yılında bu sayı 26 bin 719’a ulaştı. Adil yargılama hakkının ihlali iddiasıyla yapılan başvuruların yüzde 45’i yeni sistemde yaşandı.

■ 2012 yılında yaşam hakkının ihlali konusunda 18 başvuru yapılırken 2019’da yapılan başvuru sayısı 2 bin 352’ye ulaştı. Yaşam hakkı ihlali başvurusu yapanların yüzde 57’sini oluşturan 6 bin 676 başvuru yeni sistemde yapıldı.

KAPSAMLI DEMOKRASİDEN OTORİTERLEŞMEYE

Ülkenin içerisinde bulunduğu son durumu anlamak için AYM’ye yapılan başvurulara bakmanın yeterli olduğunu dile getiren İlgezdi “Yüzlerce yıllık demokrasi mücadelesinde görülen geriye gidiş, demokrasinin geleceğine ilişkin olumlu beklentileri ve umutları önemli ölçüde yok ediyor. Bu veriler aynı zamanda temsili hükümet, temel haklar, denge ve denetleme, kamu idaresinin tarafsızlığı ve katılım üzerinden şekillenen kapsamlı demokrasinin yerini Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’yle otoriter rejime bıraktığını göstermektedir” diye konuştu.