İsrail, UNRWA’nın faaliyetlerini yasakladı: BM'den “yıkıcı sonuçları olur” tepkisi

İsrail Parlamentosu, Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı'nın (UNWRA) İsrail 'egemenliğindeki topraklarda' faaliyet göstermesinin yasaklanmasını öngören yasa tasarısını kabul etti.

İsrail'in kararına Birleşmiş Milletler (BM) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tepki gösterdi.

Karara ayrıca çok sayıda ülkeden de tepki geldi.

Açıklamalarda UNRWA’nın "başka bir alternatifi" olmadığına dikkat çekildi

UNRWA Genel Komiseri Philippe Lazzarini, açıklamasında alınan kararın "UNRWA'yı itibarsızlaştırmaya" yönelik olduğunu söyledi.

Lazzarini, "Bu tasarılar Filistinlilerin, özellikle de insanların bir yılı aşkın süredir tam bir cehennem yaşadığı Gazze 'deki acılarını daha da derinleştirecektir. Orada 650 binden fazla kız ve erkek çocuğunu eğitimden mahrum bırakacak ve bütün bir nesli riske atacaktır. UNRWA ve hizmetlerine son verilmesi Filistinlileri mülteci statüsünden çıkarmayacaktır. Bu statü, Filistinlilerin içinde bulunduğu kötü duruma adil ve kalıcı bir çözüm bulunana kadar başka bir BM Genel Kurul kararı ile korunmaktadır" dedi.

DSÖ'DEN TEPKİ: KABUL EDİLEMEZ

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), İsrail'in UNRWA'nın çalışmalarını yasaklayan kararının yıkıcı sonuçları olacağını açıkladı.

WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, İsrail Parlamentosu'nun Birleşmiş Milletler (BM) Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) faaliyetlerine son verilmesini öngören yasa tasarısını onaylamasının yıkıcı sonuçları olacağını duyurdu.

Genel Direktör Ghebreyesus, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, UNRWA'nın, Filistin halkı için yeri doldurulamaz bir kuruluş olduğunu ve son 70 yıldır bu misyonu üstlenmeye devam ettiğini aktardı. UNRWA'nın, BM'ye üye devletler tarafından kurulduğunu vurgulayan Ghebreyesus, "İsrail Parlamentosu'nun aldığı, UNRWA'nın milyonlarca Filistinli adına hayat kurtarıcı ve sağlık koruyucu çalışmalarını yasaklayan kararın yıkıcı sonuçları olacak. Bu kabul edilemez" dedi.

Alınan kararın İsrail'in yükümlülüklerine ve sorumluluklarına aykırı olduğunu belirten Ghebreyesus, UNRWA'ya güvenen herkesin hayatını ve sağlığını tehdit ettiğinin altını çizdi.

GUTERRES: UNRWA’NIN ALTERNATİFİ YOK

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres İsrail Meclisi’nin kararının insani kriz üzerindeki etkisine dikkat çekerek UNRWA’nın "başka bir alternatifi" olmadığını vurguladı.

Guterres, "İsrail Meclisi tarafından bugün kabul edilen yasa tasarıları, uygulanması halinde UNRWA’nın işgal altındaki Filistin topraklarındaki temel çalışmalarını sürdürmesini engelleyecek ve Filistinli mülteciler için yıkıcı sonuçlar doğuracaktır. İsrail’i BM Şartı ve uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine uygun şekilde hareket etmeye çağırıyorum. Ulusal yasalar bu yükümlülükleri değiştiremez. Bu konuyu BM Genel Kurulu’nun dikkatine sunuyorum ve durum geliştikçe yakından bilgilendireceğim. UNRWA’nın alternatifi yok" dedi.

RUSYA VE ÇİN'DEN TEPKİ

Çin’in Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Fu Cong ise İsrail’in adımını "çok çirkin" olarak nitelendirdi. Fu, "Bu karara kesinlikle karşıyız. Bu çok çirkin bir karar ve UNRWA’nın Gazze’deki Filistin halkı için bir can simidi sağlamada önemli bir rol oynadığına inanıyoruz" dedi.

Rusya’nın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia ise  yasağın "korkunç" olduğunu, Gazze’deki durumu daha da kötüleştirdiğini belirtti. Nebenzia ayrıca İsrail’in başlıca müttefiki olan ABD’yi "kuruma olan bağlılıklarını göstermek için UNRWA’ya olan borçlarını ödemeye" çağırdı.

İNGİLTERE: ENDİŞE DUYUYORUZ

İngiliz Başbakanı Keir Starmer ise yaptığı yazılı açıklamada, İsrail’in UNRWA yasağına ilişkin yasa tasarılarından büyük endişe duyduklarını kaydetti.

Starmer, "Bu yasa, UNRWA’nın Filistinliler için temel çalışmalarını imkansız hale getirme, Gazze’deki tüm uluslararası insani müdahaleyi ve Batı Şeria’da temel sağlık ve eğitim hizmetlerinin sunulmasını tehlikeye atma riski taşıyor. Gazze’deki insani durum kesinlikle kabul edilemez. Acil bir ateşkes, rehinelerin serbest bırakılması ve Gazze’ye yapılan yardımlarda önemli bir artış görmemiz gerekiyor. İsrail, uluslararası yükümlülükleri gereği Gazze’deki sivillere yeterli yardımın ulaşmasını sağlamalıdır" dedi.

İnsani yardımı ihtiyaç duyulan ölçek ve hızda ulaştırabilecek tek kuruluşun UNRWA olduğuna vurgu yapan Starmer, "Çatışmalarda hayatını kaybeden 222 UNRWA personelini anıyoruz. UNRWA’nın Filistinli mültecileri desteklemek için yetkisi var. İsrailli milletvekillerini UNRWA’nın temel çalışmalarını sürdürmesini sağlamaya çağırıyoruz" ifadelerine yer verdi.

"UNRWA BÖLGESEL İSTİKRAR AÇISINDAN HAYATİ ÖNEME SAHİPTİR"

Ürdün Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, İsrail’in söz konusu kararı "şiddetle" kınanırken, yasa tasarılarını "uluslararası hukukun ve işgalci güç olarak İsrail’in Filistin’deki yükümlülüklerinin açık bir ihlali" olarak nitelendirildi. İsrail’in UNRWA’yı "siyasi olarak öldürmeyi" amaçlayan kampanyasının "felaket sonuçlara" yol açacağı uyarısında bulunuldu.

Belçika Dışişleri Bakanı Hadja Lahbib sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Belçika, İsrailli yetkilileri UNRWA’nın BM yetkisi altında Gazze, Batı Şeria (Doğu Kudüs dahil), Lübnan, Suriye ve Ürdün’de hayat kurtarıcı hizmetler sunarak hayati çalışmalarını sürdürmesine izin verme çağrısında bulunuyor. UNRWA bölgesel istikrar açısından hayati öneme sahiptir" ifadelerini kullandı.

İsviçre Dışişleri Bakanlığının sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda da UNRWA ile iş birliğini yasaklayan yasa tasarısından "insani, siyasi ve hukuki sonuçları açısından endişe duyulduğu" belirtildi.

FİLİSTİN'İ TANIYAN ÜLKELERDEN BİLDİRİ

Filistin’i resmen devlet olarak tanıyan 4 Avrupa ülkesinin hükümetleri ise ortak bir bildiri yayınladı. İrlanda, Norveç, Slovenya ve İspanya hükümetleri tarafından yayınlanan bildiride, İsrail’in kararının kınandığı vurgulanarak, "UNRWA’nın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’ndan aldığı bir yetki var. İsrail Meclisi tarafından onaylanan yasa tasarısı, Birleşmiş Milletler ve çok taraflı sistemdeki tüm örgütlerin çalışmaları için çok ciddi bir emsal teşkil ediyor" denildi.

7 ÜLKENİN DIŞ İŞLERİ BAKANLARINDAN ORTAK AÇIKLAMA

Avustralya, Kanada, Fransa, Almanya, Japonya, Güney Kore ve İngiltere Dışişleri Bakanları da ortak açıklama yayınladı.

Açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"UNRWA’nın ayrıcalık ve dokunulmazlıklarını kaldırmayı, İsrail devlet kuruluşları, yetkilileri ve UNRWA arasında her türlü teması yasaklamayı ve UNRWA’nın İsrail sınırları içinde herhangi bir varlığını yasaklamayı amaçlayan ve İsrail Meclisi’nde görüşülen yasa tasarısından ciddi endişe duyduğumuzu ifade ediyoruz. UNRWA, Gazze, Doğu Kudüs, Batı Şeria ve bölgenin tamamındaki Filistinli mültecilere temel ve hayat kurtarıcı insani yardım ve hizmetler sağlıyor. Bu kurumun çalışmaları olmadan Gazze ve Batı Şeria’da eğitim, sağlık hizmeti ve yakıt dağıtımı da dahil olmak üzere bu tür yardım ve hizmetlerin sağlanması ciddi şekilde engellenecek, hatta imkansız hale gelecektir. Bu durum, özellikle Gazze’nin kuzeyinde zaten kritik ve hızla kötüleşen insani durum üzerinde yıkıcı sonuçlar doğuracaktır" ifadeleri kullanıldı. UNRWA ve diğer BM kuruluşlarının, görevlerini etkin bir şekilde yerine getirerek insani yardım ve desteklerini en çok ihtiyaç duyanlara ulaştırabilmelerinin hayati önem taşıdığı belirtilen açıklamada, "İsrail hükümetini uluslararası yükümlülüklerine uymaya, UNRWA’nın ayrıcalıklarını ve dokunulmazlıklarını korumaya, sivillere tam, hızlı, güvenli ve engelsiz insani yardım ulaştırma sorumluluğunu yerine getirmeye ve acilen ihtiyaç duyulan temel hizmetleri sağlamaya çağırıyoruz."