İsrail'de 'yargı reformu' krizi büyüyor: Süreç nasıl ilerledi, son gelişmeler neler?

İsrail'de büyük tepki çeken "yargı reformunun" ülkede yol açtığı kriz gitgide büyüyor.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ülke çapında 13 haftadır kitlesel protestolara yol açan yargı reformu, büyük bir kesim tarafından tepkiyle karşılanıyor.

Netanyahu hükemetini protesto edenlerin ortak talebi ise yargı reformunun durdurulması.

SÜREÇ NASIL İLERLEDİ?

Adalet Bakanı Yariv Levin, 5 Ocak'ta Yüksek Mahkeme'nin yetkilerini sınırlandıran, yargının, hakimlerin seçimi üzerindeki etkisini azaltan bir "yargı reformu" planladıklarını duyurdu.

Netanyahu başbakanlığındaki koalisyon hükümeti, yargının bazı yetkilerini Meclise devretmeye yönelik hamleleri, Yüksek Mahkeme başta olmak üzere hükümet ile İsrail yargı mekanizması arasında gerilime yol açtı.

Devam eden tartışma ve tepkilere rağmen "yargı reformu" kapsamındaki "başbakanın görevden alınmasını zorlaştıran" yasa tasarısı 23 Mart'ta Meclis'ten geçti.

Ülkedeki en yüksek yargı makamı olarak görev yapan İsrail Yüksek Mahkemesi, Meclisin çıkardığı kanunları, anayasa taslağı olarak kabul edilen "temel yasalara" aykırılık gerekçesiyle bozma yetkisine sahip.

SAVUNMA BAKANI GÖREVDEN ALINDI

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, yargı düzenlemesinin durdurulması için hükümete çağrı yaptı.

Savunma Bakanı, "Ülke içindeki ayrılık, İsrail ordusuna ve savunma teşkilatına derinlemesine nüfuz etti. Bu, İsrail'in güvenliğine yönelik açık ve büyük bir tehdittir. Buna izin vermeyeceğim" dedi.

Savunma Bakanı Gallant'ın çağrısına, Likud Partisi içinden de destek gelmişti.

Başbakan Binyamin Netanyahu ise, Gallant'ı görevden alarak yargı düzenlemesi konusunda geri adım atmayacağının mesajını verdi.

Yoav Gallant

KİTLESEL PROTESTOLAR

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, yargı reformu gerekçesiyle ülke çapında 13 haftadır kitlesel olarak protesto ediliyor.

Protestocular, ülke genelindeki gösterilerde Başbakan Binyamin Netanyahu’ya ülkedeki lakabıyla seslenerek, “Bibi istifa et!” sloganları atıyor.

SON GELİŞMELER NELER?

Yasama Komisyonu, yargı reformu için oylama yapmama kararı aldı​

İsrail Meclisindeki Yasama Komisyonu, tartışmalı yargı reformu yasa tasarısının ikinci ve üçüncü oylamasının yapılmamasına karar verdi.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu'nun (KAN) haberine göre, Parlamento Yasa Komisyonu, Yargıçları Atama Komitesinin yapısını değiştiren kanunun ikinci ve üçüncü oturumlardaki oylamasının yapılmaması kararı aldı.

Oylamanın yapılmaması kararının, ülke genelindeki yüz binlerce İsraillinin katıldığı yoğun protestoların ardından gelmesi dikkati çekti.

Herhangi bir kanunun Mecliste oylamaya sunulmadan önce Yasama Komisyonu'ndan geçmesi ve burada son halini alması gerekiyor.

Koalisyonda çatlak

Protestoların hedefindeki Netanyahu'nun, yargının yetkilerini kısıtlayan "yargı reformunu" askıya alacağı bildirilirken, koalisyon hükümetinin aşırı sağcı ortakları bu adıma karşı olduklarını duyurdu.

Aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in partisi 'Dini Siyonizm', konuya ilişkin yazılı bir açıklama yaptı.

Parti açıklamasında, tartışmalı yargı düzenlemesinin askıya alınmasının "şiddet, anarşi ve askerlik görevini reddetmeye teslim olmak anlamına geleceği ve seçim sonuçlarını mahvedeceği" ifade edildi.

Netanyahu'nun bir diğer aşırı sağcı koalisyon ortağı Yahudi Gücü Partisi lideri ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir de sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, yargı düzenlemesinin askıya alınmaması ve "anarşiye teslim olunmaması" çağrısında bulundu.

Ben-Gvir, paylaşımında, İsrail'de yargı düzenlemesinin durdurulmasının "savaş pilotlarının oylarını piyade erlerinin oylarından, yüksek teknoloji sektörünün oylarını işçilerin oylarından daha değerli yaptığını" belirtti.

Öte yandan İsrail'in "Kanal 12" televizyonu, Ben-Gvir'in, yargı düzenlemesinin durdurulması halinde "koalisyon hükümetini devirme" tehdidinde bulunduğunu aktardı.

Grev nedeniyle seferler durduruldu

İsrail'in uluslararası havalimanı Ben Gurion'da hükümetin yargı düzenlemesine tepki olarak başlatılan grev nedeniyle seferler durduruldu.

İsrail Cumhurbaşkanı'ndan çağrı: Reform derhal durdurulsun

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, ülkede siyasi krize yol açan tartışmalı "yargı reformunun" derhal durdurulmasını istedi.

Herzog, ülke güvenliğinin tehdit altında olduğunu vurgulayarak şunları kaydetti:

"Dün gece son derece ağır sahnelere şahit olduk. Başbakana, hükümete ve koalisyon üyelerine sesleniyorum. Halkın tamamı derin bir endişeyle hareket ediyor. Güvenliğimiz, ekonomimiz ve toplumumuz tehlike altında. Bütün İsrail halkının gözü üzerinizde. Tüm Yahudi halkının gözü üzerinizde. Tüm dünyanın gözü üzerinizde."

Herzog, hükümete hitaben, "Sorumluluğum gereğince, İsrail halkının birliği için sizi (yargı reformuna ilişkin) yasal süreci derhal durdurmaya çağırıyorum" ifadelerini kullandı.

Netanyahu, koalisyon ortaklarına yargı düzenlemesini askıya alma kararını iletti

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu'nun (KAN) haberine göre, Netanyahu, koalisyon ortaklarına ülkede toplumsal tepkilere yol açan yargı düzenlemesini askıya alma kararı verdiğini iletti.

Beyaz Saray'dan açıklama geldi: Endişeliyiz

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Adrienne Watson, İsrail'de siyasi krize yol açan “yargı reformu” planı nedeniyle yaşanan gelişmelerden "derin endişe" duyduklarını açıkladı.

Watson, konuya ilişkin yazılı açıklamasında İsrail'e uzlaşı çağrısında bulunarak, "İsrail'de bugün yaşanan olaylardan ötürü derin endişe duyuyor, acil uzlaşıya olan gerekliliğin tekrardan altını çiziyoruz" ifadesini kullandı.

Watson, ABD Başkanı Joe Biden'ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşmesinde "demokratik değerlere bağlılık" vurgusu yaptığını aktararak, "Demokratik toplumlar, kontroller ve dengelerle daha güçlenirler" görüşünü paylaştı.

Demokratik sistemlerde yapılacak köklü değişimlerde geniş kamuoyu desteğinin aranması gerektiğini vurgulayan Watson, "Bunun (uzlaşının), İsrail ve vatandaşları için ileriye dönük en iyi yol olduğuna inanıyoruz. ABD'nin, İsrail'in güvenliğine ve demokrasisine verdiği destek güçlü ve sarsılmaz olmaya devam ediyor" açıklamasında bulundu.