TÜİK’e göre işsizlik haziranda rekor bir şekilde azalarak yüzde 10,6’ya düştü. Aynı dönemde işgücündeki düşüş de soru işaretleri yarattı. TÜİK verileri bir kez daha izaha muhtaç rakamlarla tartışmalara neden oldu.

İşsizliği düşüren TÜİK’in oyunu

EKONOMİ SERVİSİ

İşgücü verileri haziranda hem istihdamın arttığını hem de işgücünün gerilediğini gösterdi. Veriler haziranda işsizliğin hızlı gerilediğine işaret ederken, aynı dönemde işgücündeki düşüş de soru işareti oluşturdu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) haziran ayına ilişkin işgücü verilerini yayımladı. Buna göre ülke genelinde 15 ve üzeri yaştaki işsiz sayısı bir ayda 823 bin azaldı. Toplam işsiz sayısı 3 milyon 399 bine düşerken işsizlik oranı da yüzde 10,6’ya geriledi. TÜİK, verilerine bakıldığında mayısta yüzde 13,1 olan işsizlik haziranda yaklaşık 2,5 puan azalmış durumda. Bu, son üç yılın en düşük işsizlik oranı olarak kayıtlara geçti.


Çalışabilir yaştaki nüfusun 87 bin kişi arttığı haziran ayında işgücünün 222 bin kişi azalması dikkat çekti. Hal böyle olunca istihdamın 602 bin kişi arttığı haziranda 823 bin kişinin nasıl iş bulduğu merak konusu oldu. Söz konusu dönemde pandemide yürürlüğe giren işten çıkarma yasakları, ücretsiz izin ve kısa çalışma ödeneği uygulamaları devam ediyordu.

Turizmin açıldığı ayda istihdam artışında ilk sırada sanayi yer alırken hizmet sektöründeki istihdam artışı 136 binde kaldı.

İZAHA MUHTAÇ

İşsizlik rakamındaki bu sert düşüşle BirGün’e açıklamalarda bulan TÜİK çalışanı, TÜİK’in işsiz tanımları ile ilgili durum olduğunu söyledi. Zira TÜİK, son dört haftada aktif bir şekilde iş arayanları işsiz olarak kabul ediyor. Öte yandan hizmetler sektörünün açılması ve turizm hareketlenmesinin işgücü gösterilerine yansıdığını söyleyen TÜİK Uzmanı, zamana bağlı eksik istihdamın bu dönemde azaldığını bunun da işgücü verilerine olumlu yansıdığını belirtti: “İşsizlik ve istihdam verilerinde böyle sert düşüş yaşanmaz. Çok farklı bir ay oldu haziran ayı. Hizmetler sektöründe açılma yaşandı. Zamana bağlı eksik istihdam, hizmetler sektöründeki açılma nedeniyle azaldı.”

TÜİK verilerinin izaha muhtaç olduğunu belirten Doç. Dr. Aziz Çelik, TÜİK’in dar tanımlı işsizlik verilerinin açıklayıcı olmadığına dikkat çekti. Pandeminin etkilerinin TÜİK tarafından dikkate alınmadığını vurgulayan Çelik, “İşgücü piyasasına girişlerin azaldığı bir dönemde işsizlik artması gerekirken nasıl azalıyor? İŞKUR’a yapılan iş başvurularıyla işsizlik verileri çelişiyor. 1,8 milyon kişi pandemi desteklerinden faydalanıyordu. İş piyasasına giriş neden düştü? Pandemi desteklerini alanlar kendilerini çalışıyor olarak mı tanımlıyor? TÜİK’in dar tanımlı işsizlik verileri bu sorulara yanıt vermiyor” şeklinde konuştu.

issizligi-dusuren-tuik-in-oyunu-908943-1.

***

6 maddede açıklanması gereken konular

DİSK-AR, açıklanan işsizlik verilerinin ardından her ay yayımladığı İşsizlik ve İstihdamın Görünümü Raporu’nun yerine TÜİK verilerindeki tartışmalı ve açıklamaya muhtaç konuları ele alan bir değerlendirme yayımladı. Değerlendirmede “TÜİK’in dar tanımlı işsizlik ve istihdam verileri gerçeği yansıtmaktan uzaktır” denilerek 6 madde paylaşıldı.

Pandeminin etkileri hesaplanmıyor.

1 Haziran 2021’de salgın kısıtlamalarının kalkması ve ekonominin tam olarak açılması nedeniyle işbaşında olanların sayısının artması beklenir bir durum. Ancak buna rağmen TÜİK tarafından açıklanan dar tanımlı işsizlik ile istihdam verileri izaha muhtaç. TÜİK salgın döneminde uygulanan işten çıkarma yasağı, kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği gibi faktörleri hesaba katmaksızın dar tanımlı işsizlik ve istihdam hesaplaması yapmaya devam ediyor.

Eksik istihdamdakiler tam zamanlı çalışmaya başladı.

2 Haziranda ekonominin açılmasıyla birlikte zamana bağlı eksik istihdam sayısında bir azalma olması doğal. Nitekim mayısta 1 milyon 962 bin olan mevsim etkisinden arındırılmış zamana bağlı eksik istihdam sayısı haziranda 691 bin kişi azalarak 1 milyon 271 bine geriledi. Ancak zamana bağlı eksik istihdamdaki bu azalma yeni istihdam yaratılması ve dar tanımlı işsizliğin düşmesi anlamına gelmiyor. Zaten bu durum halihazırda istihdamda olan kişilerin tam zamanlı çalışmaya başlaması demek.

Açılma insanların işgücüne katılması demek.

3 TÜİK’e göre haziranda, yaz mevsiminde ve ekonominin tam açıldığı bir dönemde, mevsim etkisinden arındırılmış işgücünde 222 bin kişilik bir azalma yaşandı. Oysa beklenen, ekonomideki açılma nedeniyle insanların işgücü piyasasına daha fazla girmesidir. İşgücündeki azalma izaha muhtaçtır ve gerçekçi değil.

İşsizlikteki azalma yeni yaratılan işlerden kaynaklanmıyor.

4 Mayısta kısa çalışma ödeneği, nakdi ücret desteği ve işsizlik ödeneğinden faydalananların sayısı 2 milyon 502 bin kişiyken, haziranda bu sayı 552 bin kişi azalarak 1 milyon 950 bin kişiye düştü. Dolayısıyla 552 bin kişi pandemi ödenekleri almayarak muhtemelen işbaşına dönmüş veya tam zamanlı çalışmaya başlamış. Öyleki istihdamdaki artış ve işsizlikteki azalış yeni yaratılan işlerden kaynaklanmıyor. TÜİK’in sorduğu sorular veya katılımcıların bu sorulara verdiği yanıtlarda istihdamda olma, işbaşında olma, işsiz olma ve iş arama gibi konuların birbirine karışmış olması güçlü bir ihtimal.

Eksik istihdamdakiler istihdamda kabul edilir.

5 Mayıs ve haziran arasındaki bir aylık dönemde mevsim etkisinden arındırılmış zamana bağlı eksik istihdamdaki azalma 691 bin kişi. Bu kişilerin hazirandaki tam açılmayla birlikte tam zamanlı çalışmaya döndüklerini söylemek mümkün. TÜİK’e göre bir ayda mevsim etkisinden arındırılmış istihdam artışı 602 bin kişi. Ancak zamana bağlı eksik istihdam kapsamındakiler zaten istihdamda kabul ediliyor. Zamana bağlı eksik istihdamdaki azalma istihdamda bir artış anlamına gelmeyecektir. İstihdamdaki artışın sebebi zamana bağlı eksik istihdamdaki azalış olamaz.

İŞKUR’da işsiz sayısı artarken TÜİK’te işsiz sayısı azalması izaha muhtaç.

6 Son 1 yılda işten çıkarma yasağına rağmen 1 milyon 49 bin kişinin işsizlik ödeneğine başvurduğu İŞKUR verilerinden görülüyor. Aynı şekilde İŞKUR’da kayıtlı işsiz sayısı mayısta 2 milyon 893 binken haziranda 2 milyon 950 bin kişiye yükseldi. Kayıtlı verilerde aktif iş arama kanallarındaki işsiz sayısı artarken TÜİK’e göre işsiz sayısının azalması da ayrıca izaha muhtaç.